ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC CÁ DÌA RÃNH (Siganus canaliculatus Park, 1797) Ở VÙNG BIỂN VEN BỜ PHÍA BẮC TỈNH QUẢNG TRỊ, VIỆT NAM

Ngày nhận bài: 23-06-2025

Ngày duyệt đăng: 16-09-2025

Ngày xuất bản: 31-10-2025

DOI: https://doi.org/10.31817/tckhnnvn.2025.23.10.08

Lượt xem

2

Download

1

Số: Tập 23 Số 10 (2025): Tạp chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam

Chuyên mục:

CHĂN NUÔI – THÚ Y – THỦY SẢN

Cách trích dẫn:

Giang, N. V., & Thắng, V. (2025). ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC CÁ DÌA RÃNH (Siganus canaliculatus Park, 1797) Ở VÙNG BIỂN VEN BỜ PHÍA BẮC TỈNH QUẢNG TRỊ, VIỆT NAM. Tạp Chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, 23(10), 1353–1363. https://doi.org/10.31817/tckhnnvn.2025.23.10.08

ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC CÁ DÌA RÃNH (Siganus canaliculatus Park, 1797) Ở VÙNG BIỂN VEN BỜ PHÍA BẮC TỈNH QUẢNG TRỊ, VIỆT NAM

Nguyễn Văn Giang (*) 1 , Võ Trọng Thắng 2

  • Tác giả liên hệ: [email protected]
  • 1 Viện Kinh tế và Quy hoạch Thủy sản
  • 2 Viện Nghiên cứu Hải sản

    • Từ khóa

    Cá dìa rãnh, sinh học, tăng trưởng, Quảng Trị, Việt Nam

    Tóm tắt


    Nghiên cứu nhằm xác định đặc điểm sinh học của cá dìa rãnh ở vùng biển phía Bắc tỉnh Quảng Trị, Việt Nam. Số liệu được sử dụng phân tích, đánh giá theo chuỗi 12 tháng, năm 2024 với tổng số mẫu đã thu thập 1.544 cá thể, tại các cảng/bến cá. Kết quả phân tích cho thấy kích thước chiều dài cá dao động từ 61-192mm, trung bình đạt 138,8 ± 0,66mm. Mối tương quan giữa chiều dài - khối lượng được biểu diễn bằng phương trình W = (2,06 × 10-5) × FL(2,91925), hệ số tương quan R = 0,97. Phương trình tăng trưởng von Bertalanffy của quần thể được xác định là FLt = 210 × (1 – e-0,7 × (t – 0,8705)). Hệ số chết tổng (Z) đạt 3,17, trong đó chết do khai thác (F) là 2,35 và chết tự nhiên (M) là 0,82. Chỉ số khai thác (E) được tính là 0,74, phản ánh áp lực khai thác ở mức cao. Trong tự nhiên, cá dìa rãnh có giới tính đực chiếm ưu thế hơn so với giới tính cái (tỷ lệ 1,5:1). Cá dìa rãnh có mùa sinh sản tập trung chính vào tháng 3-6, cao nhất tháng 3. Kích thước thành thục lần đầu Lm50 là 151,4mm. Nguồn lợi cá dìa rãnh đang bị khai thác vượt mức cho phép, vì vậy cần có thêm các nghiên cứu chuyên sâu để chuyển đổi loài này thành đối tượng nuôi biển trong tương lai, nhằm phát triển bền vững nguồn lợi ngoài tự nhiên.

    Tài liệu tham khảo

    Al-Marzouqi A., Al-Nahdi A., Jayabalan N. & Al-Habsi S. (2009). Stomach contents and length-weight relationship of the white-spotted rabbitfish Siganus canaliculatus (Park 1797) from the Arabian Sea coast of Oman. J Mar Biol Assoc India. 51(2): 211-216.

    Al-Marzouqi A., Jayabalan N., Al-Nahdi A. & Al-Anbory I. (2011). Reproductive biology of the white-spotted rabbitfish, Siganus canaliculatus (Park, 1797) in the Arabian Sea coast of Oman. Western Indian Ocean journal of marine science. 10(1): 73-82.

