Tổng quan về tiếp cận rau an toàn của người tiêu dùng đô thị

Ngày nhận bài: 16-05-2025

Ngày duyệt đăng: 20-05-2025

Ngày xuất bản: 23-05-2025

DOI: https://doi.org/10.31817/tckhnnvn.2025.23.4.

Lượt xem

15

Download

0

Cách trích dẫn:

Sáu, N., Nhuần, N., & Nga, N. (2025). Tổng quan về tiếp cận rau an toàn của người tiêu dùng đô thị. Tạp Chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, 23(4), 508–517. https://doi.org/10.31817/tckhnnvn.2025.23.4.

Tổng quan về tiếp cận rau an toàn của người tiêu dùng đô thị

Nguyễn Thị Sáu 1 , Nguyễn Hữu Nhuần (*) 2 , Nguyễn Thị Dương Nga 2

  • Tác giả liên hệ: [email protected]
  • 1 Viện Nghiên cứu Rau quả
  • 2 Khoa Kinh tế và Quản lý, Học Viện Nông nghiệp Việt Nam

    • Từ khóa

    Rau an toàn, tiếp cận, người tiêu dùng đô thị, các yếu tố ảnh hưởng

    Tóm tắt


    Rau có vai trò quan trọng, không thể thiếu trong đời sống con người. Tuy nhiên, các vấn đề liên quan đến độ an toàn của rau khiến cho người tiêu dùng lo lắng, đặc biệt là người tiêu dùng đô thị ở Việt Nam, những người đang phụ thuộc vào hệ thống phân phối rau truyền thống. Bài viết này trình bày kết quả nghiên cứu tổng quan một số lý luận và thực tiễn quốc tế và trong nước về tiếp cận của người tiêu dùng đô thị đối với rau an toàn. Kết quả nghiên cứu tổng quan cho thấy xu hướng gia tăng tiếp cận và tiêu dùng rau an toàn trên toàn thế giới. Các yếu tố chủ yếu ảnh hưởng đến tiếp cận và tiêu dùng rau an toàn ở khu vực đô thị bao gồm nhận thức, trình độ, giá cả, thu nhập, độ tươi, ngon của sản phẩm, uy tín của nhà cung cấp/người bán, giới tính, tuổi tác, sự thuận tiện của nơi bán, khoảng cách đến nơi mua hàng, tình trạng sức khỏe... Trên cơ sở đánh giá thực trạng và học hỏi kinh nghiệm ở một số nước phát triển, nghiên cứu đề xuất giải pháp tăng cường sự tiếp cận của người tiêu dùng đô thị đối với rau an toàn ở Việt Nam.

    Tài liệu tham khảo

    Agroinfo (2021). Thực phẩm hữu cơ Thái Lan có tiềm năng tăng trưởng cao. Truy cập từ https://agro.gov.vn/vn/tID24955_Thuc-pham-huu-co-Thai-Lan-co-tiem-nang-tang-truong-cao.html ngày 22/02/2025.

    Ajinomoto (2022). Một cách tiếp cận địa phương để cải thiện dinh dưỡng ở Nhật Bản nhắm mục tiêu tiêu thụ rau. Truy cập từ https://www.ajinomoto.com/ vi/stories/a-local-approach-to-improving-nutrition-in-japan-targets-vegetable-consumption ngày 23/12/2024.

    An Thanh (2020). [Văn hóa tiêu dùng người Việt - góc nhìn đa chiều] Bài 4: Góc nhìn văn hóa - xã hội. Truy cập từ https://tieudung.kinhtedothi.vn/bao-ve-ntd/%5bvan-hoa-tieu-dung-nguoi-viet---goc-nhin-da-chieu%5d-bai-4:-goc-nhin-van-hoa---xa-hoi-45270.html ngày 03/10/2024.

    Biao Zhang, Zetian Fu, Jian Huang, Jiegiong Wana, Shuyao Xu & Liangxian Zhang (2018). Consumers' perceptions, purchase intention, and willingness to pay a premium price for safe vegetables: A case study of Beijing, China. Journal of Cleaner Production. 197(1): 1498-1507.

    Bộ NN&PTNT (2007). Quyết định số: 106/2007/QĐ-BNN ngày 28/12/2007 Ban hành Quy định về quản lý sản xuất và kinh doanh rau an toàn.

    Bộ NN&PTNT (2012). Thông tư số: 59/2012/TT-BNNPTNT ngày 09/11/2012 Quy định về quản lý sản xuất rau, quả và chè an toàn.

