Ảnh hưởng của điều kiện hạn ở giai đoạn ra hoa tới sinh trưởng và năng suất cây diêm mạch

Ngày nhận bài: 16-04-2025

Ngày duyệt đăng: 30-05-2025

Ngày xuất bản: 30-05-2025

DOI: https://doi.org/10.31817/tckhnnvn.2025.23.5.

Lượt xem

14

Download

4

Cách trích dẫn:

Nhàn, L., Lộc, N., & Long, N. (2025). Ảnh hưởng của điều kiện hạn ở giai đoạn ra hoa tới sinh trưởng và năng suất cây diêm mạch. Tạp Chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, 23(5), 559–568. https://doi.org/10.31817/tckhnnvn.2025.23.5.

Ảnh hưởng của điều kiện hạn ở giai đoạn ra hoa tới sinh trưởng và năng suất cây diêm mạch

Lưu Huệ Nhàn 1, 2 , Nguyễn Văn Lộc 1 , Nguyễn Việt Long (*) 1

  • Tác giả liên hệ: [email protected]
  • 1 Khoa Nông học, Học viện Nông nghiệp Việt Nam
  • 2 Khoa Quân nhu, Học viện Hậu cần

    • Từ khóa

    Chịu hạn, diêm mạch, giai đoạn ra hoa, chỉ số chịu hạn

    Tóm tắt


    Nghiên cứu nhằm đánh giá ảnh hưởng của điều kiện hạn trong giai đoạn ra hoa đến sinh trưởng và năng suất của cây diêm mạch. Thí nghiệm hai nhân tố, gồm nhân tố giống (10 giống) và nhân tố hạn (hạn nhân tạo trong 2 tuần ở giai đoạn ra hoa), được bố trí theo khối ngẫu nhiên hoàn chỉnh (RCBD) với 5 lần lặp lại. Kết quả cho thấy, hạn trong giai đoạn ra hoa làm giảm rõ rệt chiều cao thân chính, số lá/thân chính, số cành cấp 1, diện tích lá, khối lượng chất khô tích lũy, khối lượng 1.000 hạt và năng suất cá thể của hầu hết các giống. Tuy nhiên, mức độ ảnh hưởng phụ thuộc vào giống. Giống G18, G23 và Atlas thể hiện khả năng thích nghi tốt, duy trì sinh trưởng và năng suất ổn định trong điều kiện hạn. Trong khi đó, giống Cahuil, Q4, Lucaboldo và Isluga có khả năng phục hồi sau hạn khá, nhờ tăng cường phát triển lá và tích lũy chất khô. Ngược lại, giống Q1 và Titicaca bị ảnh hưởng nặng, với mức giảm rõ rệt ở hầu hết các chỉ tiêu nghiên cứu. Các giống G18, G23 và Atlas được đề xuất là nguồn vật liệu tiềm năng cho các chương trình chọn giống và phát triển sản xuất diêm mạch trong điều kiện khô hạn.

    Tài liệu tham khảo

    Ahmad H.M., Wang X., Fiaz S., Azeem F. & Shaheen T. (2022). Morphological and physiological response of Helianthus annuus L. to drought stress and correlation of wax contents for drought tolerance traits. Arabian Journal of Science and Engineering. 47: 6747-6761.

    Ain Q.T., Siddique K., Bawazeer S., Ali I., Mazhar M., Rasool R., Mubeen B., Ullah F., Unar A. & Jafar T.H. (2023). Adaptive mechanisms in Quinoa for coping in stressful environments: An update. Peer J. 11: e14832.

    Alandia G., Rodríguez J.P., Palmgren M., Condori B. & López-Marqués R.L. (2021). Advances of biotechnology in quinoa production: A global perspective. In A. Varma (Ed.): Biology and Biotechnology of Quinoa: Super Grain for Food Security. Springer Nature. pp. 79-111.

    Babar M., Khalid M.N., Haq M.W.U., Hanif M., Ali Z., Awais M., Rasheed Z., Ali M.F., Iftikhar I. & Saleem S. (2023). A comprehensive review on drought stress response in Cotton at physiological, biochemical and molecular level. Pure and Applied Biology. 12: 610-622.

    Bertero H.D., Vega A.J.D.L., Correa G., Jacobsen S.E. & Mujica A. (2013). Effect of drought stress on quinoa (Chenopodium quinoa Willd). Field Crops Research. 89: 299-318.

    Bosque Sanchez H., Lemeur R., Van Damme P. & Jacobsen S.-E. (2003). Ecophysiological analysis of drought and salinity stress of quinoa (Chenopodium quinoa Willd.). Food Reviews International. 19(1-2): 111-119.

