Nghiên cứu sử dụng azaperone trong gây mê cá nheo Mỹ (Ictalurus punctatus)

Ngày nhận bài: 10-03-2025

Ngày duyệt đăng: 30-05-2025

Ngày xuất bản: 30-05-2025

DOI: https://doi.org/10.31817/tckhnnvn.2025.23.5.

Lượt xem

30

Download

8

Số: Tập 23 Số 5 (2025): Tạp chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam

Chuyên mục:

CHĂN NUÔI – THÚ Y – THỦY SẢN

Cách trích dẫn:

Mạnh, V., Anh, K., Hùng, Đỗ, Chinh, L., Dũng, L., Hồng, P., & Vạn, K. (2025). Nghiên cứu sử dụng azaperone trong gây mê cá nheo Mỹ (Ictalurus punctatus). Tạp Chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, 23(5), 577–585. https://doi.org/10.31817/tckhnnvn.2025.23.5.

Nghiên cứu sử dụng azaperone trong gây mê cá nheo Mỹ (Ictalurus punctatus)

Vũ Đức Mạnh 1 , Kim Minh Anh 1 , Đỗ Đình Hùng 2 , Lê Xuân Chinh 3 , Lê Việt Dũng 1 , Phạm Thị Lam Hồng 1 , Kim Văn Vạn (*) 1

  • Tác giả liên hệ: [email protected]
  • 1 Khoa Thủy sản, Học viện Nông nghiệp Việt Nam
  • 2 Công ty TNHH Thú y Toàn Cầu
  • 3 Ban Khoa học và Công nghệ, Học viện Nông nghiệp Việt Nam

    • Từ khóa

    Azaperone, gây mê, Ictalurus punctatus, LC50 – 96giờ.

    Tóm tắt


    Cá nheo Mỹ (Ictalurus punctatus) là loài có vây cứng, sắc nhọn nên dễ tổn thương trong quá trình đánh bắt, vận chuyển cũng như thực hiện thao tác nghiên cứu. Gây mê là một phương án tiềm năng để khắc phục vấn đề trên, đồng thời hướng tới an sinh động vật thủy sản. Azaperone là hợp chất có tác dụng an thần, giảm đau và gây mê cho động vật trong quá trình vận chuyển cũng như thao tác kỹ thuật và chưa có công bố thử nghiệm trên cá nheo Mỹ. Nghiên cứu thử nghiệm sử dụng Azaperone gây mê cá nheo Mỹ bằng phương pháp ngâm bao gồm 3 thí nghiệm: xác định độc tính cấp tính, khả năng và nồng độ gây mê. Kết quả xác định được giá trị LC50-96 giờ là 1,731ppm (ở điều kiện nhiệt độ môi trường 26-28°C, pH = [7,5-7,9], DO > 5,0 mg/l). Hành vi bơi lội, khả năng thăng bằng và tốc độ hô hấp của cá thay đổi qua các giai đoạn của quá trình gây mê. Nồng độ 20ppm là phù hợp cho gây mê cá nheo Mỹ trong 20 phút với nhiều mục đích khác nhau, trong đó có giải phẫu và vận chuyển.

    Tài liệu tham khảo

    Boyd C.E. & Pillai V. (1985). Water quality management in aquaculture. CMFRI special Publication. 22: 1-44.

    Burka J.F., Hammell K.L., Horsberg T.E., Johnson G.R., Rainnie D.J. & Speare D.J. (1997). Drugs in salmonid aquaculture - a review. Journal of Veterinary Pharmacology and Therapeutics. 20(5): 333-349.

    Carmichael G.J. & Tomasso J.R. (1988). Communications: Survey of fish transportation equipment and techniques. The Progressive Fish‐Culturist. 50(3): 155-159.

    Charoendat U., Areechon N., Srisapoome P. & Chantasart D. (2009). Efficacy of synthetic eugenol as an anesthetic for Nile Tilapia (Oreochromis niloticus Linn.). Agriculture and Natural Resources. 43(5): 132-140.

    Gilderhus P.A. & Marking L.L. (1987). Comparative efficacy of 16 anesthetic chemicals on rainbow trout. North American Journal of Fisheries Management. 7(2): 288-292.

    Harms C.A. & Bakal R.S. (1994). Techniques in fish anesthesia. In American Association of Zoo Veterinarians Annual Proceedings. pp. 202-210.

    Hill J.V. (1999). Cardiovascular and respiratory effects of three fish anaesthetics. PhD Thesis, University of Canterbury, New Zealand.

    Houston A.H., Madden J.A., Woods R.J. & Miles H.M. (1971). Some physiological effects of handling and tricaine methane-sulphonate anesthetization upon the brook trout, Salvelinus fontinalis. Journal of the Fisheries Board of Canada. 28(5): 625-633.