    Al-Qishawe M.M., Ali T.S. & Abahussain A.A. (2014). Stock assessment of white spotted rabbitfish (Siganus canaliculatus Park, 1797) in Jubail marine wildlife sanctuary, Saudi Arabia. International Journal of Fisheries and Aquatic Studies. 1(6): 48-54.

    Anand M. & Reddy P.S.R. (2012). Length-weight relationship of the whitespotted rabbitfish Siganus canaliculatus (Park, 1797) from Gulf of Mannar, South India. Journal of the Marine Biological Association of India. 54(1): 91-94.

    Andreu-Soler A., Oliva-Patern F.J. & Torralva M. (2006). A review of lengthweight relationships of fish from the Segura River basin (SE Iberian Peninsula). J Appl Ichthyol. (22): 295-296. doi: 10.1111/j.1439-0426.2006.00719.x

    Andy O., Fitrawati R., Sitepu F.G., Umar M.T., & Nur M. (2015). Growth pattern of white-Spotted Spinefoot, Siganus Canalicullatus (Park,1797) populations in the waters of the Northern Coast of Selayar Islands District, South Sulawesi. Torani Journal of Fisheries and Marine Science. 25(2): 169-177. doi:10.35911/torani.v25i3.2609.

    Annand M. & Reddy P. (2014). Age and growth white-spotted rabbitfish Siganus canaliculatus from the Gulf of Mannar-South India. Indian J Geo-Mar Sci. 43(3): 427-433.

    El-Sayed A.M. & Barry K.A. (1994). Life cycle and fecundity of rabbitfish Siganus canaliculatus (Teleiosti: Siganidae) in the Arabian Gulf. Obelia. (20): 79-88.

    Fowler J., Cohen L. & Jarvis P. (1998). Practical Statistics for Field Biology, 2nd Edition. John Wiley & Sons.

    Froese R., Tsikliras A.C. & Stergiou K.I. (2011). Editorial note on weightlength relations of fishes. J Acta Ichthyologica et Piscatoria. (4): 261-263. doi:10.3750/AIP2011.41.4.01

    Gayanilo F.C., Sparre P. & Pauly D. (1996). The FAO-ICLARM Stock Assessment Tools (FiSAT) Users Guide. FAO Computerized Information Series. Fisheries, No. 8, FAO, Rome.

    Gonzaga Jr A.M. (2020). Population Dynamics of the White Spotted Rabbitfish (Siganus canaliculatus Park, 1797) in Panguil Bay, Philippines. International Journal of Innovative Science and Research Technology. 9(9): 295-301.

    Grandcourt T., Al Abdessalaam T., Francis F. & Al Shamsi A. (2007). Population biology and assessment of the white-spotted spinefoot, Siganus canaliculatus (Park, 1797) in the southern Arabian Gulf. Journal of Applied Ichthyology. (23): 53-59.

    Jayasankar P. (1990). Some aspects of biology of the white-spotted spine-foot, Siganus canaliculatus (Park, 1797) from the Gulf of Mannar. Indian Journal of Fisheries. (37): 9-14.

    Jennings S., Kaiser M.J. & Reynolds J.D. (2001). Marine Fisheries Ecology. Oxford, UK: Blackwell Publishing.

    Ju P.L., Yang L., Lu Z.B., Yang S.Y., Du J.G., Zhong H.Q., Chen J., Xiao J.M., Chen MR. & Zhang C.Y. (2016). Age, growth, mortality and population structure of silver croaker Pennahia argentata (Houttuyn, 1782) and red bigeye Priacanthus macracanthus Cuvier, 1829 in the north‐central Taiwan Strait. Journal of Applied Ichthyology. 32(4): 652-660.

    King M. (1995). Fisheries biology, assessment and management. Fishing New Books.

    Lam T.J. (1974). Siganids: Their biology and mariculture potential. Aquaculture. 3(4): 325-354. doi:DOI: 10.1016/0044-8486(74)90001-5.

