ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC CỦA CÁ TRÁC NGẮN (Priacanthus macracanthus, Cuvier 1829) Ở VÙNG BIỂN TRUNG BỘ, VIỆT NAM

Ngày nhận bài: 06-06-2025

Ngày duyệt đăng: 16-09-2025

Ngày xuất bản: 31-10-2025

DOI: https://doi.org/10.31817/tckhnnvn.2025.23.10.06

Lượt xem

129

Download

47

Số: Tập 23 Số 10 (2025): Tạp chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam

Chuyên mục:

CHĂN NUÔI – THÚ Y – THỦY SẢN

Cách trích dẫn:

Thắng, V. T., & Nhuận, M. (2025). ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC CỦA CÁ TRÁC NGẮN (Priacanthus macracanthus, Cuvier 1829) Ở VÙNG BIỂN TRUNG BỘ, VIỆT NAM. Tạp Chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, 23(10), 1331–1341. https://doi.org/10.31817/tckhnnvn.2025.23.10.06

ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC CỦA CÁ TRÁC NGẮN (Priacanthus macracanthus, Cuvier 1829) Ở VÙNG BIỂN TRUNG BỘ, VIỆT NAM

Võ Trọng Thắng (*) 1 , Mai Công Nhuận 1

  • Tác giả liên hệ: [email protected]
  • 1 Viện Nghiên cứu Hải sản

    • Từ khóa

    Cá trác ngắn, đặc điểm sinh học, vùng biển Trung bộ, Việt Nam

    Tóm tắt


    Nghiên cứu được thực hiện nhằm đánh giá một số đặc điểm sinh học của cá trác ngắn ở vùng biển Trung bộ, Việt Nam. Đặc điểm sinh học của cá trác ngắn được phân tích dựa trên số liệu sinh học nghề cá thực hiện từ tháng 1 đến tháng 12 năm 2019 với 1.798 cá thể được thu tại các bến cá vùng biển Trung bộ. Kết quả nghiên cứu cho thấy chiều dài cá bắt gặp trong sản lượng khai thác dao động trong khoảng từ 70 đến 273mm với chiều dài khai thác trung bình đạt 137,9 ± 0,97mm. Hồi quy chiều dài theo khối lượng được mô tả theo hàm: Wchung = (7,41e – 5) × TL(2,69) với R2 = 0,98. Hàm sinh trưởng von Bertalanffy của cá trác ngắn có dạng: TLt = 294 × (1 – e-0,97 × (t-1,058)). Hệ số chết chung (Z) là 2,93, hệ số chết do khai thác (F) là 1,99, hệ số chết tự nhiên (M) là 0,94, hệ số khai thác (E) là 0,68. Trong quần thể cá trác ngắn, giới cái chiếm tỷ lệ trội hơn giới đực, với tỷ lệ đực/cái là 0,75/1. Mùa vụ sinh sản cá trác ngắn diễn ra trong khoảng tháng 7-10 với đỉnh sinh sản ở tháng 8 và tháng 9. Chiều dài tham gia sinh sản lần đầu đạt 190,9mm. Các kết quả nghiên cứu cho thấy, quần thể cá trác ngắn đang bị khai thác quá mức tại vùng biển Trung bộ, Việt Nam.

    Tài liệu tham khảo

    Ahmad A.T., Isa M.M., Ismail M.S. & Yusof S. (2003). Status of demersal fishery resources of Malaysia. 1120p. In G. Silvestre, L. Garces, I. Stobutzki, M. Ahmed, R.A. Valmonte-Santos, C. Luna, L. Lachica-Alino, P. Munro, V. Christensen & D. Pauly (Eds.), Assessment, management and future directions for coastal fisheries in Asian countries: WorldFish Center.

    Copernicus Marine Service (2019). Global Ocean Physics Analysis and Forecast. Retrieved from.https://data.marine.copernicus.eu/product/Global_Analysisforecast_Phy_001_024/description on May 20, 2025.

    Dang V.T., Dinh T. & Neelsen R. (2002). “Result of Bottom trawl surveys carried out in Vietnamse waters (20-200m) in 1997-1997”, NAGA, The ICLARM Quarterly. 25(1): 15-18.

    Dao M.S. & Pham T. (2003). Management of coastal fisheries in Vietnam. RIMF Scientific report, Hai Phong. 30p.

    Fowler J., Cohen L. & Jarvis P. (1998). Practical Statistics for Field Biology. John Wiley & Sons, INC.

    Gayanilo F.C., Sparre P. & Pauly D. (1996). The FAO-ICLARM Stock Assessment Tools (FiSAT) Users Guide. FAO Computerized Information Series. Fisheries, No. 8, FAO, Rome.

