Ngày nhận bài: 10-07-2025 / Ngày duyệt đăng: 09-09-2025 / Ngày xuất bản: 30-09-2025
Dựa trên tổng quan lý luận và thực tiễn, bài viết góp phần làm rõ bản chất của năng lực kiểm soát nội bộ trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Năng lực này thể hiện qua khả năng thiết lập, vận hành và duy trì hệ thống kiểm soát nhằm bảo vệ tài sản, giảm rủi ro và tuân thủ quy định. Việc đánh giá năng lực kiểm soát nội bộ được thực hiện thông qua năm yếu tố cốt lõi theo khung lý thuyết của Ủy ban Chống gian lận khi lập Báo cáo tài chính thuộc Hội đồng quốc gia Hoa Kỳ, bao gồm: Môi trường kiểm soát, Đánh giá rủi ro, Hoạt động kiểm soát, Thông tin - truyền thông và Giám sát. Yếu tố ảnh hưởng năng lực kiểm soát nội bộ trong doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể phân thành hai nhóm chính: (1) Nhóm yếu tố bên trong gồm: Cơ cấu tổ chức và trình độ quản lý; Chính sách và quy trình quản lý; Nguồn nhân lực; Nguồn lực tài chính; Hệ thống thông tin; Giám sát và đánh giá; (2) Nhóm yếu tố bên ngoài gồm: Môi trường pháp lý và quy định; Môi trường kinh tế và cạnh tranh; Môi trường công nghệ; Yêu cầu từ các bên liên quan; Chuẩn mực và thông lệ. Nâng cao năng lực kiểm soát nội bộ là yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp nhỏ và vừa quản trị hiệu quả và phát triển bền vững.