    Latuconsina H., Affandi R., Kamal M.M. & Butet N.A. (2020). On the assessment of white-spotted rabbitfish (Siganus canaliculatus Park, 1797) stock in the Inner Ambon Bay, Indonesia.

    Latuconsina H., Sangadji M.H. & Naudin. (2015). The daily variability of seagrass fish related to the presence of mangroves and coral reefs in the waters of Buntal Island-Kotania Bay, West Seram Regency. Proceedings of the Annual Scientific Meeting XI, Indonesian Association of Oceanologists. Balikpapan 17-18 November 2014.

    Lazarus R., Reddy P.S.R. & Thangavelu R. (1987). Epizoic fauna on the flathead locust lobster, Thenus orientalis (Lund). Indian Journal of Fisheries. 34(4): 464-466.

    Mehanna S.F., Hegazi M.M. & Mohamed S.S. (2013). Age and growth based on the otolithreadings of the common sole Soleasolea from Bardawil lagoon, Mediterranean Sea.

    Nikolski G.V. (1963). The Ecology of Fishes. Academic Press, N.Y. p. 624.

    Pauly D. (1980). A selection of simple methods for the assessment of tropical fish stocks. FAO Fisheries Circular.

    Pauly, D. (1983). Some simple methods for the assessment of tropical fish stocks. FAO Fisheries Technical Paper No. 234, 52p.

    Randall J.E. (1995). Coastal fishes of Oman. University of Hawaii Press.

    Randall J.E., Hitoshi I., Kenji K., Pyle R.L. & Earle J.L. (1997). Annotated checklist of the inshore fishes of the Ogasawara Islands. Nat. Sci. Mus. Monograph. 11: 1-74.

    Soewardi K. & Imron I. (2007). Patterns of Morphometric Variability in Three Stocks of Farmed Tiger Shrimp, Penaeus Monodon, in Indonesia and Its Application for Selective Breeding. Jurnal Ilmu-Ilmu Perairan dan Perikanan Indonesia. 14(1): 37-43.

    Soh C.L. (1976). Some aspects of the biology of Siganus canaliculatus (Park) 1797. Ph.D. Dissertation, National University of Singapore. 293p.

    Sparre P. & Venema S.C. (1998). Introduction to tropical fish stock assessment Part 1: Manual. Rom, Italy. FAO Fisheries Technical Paper. No. 306/1, Rev.2.407p.

    Taufik M. & Chodrijah U. (2021). Some biological stock indicators of red bigeye (Priacanthus macracanthus cuvier, 1829) in Palabuhanratu waters, Indonesia. Paper presented at the IOP Conference Series: Earth and Environmental Science.

    Tharwat A. (2004). Reproductive cycle and mariculture potential of the rabbitfish Siganus canaliculatus in Saudi Arabia. Egypt J Aquat Biol Fish. 8(4): 123-143. doi: 10.21608/ejabf.2004.1812.

    Tresnati J., Yasir I., Yanti A., Rahmani P., Aprianto R. & Tuwo A. (2020). Multi years catch composition and abundance of Parrotfish landed at Makassar Fisheries Port. Paper presented at the IOP Conference Series: Earth and Environmental Science.

    Tseng W. & Chan K. (1982). The reproductive biology of the rabbitfish in Hong Kong. Journal of the World Mariculture Society. 13(1‐4): 313-321.

    Wassef E.A. & Hady H.A. (2001). Some Biological Studies and Gonadal Development of Rabbitfish Siganus canaliculatus (Park) and Siganusspinus L. (F: Siganidae) from the Gulf Waters off Saudi Arabia. J. KAU. Mar. Sci. 12: 189-208.

    West G. (1990). Methods of Assessing Ovarian development in Fishes: a Review. Marine and Freshwater Research. 41(2): 199-222. doi:http://dx.doi.org/10.1071/MF9900199.

    Wiryawan B., Taurusman A.A., Santoso J. & Riyanto M. (2016). Variations in size and catch distribution of white-spotted rabbitfish Siganus canaliculatus on bio-FADs from spatially and temporary, at Luwu-South Sulawesi, Indonesia. AACL Bioflux. 9(6): 1220-1232.