    Cao Thuý Vân (2008). Các yếu tố ảnh hưởng đến việc lựa chọn rau an toàn của người tiêu dùng. Luận văn tốt nghiệp đại học ngành Kinh tế nông nghiệp. Trường Đại học Nông Lâm Thành phố Hồ Chí Minh. Truy cập từ https://www.slideshare.net/ garmentabc/cc-nhn-t-nh-hng-n-vic-la-chn-rau-an-ton-ca-ngi-tiu-dngpdf ngày 14/05/2024.

    Caspi C.E., Sorensen G., Subramanian S.V. & Kawachi I. (2012). The local food environment and diet: a systematic review. Health & place. 18(5): 1172-1187. doi.org/10.1016/j.healthplace.2012.05.006.

    Cục Trồng trọt (2023). Đề án Phát triển các vùng sản xuất rau an toàn, tập trung bảo đảm truy xuất nguồn gốc gắn với chế biến và thị trường tiêu thụ đến năm 2030 (dự thảo 03).

    Công ty TNHH Rainbow Việt Nam (2020). Thực trạng và xu thế phát triển của hệ thống phân phối nông sản an toàn của Việt Nam, kinh nghiệm của Thái Lan và bài học cho Việt Nam. Truy cập từ https://rainbow.com.vn/thi-truong-fmcg-he-thong-phan-phoi/thuc-trang-va-xu-the-phat-trien-cua-he-thong-phan-phoi-nong-san-an-toan-cua-viet-nam-hien-nay-kinh-nghiem-cua-thai-lan-va-bai-hoc-cho-viet-nam/?utm ngày 22/02/2025.

    Donkor A., Osei-Fosu P., Dubey B., Kingsford-Adaboh R., Ziwu C. & Asante I. (2016). Pesticide residues in fruits and vegetables in Ghana: a review. Environmental Science and Pollution Research. 23(19): 18966-18987.

    Dong-Yean Park, Seung-Pyo Rhie & Ardyth H. Gillespie (2002). A Survey on Korean Families' Food Decision Making: Ⅰ. Purchase of Fresh Fruits and Vegetables. Retrieved from https://www.dbpia.co.kr/Journal/articleDetail?nodeId=NODE00637106 on February 29, 2024.

    Ha T.M., Shakur S. & Pham Do K.H. (2021). Food risk in consumers’ eye and their consumption responses: evidence from Hanoi survey. Journal of Asian Business and Economic Studies. 28(2): 86-100. Retrived from https://www.semanticscholar.org/ reader/a297f621767ff377c6a17da043166aa7960f2b40 on May 14, 2024.

    Ha Thanh Mai, Shamim Shakur & Kim Hang Pham Do (2019). Consumer concern about food safety in Hanoi, Vietnam. Food Control. 98: 238-244. Retrieved from https://repec.viet-studies.com/ kinhte/FoodSafetyHanoi_Apri2019.pdf on May 14, 2024.

    Huỳnh Ngọc Đức (2023). Tổ chức sản xuất rau an toàn đáp ứng nhu cầu khách hàng tại thành phố Cần Thơ. Truy cập từ https://tapchicongthuong.vn/to-chuc-san-xuat-rau-an-toan-dap-ung-nhu-cau-khach-hang-tai-thanh-pho-can-tho-106829.htm ngày 10/05/2024.

    Interaction Design Foundation - IxDF. (2016). What is Accessibility? Retrieved from https://www.interaction- design.org/literature/ topics/ accessibility?srsltid=AfmBOorin7N2GV1in6q76ohAjdyv4Osrmh5yQRnl5-CMI4M_5bz5YMLm# what_is_accessibility?-0 on Febuary 20, 2025.

    Katsuhito Nohara (2024). Willingness to pay for pesticide-free vegetables in Hokkaido, Japan: the relationship between appearance and pesticide use. Retrieved from https://www.nature.com/articles/ s41599-023-02515-y on February 29, 2024.

    Kotler P. & Keller K.L. (2016). Marketing management (15th ed.). Pearson Education Limited, Harlow, UK.

    Kullanart Tongkhao & Warapa Mahakarnchanakul (2014). Country report on fruit and vegetable consumption in Thailand. Workshop on Improving Safety of Fresh Fruit & Vegetables in South East Asia. Retrieved from http://cantholib.org.vn: 81/Files/1059.PDF#page=52 on Febuary 22, 2025.

    Lê Cầm (2022). 'Rau bẩn' thường chứa thành phần gì, lỡ ăn thì sao? Truy cập từ https://thanhnien.vn/rau-ban-thuong-chua-thanh-phan-gi-lo-an-thi-sao-1851502887.htm ngày 20/02/2025.

