Ngày nhận bài: 28-07-2014
Ngày duyệt đăng: 18-09-2014
Ngày xuất bản: 06-08-2025
Lượt xem
Download
Cách trích dẫn:
KHẢ NĂNG CHỊU HẠN CỦA MỘT SỐ GIỐNG LÚA CẠN ĐỊA PHƯƠNG (Oryza sativa L.)
,
Nguyễn Như Khánh
1, 2
,
Chu Hoàng Mậu
1, 2
Từ khóa
Chịu hạn, lúa cạn, LTPs
Tóm tắt
Tình trạng hạn hán gia tăng ở nhiều nơi trên thế giới trong đó có Việt Nam là nguyên nhân chính thúc đẩy các dự án, nghiên cứu phát triển các loại cây trồng có khả năng chống chịu hạn tốt mà vẫn đảm bảo được năng suất cao. Nhiều nghiên cứu tập trung vào việc xác định các đặc điểm hình thái và các chỉ số sinh lý, hóa sinh. Bên cạnh đó, các nghiên cứu về bản chất của tính chịu hạn ở mức độ phân tử đã và đang được các nhà khoa học quan tâm đến. Khả năng chịu hạn của 25 giống lúa cạn địa phương ở thời kỳ mạ đã được xác định, giống Giằng bau là giống có khả năng chịu hạn tốt nhất, còn giống có khả năng chịu hạn thấp nhất là giống Khẩu lẩy khao. Chúng tôi đã thiết lập sơ đồ hình cây thể hiện mối quan hệ di truyền của 25 giống lúa cạn và xác định hệ số tương đồng giữa các giống lúa cạn là 79% đến 92% bằng kỹ thuật RAPD với 20 mồi ngẫu nhiên. Gen mã hoá LTP của hai giống lúa cạn địa phương có khả năng chịu hạn khác nhau đã được phân lập và xác định được chính xác trình tự nuleotide. Kết quả so sánh và phân tích trình tự gen mã hoá LTP của hai giống lúa cạn nghiên cứu và giống lúa Yukihikari của Nhật Bản cho thấy, độ tương đồng về trình tự gen LTP của giống Giằng bau với giống Yukihikari là 100%, giữa giống Giằng bau với giống Khẩu lẩy khao có độ tương đồng là 98,1%. Còn khi đối chiếu trình tự amino acid của protein LTP giữa ba giống lúa này thì thấy giống Khẩu lẩy khao có sự gia tăng lượng amino acid valine, giống Giằng bau là loại amino acid leucine.
Tài liệu tham khảo
Arunyanark, A; Jogloy, S; Akkasaeng, C; Vorasoot, N; Kesmala, T; Nageswara Rao, R. C; Wright, G. C;Patanothai, A. (2008). Chlorophyll stability is an indicator of drought tolerance in peanut. Journal of Agronomy and Crop Science, 194(2): 113-125.
Lê Trần Bình, Lê Thị Muội (1998). Phân lập gen và chọn dòng chống chịu ngoại cảnh bất lợi ở cây lúa. Nhà xuất bản Đại học Quốc gia, Hà Nội.
Trần Văn Đạt (2005). Sản xuất lúa gạo thế giới: Hiện trạng và khuynh hướng phát triển trong thế kỷ 21. Nhà xuất bản Nông nghiệp.
Gawel N.J. and Jarret R.L. (1991). A modified CTAB DNA extraction procedure for Musa and Ipomoea. Plant Molecular Biology Reporter, 9: 262-266.
M. Hassanzadeh, A. Ebadi, M. Panahyan-e-Kivi, A.G. Eshghi, Sh. Jamaati-e-Somarin, M. Saeidi and R. Zabihi-e-Mahmoodabad. (2009). Evaluation of Drought Stress on Relative Water Content and Chlorophyll Content of Sesame (Sesamum indicum L.) Genotypes at Early Flowering Stage. Research Journal of Environmental Sciences. (3): 345-350.
Jean-Claude Kader (1996). Lipid-transfer proteins in plants. Annual Reviews. Plant Physiology, 47: 627-654.
