NGHIÊN CỨU HIỆN TRẠNG NGUỒN VỐN SINH KẾ CỦA CỘNG ĐỒNG NUÔI TÔM - RỪNG Ở TỈNH CÀ MAU

Ngày nhận bài: 02-06-2025

Ngày duyệt đăng: 17-09-2025

Ngày xuất bản: 31-10-2025

DOI: https://doi.org/10.31817/tckhnnvn.2025.23.10.12

Lượt xem

1

Download

1

Số: Tập 23 Số 10 (2025): Tạp chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam

Chuyên mục:

CHĂN NUÔI – THÚ Y – THỦY SẢN

Cách trích dẫn:

Quyên, N., Phượng, Đặng, & Hiền, H. (2025). NGHIÊN CỨU HIỆN TRẠNG NGUỒN VỐN SINH KẾ CỦA CỘNG ĐỒNG NUÔI TÔM - RỪNG Ở TỈNH CÀ MAU. Tạp Chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, 23(10), 1393–1403. https://doi.org/10.31817/tckhnnvn.2025.23.10.12

NGHIÊN CỨU HIỆN TRẠNG NGUỒN VỐN SINH KẾ CỦA CỘNG ĐỒNG NUÔI TÔM - RỪNG Ở TỈNH CÀ MAU

Nguyễn Thị Kim Quyên (*) 1 , Đặng Thị Phượng 2 , Huỳnh Văn Hiền 2

  • Tác giả liên hệ: [email protected]
  • 1 Khoa Quản lý và Kinh tế Thủy sản, Trường Thủy Sản, Trường Đại học Cần Thơ
  • 2 Khoa Quản lý và Kinh tế Thủy Sản, Trường Thủy Sản, Trường Đại học Cần Thơ

    • Từ khóa

    Cà Mau, hộ dân, nguồn vốn, nuôi tôm - rừng, sinh kế, thu nhập

    Tóm tắt


    Nghiên cứu này đánh giá thực trạng các nguồn vốn sinh kế và đề xuất giải pháp góp phần cải thiện sinh kế của hộ gia đình nuôi tôm dưới tán rừng ngập mặn thông qua phỏng vấn 92 hộ dân tại huyện Ngọc Hiển, tỉnh Cà Mau. Kết quả khảo sát cho thấy, mô hình tôm - rừng mang lại hiệu quả kinh tế đáng kể và thân thiện với môi trường, được các hộ có kinh nghiệm nuôi lâu năm tận dụng hiệu quả các nguồn vốn tự nhiên và vật chất. Nguồn vốn xã hội khá tốt khi người dân được tiếp cận vốn vay và tham gia các tổ chức kinh tế xã hội địa phương như hợp tác xã, tổ hợp tác, hội phụ nữ. Đời sống của các hộ dân khá ổn định. Các phương tiện vật chất phục vụ sản xuất và đời sống được trang bị khá đầy đủ. Tổng thu nhập của hộ đạt 139,5 triệu đồng/năm/hộ, tương ứng với 35,8 triệu đồng/người/năm. Tuy nhiên, mức độ đa dạng sinh kế còn khá thấp gây áp lực lên nguồn vốn tự nhiên. Trên cơ sở đó, bài viết đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao sinh kế người dân bao gồm đầu tư giáo dục, đào tạo nghề, tập huấn kỹ thuật nuôi, đa dạng sinh kế và chính sách củng cố hợp tác xã.

    Tài liệu tham khảo

    Bộ Phát triển Quốc tế Anh - DFID (1999). Sustainable Livelihoods Guidance Sheets. Truy cập từ https://www.livelihoodscentre.org/documents/114097690/114438878/Sustainable+livelihoods+guidance+sheets.pdf/594e5ea6-99a9-2a4e-f288-cbb4ae4bea8b?t=1569512091877 ngày 13/4/2025.

    Bùi Thị Nga & Huỳnh Quốc Tịnh (2008). Hệ thống rừng - tôm trong phát triển bền vững vùng ven biển Đồng bằng sông Cửu Long. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ. 10: 6-13

    Ellis F. (2000). Rural livelihoods and diversity in developing countries. Oxford University Press, New York.

    Muthmainnah D., Makmur S., Rais A.H., Sawestri S., Supriyadi F. & Fatah K. (2019). The features of inland fisheries in Southeast Asia. Southeast Asian Fisheries Development Center Press. Manila.

    Neefjes K. (2000). Environments and livelihoods: Strategies for sust in bility. Oxfam, Oxford, New York.