    Lê Thị Thu Hương & Lưu Văn Duy (2024). Sự tin tưởng của người tiêu dùng và chi tiêu cho rau an toàn: trường hợp nghiên cứu tại huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội. Tạp chí Kinh tế và Phát triển. 325: 81-90.

    Lê Thị Thúy Kiều & Nguyễn Thị Thu An (2020). Đánh giá hiện trạng và đề xuất mô hình chuỗi cung ứng rau an toàn thành phố Cần Thơ. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ. 1: 20-23.

    Licheng Shuo Jiang, Shuai Zhang, He You, Jingwen Zhang, Ziyu Zhou, Yi Xiao, Xiao Liu, Yunshan Du, Jielin Li, Xuan Wang, Yaqi Xin, Yangeng Zheng & Kexin Shang (2016). Consumers' behaviours and concerns on fresh vegetable purchase and safety in Beijing urban areas, China. TFood Control. 63: 101-109, ISSN 0956-7135.

    Liu R., Pieniak Z. & Verbeke W. (2021). Consumers’ attitudes towards safe vegetables: Evidence from urban consumers in China. Food Control. 127: 108083.

    Macheka L., Spelt E.J.H., Bakker E.-J., van der Vorst J.G. & Luning P.A. (2013). Identification of determinants influencing vegetable consumption patterns in urban areas of Zimbabwe. Food Control. 32(2): 457-463.

    Markosyan A., Mccluskey JJ. & Wahl TI. (2009). Consumer response to information about a functional food product: Apples enriched with antioxidants. Canadian Journal of Agricultural Economics. 57: 325-341. Doi:10.1111/j.1744-7976.2009.01154.x

    Masayoshi Maruyama & Le Viet Trung (2007). Supermarkets in Vietnam: Opportunities and Obstacles. Asian Economic Journal. https://doi.org/10.1111/j.1467-8381.2007.00245.x

    Nam Giang (2018). Hà Nội đẩy mạnh liên kết tiêu thụ nông sản an toàn. Truy cập từ https://baotintuc.vn/kinh-te/ha-noi-day-manh-lien-ket-tieu-thu-nong-san-an-toan-20181014084755 129.htm ngày 24/09/2024.

    Nikki P. Dumbrell, Wendy J. Umberger, Di Zeng, Nguyễn Anh Đức & Larissa Pagliuca (2017). Sở thích của người tiêu dùng và xu hướng tiêu dùng rau quả ở thành thị Việt Nam. Truy cập từ http://csa.cuctrongtrot.gov.vn/TinTuc/Index/4081 ngày 02/10/2024.

    Nguyễn Thị Dương Nga, Dương Nam Hà, Nguyễn Thị Lý, Đỗ Duy Hùng & Phạm Thị Tô Diệu (2022). Tổng quan hệ thống về chuỗi giá trị rau ở Việt Nam. Tạp chí Kinh tế và Phát triển. 305(2): 29-38.

    Nguyễn Thị Minh, Lê Thị Anh & Nguyễn Thanh Huệ (2017). Người tiêu dùng Việt Nam và mức độ sẵn lòng chi trả cho rau an toàn trong điều kiện thông tin bất đối xứng - Nghiên cứu cho trường hợp Hà Nội. Tạp chí Khoa học và Công nghệ Việt Nam. 19(8): 43-47.

    Nguyễn Thị Tân Lộc (2016). Nghiên cứu tiêu thụ rau thông qua hệ thống chợ và siêu thị trên địa bàn thành phố Hà Nội. Luận án tiến sĩ, Học viện Nông nghiệp Việt Nam.

    Nguyễn Thị Thuý Đạt, Nguyễn Văn Phát & Hồ Thị Hương Lan (2021). Nhận biết, kiến thức và thái độ của người tiêu dùng thành phố Huế đối với thực phẩm hữu cơ. Tạp chí Khoa học Đại học Huế: Kinh tế và Phát triển. 130(5C): 189-210.

    Nguyễn Thùy Trang, Võ Hồng Tú, Lê Thanh Sơn & Nguyễn Huỳnh Mỹ Bình (2021). Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng các sản phẩm rau bán Online của người tiêu dùng tại thành phố Cần Thơ. Tạp chí Kinh tế và Quản trị kinh doanh. 17: 10-17.