    Imanpoor M.R., Bagheri T. & Hedayati S.A.A. (2010). The anesthetic effects of clove essence in Persian sturgeon, Acipenser persicus. World Journal of Fish and Marine Sciences. 2(1): 29-36.

    Iwama G.K., McGeer J.C. & Pawluk M.P. (1989). The effects of five fish anaesthetics on acid–base balance, hematocrit, blood gases, cortisol, and adrenaline in rainbow trout. Canadian Journal of Zoology. 67(8): 2065-2073.

    Kim Văn Vạn (2017). Xây dựng mô hình nuôi cá nheo Mỹ (Ictalurus punctatus) trong ao tại Hưng Yên. Tạp chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam. 15(6): 738-745.

    Latas P.J. (1987). The Use of Azaperone in the Spiny Dogfish (Squalus acanthias). IAAAM.

    Neiffer D.L. & Stamper M.A. (2009). Fish sedation, anesthesia, analgesia, and euthanasia: considerations, methods, and types of drugs. ILAR journal. 50(4): 343-360.

    Nguyễn Anh Hiếu & Nguyễn Hữu Ninh (2014). Nghiên cứu đặc điểm sinh học sinh sản của cá nheo Mỹ (Ictalurus punctatus) nuôi tại miền Bắc Việt Nam. Tạp chí Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. 19: 90-97.

    OECD (2019). Test Guideline No. 203: Fish, Acute Toxicity Testing - Section 2: Effects on Biotic Systems. OECD Guidelines for the Testing of Chemicals.

    Priborsky J. & Velisek J. (2018). A review of three commonly used fish anesthetics. Reviews in Fisheries Science & Aquaculture. 26(4): 417-442.

    Sams R.A., Gerken D.F., Detra R.L., Stanley S.D., Wood W.E., Tobin T., Yang J., Tai H., Jegananthan A. & Watt D.S. (1996). Identification of Metabolites of Azaperone in Horse Urine. Journal of Pharmaceutical Sciences. 85(1): 79-84.

    Small B.C. (2003). Anesthetic efficacy of metomidate and comparison of plasma cortisol responses to tricaine methanesulfonate, quinaldine and clove oil anesthetized channel catfish Ictalurus punctatus. Aquaculture. 218(1-4): 177-185.

    Stetter M.D. (2001). Fish and amphibian anesthesia. Veterinary Clinics of North America: Exotic Animal Practice. 4(1): 69-82.

    Tyler P. & Hawkins A.D. (1981). Vivisections, anaesthetics and minor surgery. In: Hawkins AD, ed. Aquarium Systems. London: Academic Press Inc., Harcourt Brace Jovanovich. pp. 248-278.

    Trương Đình Hoài, Kim Văn Vạn, Đào Lê Anh, Nguyễn Thị Huyên, Nguyễn Văn Tuyến, Vũ Đức Mạnh, Nguyễn Thị Hương Giang, Trương Quang Lâm & Nguyễn Thị Lan (2020). Đặc điểm bệnh lý và ứng dụng phương pháp PCR chẩn đoán bệnh gan thận mủ trên cá nheo Mỹ (Ictalurus punctatus). Tạp chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam. 18(2): 94-104.

    United Nations (2011). Globally harmonized system of classification and labelling of chemicals (GHS). New York and Geneva.

    Vũ Đức Mạnh, Chu Đức Quý, Trương Đình Hoài & Kim Văn Vạn (2022). Hiện trạng nuôi cá nheo Mỹ (Ictalurus punctatus) trong lồng tại một số vùng nuôi trọng điểm miền Bắc. Tạp chí Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. 18: 101-109.

    Vũ Đức Mạnh, Kim Minh Anh, Nguyễn Thị Thúy Hằng, Nguyễn Công Thiết, Trương Đình Hoài & Kim Văn Vạn (2024). Thăm dò độc tính và khả năng gây mê của Azaperone trên cá rô phi vằn (Oreochromis niloticus). Tạp chí Khoa học Kỹ thuật Thú y. 5: 65-73.

    Waterstrat P.R. (1999). Induction and recovery from anesthesia in channel catfish Ictalurus punctatus fingerlings exposed to clove oil. Journal of the World Aquaculture Society. 30(2): 250-255.

    Wedemeyer G.A. (1996). Basic physiological functions. Physiology of Fish in Intensive Culture Systems. pp. 10-59.

    Welker T.L., Lim C., Yildirim-Aksoy M. & Klesius P.H. (2007). Effect of buffered and unbuffered tricaine methanesulfonate (MS-222) at different concentrations on the stress responses of channel catfish, Ictalurus punctatus Rafinesque. Journal of Applied Aquaculture. 19(3): 1-18.

    Zahl I.H., Samuelsen O. & Kiessling A. (2012). Anaesthesia of farmed fish: implications for welfare. Fish Physiology and Biochemistry. 38: 201-218.