    Ngo Thi Thu Trang & Ho Huu Loc (2021). Livelihood sustainability of rural households in adapting to environmental changes: An empirical analysis of ecological shrimp aquaculture model in the Vietnamese Mekong Delta. Environmental Development. 39: 100653. https://doi.org/10.1016/j.envdev.2021.100653.

    Nguyen Anh Minh, Sano M. & Kuga M. (2020). Characteristics of integrated shrimp farming systems in the Mekong Delta of Vietnam. Journal of Regional Fisheries. 60(2): 109-119.

    Nguyễn Duy Cần & Võ Hồng Tú (2019). Thực trạng và chiến lược sử dụng nguồn vốn sinh kế thích ứng với xâm nhập mặn của nông hộ ven biển Đồng bằng sông Cửu Long. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ. 55(6D): 109-118.

    Nguyễn Hồng Tín, Phạm Anh Du, Hồ Chí Thịnh, Châu Mỹ Duyên, Hoàng Văn Long & Nguyễn Văn Mỹ (2022). Hiệu quả tài chính và tính ổn định của mô hình tôm - rừngở Đồng Bằng sông Cửu Long. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ. 58(2B): 248 -259.

    Nguyễn Tiến Dũng & Phan Thuận (2021). Các yếu tố ảnh hưởng đến sinh kế của cư dân vùng hạn mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ. 57(1C): 210-216.

    Nguyễn Thị Kim Quyên & Lê Thị Phương Trúc (2016). Khảo sát hiện trạng các nguồn vốn sinh kế của cộng đồng thủy sản tại Vườn Quốc Gia Mũi Cà Mau, tỉnh Cà Mau. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Trà Vinh. 23: 68-76.

    Nguyễn Thị Kim Quyên, Huỳnh Văn Hiền & Đặng Thị Phượng (2022). Phân tích yếu tố kỹ thuật và hiệu quả tài chính các mô hình nuôi tôm quảng canh cải tiến kết hợp tại tỉnh Cà Mau, Việt Nam. Tạp chí khoa học Trường Đại học Trà Vinh. 48: 91-99.

    Nguyễn Thị Ngân Hà & Nguyễn Thị Kim Quyên (2022). Các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định tham gia liên kết sản xuất của nông hộ nuôi tôm thẻ chân trắng (Litopenaeus vannamei) theo mô hình thâm canh tại tỉnh Sóc Trăng. Tạp chí khoa học Trường đại học Cần Thơ. 58(5D): 175-183.

    Nguyễn Xuân Mai & Nguyễn Duy Thắng (2011). Sinh kế của cộng đồng ngư dân ven biển: Thực trạng và giải pháp. Tạp chí Viện xã hội học. 4(116): 54-66.

    Rakodi C. (2014). A livelihoods approach - conceptual issues and definitions. In: Lloyd-jones and C. Rakodi (Eds.). Urban livelihoods. T. Routledge, London. 3-22.

    Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Cà Mau (2023). Báo cáo tổng kết năm 2022 và phương hướng hoạt động năm 2023.

    Tikadar K.K., Islam M.J., Saha S.M., Alam M.M., Barman S.K., Rahman M.A. (2022). Livelihood status of small-scale fishermen and determinants of their income: Insights from north-eastern floodplains of Bangladesh. Geography and Sustainability. 3(3): 204-213.

    Tổng cục Thống kê (2021). Kết quả khảo sát mức sống dân cư Việt Nam 2020. Nhà xuất bản Thống kê. Thành phố Hà Nội.

    Trần Văn Việt, Lê Hồng Tuyến & Nguyễn Trung Tín (2020). Tình hình sinh kế của cộng đồng ở vùng đệm Vườn Quốc gia U Minh Thượng, tỉnh Kiên Giang. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ. 56(3): 143-152.

    Trịnh Thị Hạnh (2016). Phát triển bền vững dưới góc nhìn của khung sinh kế. Đại học Công nghệ Hà Nội, Thành phHà Nội.

    Vo Hong Tu, Mitsuyasu Yabe, Nguyen Thuy Trang & Huynh Viet Khai (2015). Adaptive capacity assessment of rural out-migrants: A case study in An Giang provine, Vietnam. Journal of the faculty agriculture. 60: 265-271.

    Võ Văn Tuấn & Lê Cảnh Dũng (2015). Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả sinh kế của nông hộ ở Đồng bằng sông Cửu Long. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ. 38: 120-129.

    Yamane T. (1967). Statistics an Introductory Analysis. 2nd Edition, Harper and Row, New York.