    Nguyễn Văn Thuận & Võ Thành Danh (2011). Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng rau an toàn tại thành phố Cần Thơ. Tạp chí Khoa học Đại học Cần Thơ. 17b: 113-119.

    Ortega D.L., Wang H.H., Wu L. & Olynk N.J. (2011). Modeling heterogeneity in consumer preferences for select food safety attributes in China. Food Policy. 36(2): 318-324.

    Quốc Hội (2010). Luật số 59/2010/QH12 ngày 17/01/2010 – Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Truy cập từ https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Thuong-mai/Luat-bao-ve-quyen-loi-nguoi-tieu-dung-2010-115251.aspx?anchor=dieu_3 ngày 28/09/2024.

    Rather I.A., Koh W.Y., Paek W.K. & Lim J. (2017). The sources of chemical contaminants in food and their health implications. Frontiers in Pharmacology. 8: 830.

    Rikolto (2021). Hỗ trợ người dân tiếp cận rau an toàn. Truy cập từ https://westafrica.rikolto.org/id/ node/3559 ngày 05/03/2024.

    Schiffman L.G., Wisenblit J.L. (2015). Consumer Behavior (11th ed.). Pearson Education Limited, Harlow, UK.

    Tuấn Thị Mai Phương (2021). Tiêu thụ rau quả theo khuyến nghị của WHO để phòng bệnh tật. Truy cập từ https://viendinhduongtphcm.org/vi/dinh-duong-co-ban/tieu-thu-rau-qua-theo-khuyen-nghi-cua-who-de-phong-benh-tat.html ngày 10/05/2024.

    Thanh Nhàn (2023). Siêu thị và chợ: “Cuộc chiến” thấy trước đoạn kết? Tạp chí Tòa án Nhân dân điện tử ISSN: 2588-1434.

    Thanh Thanh (2019). Hàn Quốc – Thị trường khó tính. Thời báo Ngân hàng. Truy cập từ https://thoibaonganhang.vn/han-quoc-thi-truong-kho-tinh-86128.html ngày 23/12/2024.

    Trần Lê Diệu Linh, Sử Thị Thu Hằng & Đào Vũ Phương Linh (2022). Các nhân tố ảnh hưởng đến sự lựa chọn nơi mua rau của người tiêu dùng thành phố Quy Nhơn. Tạp chí Khoa học xã hội miền Trung. 1(75): 14-26.

    Trần Trung Tín, Huỳnh Việt Khải, Trần Thị Thu Duyên & Nguyễn Thị Hồng Ngọc (2021). Phân tích thị hiếu người tiêu dùng đối với sản phẩm cải thảo nhãn hiệu sinh thái: Trường hợp nghiên cứu tại thành phố Cần Thơ. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ. Số chuyên đề: Môi trường và Biến đổi khí hậu.

    Trần Xuân Định (2017). Chuỗi rau an toàn, nhìn từ Nhật Bản. Truy cập từ http://www.vietgap.com/ thong-tin/996_7898/chuoi-rau-an-toan-nhin-tu-nhat-ban-tiep-theo.html ngày 20/05/2024.

    Trung Tâm Thông Tin Công nghiệp và Thương Mại - Bộ Công Thương (VITIC) (2016). Xu hướng tiêu dùng thực phẩm tại Hàn Quốc. Truy cập từ https://vinanet. vn/ thi-truong1/xu-huong-tieu-dung-thuc-pham-tai-han-quoc-640075.html. ngày 21/05/2024.

    Văn phòng Quốc Hội (2020). Luật Quy hoạch đô thị số 16/VBHN-VPQH do Văn phòng Quốc hội ban hành ngày 15 tháng 07 năm 2020. Truy cập từ https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Xay-dung-Do-thi/Van-ban-hop-nhat-16-VBHN-VPQH-2020-Luat-Quy-hoach-do-thi-457859.aspx ngày 28/09/2024.

    Verbeke W. (2005). Agriculture and the food industry in the information age. European Review of Agricultural Economics, 32(3): 347–368.

    Wang J., Deng Y., Huang H., Liu Y. & Sun L. (2020). Analysis of consumers' willingness and behavior regarding green agricultural products in urban areas: A case study of Tianjin, China. International Journal of Environmental Research and Public Health. 17(11): 3825.

    Wen Peng & Elliot M. Berry (2019). The Concept of Food Security. Encyclopedia of Food Security and Sustainability. 2: 1-7. doi.org/10.1016/B978-0-08-100596-5.22314-7

    Yu Sheng & Ligang Song (2019). Agricultural production and food consumption in China: A long-term projection. China Economic Review. 53: 15-29.