    Dinh T.H., Kaewpradit W., Jogloy S., Vorasoot N. & Patanothai A. (2013). Biological nitrogen fixation of peanut genotypes with different levels of drought tolerance under mid-season drought. SABRAO Journal of Breeding and Genetic. 45: 491-503.

    Eckstein D., Künzel V. & Schäfer L. (2018). Climate Risk Index: Who Suffers Most from Extreme Weather Events? Germanwatch.

    Glessler M.L., Müller F., Oberhuber W. & Loserth M. (2020). Drought-induced changes in morphology and photosynthesis in contrasting quinoa genotypes. Agricultural Water Management. 234: 106102.

    Gonzalez J.A., Konishi Y., Bruno M., Valoy M. & Prado F.E. (2015). Quinoa: An Incan crop to face global changes in agriculture. Frontiers in Plant Science. 6: 1-10.

    Hinojosa L., González J.A., Barrios-Masias F.H., Fuentes F. & Murphy K.M. (2018). Quinoa abiotic stress responses: A review. Plants. 7: 106.

    Iqbal N., Hussain S., Ahmed Z., Yang C.Q. & Wang X. (2018). Differential response of quinoa genotypes to drought and foliage-applied H2O2 in relation to oxidative damage, osmotic adjustment and antioxidant capacity. Industrial Crops and Products. 126: 139-151.

    Jacobsen S.E., Mujica A. & Jensen C.R. (2003). The worldwide potential for quinoa (Chenopodium quinoa Willd.). Food Reviews International. 19(1-2): 167-177.

    Jacobsen S.-E., Liu F. & Jensen C.R. (2009). Effect of drought stress on quinoa (Chenopodium quinoa Willd). Field Crops Research. 110(1): 107-113.

    Jensen C.R., Jacobsen S.E., Andersen M.N., Núñez N., Andersen S.D., Rasmussen L. & Mogensen V.O. (2000). Leaf gas exchange and water relations of field quinoa (Chenopodium quinoa Willd.) during soil drying. European Journal of Agronomy. 13(1): 11-25.

    Kohan D., Razzaghi F. & Jensen C.R. (2023). Drought stress impacts on growth, physiology and yield of quinoa genotypes: A comparative study. Agricultural Water Management. 279: 108158.

    Manaa A., Goussi R., Derbali W., Cantamessa S., Essemine J. & Barbato R. (2021). Photosynthetic performance of quinoa (Chenopodium quinoa Willd.) after exposure to a gradual drought stress followed by a recovery period. Biochimica et Biophysica Acta (BBA) - Bioenergetics. 1862(5): 148383.

    Mirsafi S.M., Sepaskhah A.R. & Ahmadi S.H. (2024). Physiological traits, crop growth, and grain quality of quinoa in response to deficit irrigation and planting methods. BMC Plant Biology. 24: 809.

    Munsif F., Shah T., Arif M., Jehangir M., Afridi M.Z., Ahmad I., Jan B.L. & Alansi S. (2022). Combined effect of salicylic acid and potassium mitigates drought stress through the modulation of physio-biochemical attributes and key antioxidants in Wheat. Saudi Journal of Biological Sciences.29: 103294.

    Nguyễn Văn Minh & Nguyễn Văn Lộc (2021). Khảo nghiệm một số giống diêm mạch (Chenopodium quinoa Willd.) nhập nội trong điều kiện mùa khô đất nâu đỏ bazan tỉnh Đắk Lắk. Tạp chí Khoa học - Đại học Tây Nguyên. 49: 40-47

    Phan Thị Phương Nhi, Trần Thị Hân, Dương Thị Hương Quế & Nguyễn Thị Phương Thảo (2017). Nghiên cứu thời gian gieo trồng thích hợp cho cây quinoa (Chenopodium quinoa Willd.) tại huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị. Tạp chí điện tử Khoa học và Công nghệ Nông nghiệp. 1(1): 93-102. doi.org/10.46826/huaf-jasat.v1n1y2017.19

    Shiade S.R.G., Fathi A., Taghavi Ghasemkheili F., Amiri E. & Pessarakli M. (2022). Plants' responses under drought stress conditions: Effects of strategic management approaches - A review. Journal of Plant Nutrition. 46: 2198-2230.

    Trịnh Ngọc Đức (2001). Nghiên cứu và phát triển giống hạt vàng (Chenopodium quinoa Willd) tại miền Bắc Việt Nam. Luận án Tiến sĩ Nông nghiệp, Trường Đại học Nông nghiệp I - Hà Nội.