    Gulland J.A. (1971). The fish resources of the oceans. FAO/Fishing News Books Ltd, Surrey, England.

    Jabbar M.A., Kamal M.M., Boer M., Suman A., Suyasa I.N. & Nurdin E. (2017). Population dynamics of the red bigeye (Priacanthus macracanthus Cuvier, 1829) (fish: family Priacanthidae) in Palabuhanratu Bay, Indonesia. Aquaculture, Aquarium, Conservation & Legislation. 10(5): 1198-1209.

    Jabbar M.A., Kamal M.M., Boer M., Suman A. & Suyasa I.N. (2018). Reproductive Biology of the Red Bigeye (Priacanthus macracanthus Cuvier, 1829) in Palabuhanratu Bay, Indonesia. Indonesian Fisheries Research Journal. 24(1): 11-22.

    Jennings S., Kaiser M.J. & Reynolds J.D. (2001). Marine Fisheries Ecology. Oxford, UK: Blackwell Publishing.

    Ju P.L., Yang L., Lu Z.B., Yang S.Y., Du J.G., Zhong H.Q., Chen J., Xiao J.M., Chen M.R. & Zhang C.Y. (2016). Age, growth, mortality and population structure of silver croaker Pennahia argentata (Houttuyn, 1782) and red bigeye Priacanthus macracanthus Cuvier, 1829 in the north-central Taiwan Strait. Journal of Applied Ichthyology. 32: 652-660.

    Liu K.M., Hung K.Y. & Chen C.T. (2001). Reproductive biology of the big eye Priacanthus macracanthus in the north-eastern waters off Taiwan. Fisheries science. 67(6): 1008-1014.

    Mehanna S.F., Al-Marzouqi A. & El-Siabi B. (2013). Stock characteristics and population dynamics of the spiny cheek grouper Epinephelus diacanthus (Valenciennes, 1828) from the Arabian Sea, Oman. Turkish Journal of Fisheries and Aquatic Sciences. 13: 127-132.

    Nguyễn Bá Thông (2006). Biến Động nguồn lợi cá trác ngắn (Priacanthus macracanthus (cuvier, 1892) ở vùng biển Đông Nam bộ qua các chuyến điều tra bằng tàu giã đơn thời kỳ 2000-2005. Tuyển tập các công trình nghiên cứu nghề cá biển. 4: 68-75.

    Pauly D. (1980). A selection of simple methods for the assessment of tropical fish stocks. FAO Fisheries Circular.

    Pauly D. (1983). Some simple methods for the assessment of tropical fish stocks. FAO Fisheries Technical Paper No. 234: 52.

    Pauly D. & Munro J.L. (1984). Once more on the comparison of growth in fish and invertebrates. Fishbyte. 2(1): 1-21.

    Russell B.C. & Houston W. (1989). Offshore fishes of the Arafura Sea. Beagle: Records of the Museums and Art Galleries of the Northern Territory. The. 6: 69-84.

    Sun Y., & Xu T. (2018). Complete mitochondrial genome of Red bigeye (Priacanthus macracanthus): genome characterization and phylogenetic analysis. Mitochondrial DNA Part B. 3(2): 768-769.

    Sparre P. & Venema S.C. (1998). Introduction to tropical fish stock assessment Part 1: Manual. Rom, Italy. FAO Fisheries Technical Paper. No. 306/1, Rev.2.407p.

    Taufik M. & Chodrijah U. (2021). Some biological stock indicators of red bigeye (Priacanthus macracanthus cuvier, 1829) in Palabuhanratu waters, Indonesia. In IOP Conference Series: Earth and Environmental Science. IOP Publishing. 674(1): 012005.

    Wang X.H., Qiu Y.S., Zhu G.P., Du F.Y., Sun D.R. & Huang S.L. (2011). Length‐weight relationships of 69 fish species in the Beibu Gulf, northern South China Sea. Journal of Applied Ichthyology. 27(3): 959-961.

    White W.T., Last P.R., Dharmadi Faizah R., Chodrijah U., Prisantoso B.I., Pogonoski J.J., Puckridge M. & Blaber S.J.M. (2013). Market fishes of Indonesia. ACIAR Monograph No. 155. Australian Centre for International Agricultural Research, Canberra.

    West G. (1990). Methods of Assessing Ovarian development in Fishes: a Review. Marine and Freshwater Research. 41(2): 199-222. doi: http://dx.doi.org/10.1071/MF9900199

    Zhang K., Chen Z.Z., Wang Y.Z. Sun D.R. & Qiu Y. S. (2016). Population structure of Priacanthus macracanthus in the Beibu Gulf, and parameters for its growth, mortality and maturity. Journal of Tropical Oceanography. 35(5): 20-28.