Trần Thị Phương Liên, Lê Thị Thu Hiền, Nguyễn Đăng Tôn, Cao Xuân Hiếu, Nông Văn Hải, Lê Thị Muội, Trần Đình Long (2003). Nghiên cứu sự đa dạng của gen chaperonin CCT ở cây đậu tương. Tạp chí Sinh học, 25(3): 77-82.
Longenberger, Polly; Smith, Wayne; Burke, John; McMichael, Bobbie (2007). Drought tolerance classification via chlorophyll fluroescence in upland cotton (Gossypium hirsutum L.). Characterization and enhancement of plant resistance to water-deficit and thermal stresses. Plant Stress and Germplasm Development. ASA-CSSA-SSSA Annual Meeting Abstracts.
Masuta, C., Furuno, M., Tanaka, H., Yamada, M. and Koiwai, A. (1992). Molecular cloning of a cDNA clone for tobacco lipid transfer protein and expression of the functional protein in Escherichia coli. FEBS Lett, 311 (2): 119-123
Chu Hoàng Mậu, Nguyễn Thị Thu Hiền (2007). Đánh giá khả năng chịu hạn và tách dòng gen mã hoá protein dehydrin (LEA-11) của một số giống đậu tương (Glycine max L.) địa phương miền núi. Tạp chí Sinh học, 29 (4): 31-41.
Chu Hoàng Mậu, Nguyễn Vũ Thanh Thanh, Trần Thúy Liên, Nguyễn Thị Mai Lan (2009). Tách dòng gen LTP (Lipid transfer proteins) của cây đậu xanh, Tạp chí Khoa học và Công nghệ-Đại học Thái Nguyên, 52 (4): 94-98.
Mukai, T., Sakaki, T. and Akiyama,T. (2003). A gene coding for putative lipid transfer protein (LTP) is down-regulated by drought stress, ABA and methyl jasmonate in ric. (Oryza sativa L.). Oryza sativa (japonica cultivar-group) lipid transfer protein-like protein (LTP1) mRNA, complete cds. AY466108. Http: //www.ncbi.nlm.nih.gov.
Rohlf FJ, (2000). NTSYS-pc: Numerical taxonomy and multivariate analysis system, version 2.1. Exeter Software, Setauket, New York.
Sambrook J., Russell D.W. (2001). Molecular Cloning. A Laboratory Manual. 3rd Edition, Cold Spring Haror Laboratory Press, Cold Spring Harbor, NY.
Somerville C, Briscoe J (2001). Genetic engineering and water. Science, 292: 2217.
Tchang, F., This, P., Stiefel, V., Arondel, V., Morch, M.-D., Pages, M., Puigdomenech, P. Grellet, F., Delseny, M., Bouillon, P., Huet, J.-C., Guerbette, F., Beauvais-Cante, F., Duranton, H., Pernollet, J.-C. and Kader, J.-C. (1988). Phospholipid transfer protein: full-length cDNA and amino acid sequence in maize. Amino acid sequence homologies between plant phospholipid transfer proteins. J. Biol. Chem., 263 (32): 16849-16855
Trần Nguyên Tháp (2001). Nghiên cứu xác định một số đặc trưng của các giống lúa chịu hạn và chọn tạo giống lúa chịu hạn CH5. Luận án Tiến sỹ Nông nghiệp. Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp Việt Nam.
Torres-Schumann, S., Godoy, J.A. and Pintor-Toro, J.A. (1992). A probable lipid transfer protein gene is induced by NaCl in stems of tomato plants. Plant Mol. Biol, 18 (4): 749-757.
Thoma, S., Hecht, U., Kippers, A., Botella, J., De Vries, S. and Somerville, C. (1994). Tissue-specific expression of a gene encoding a cell wall-localized lipid transfer protein from Arabidopsis. Plant Physiol, 105 (1): 35-45
Zhang JZ, Creelman RA, Zhu J-K. (2004). “From laboratory to field. Using information from Arabidopsis to engineer salt, cold, and drought tolerance in crops”. Plant Physiol, 135: 615-621.