Ngày nhận bài: 23-04-2025 / Ngày duyệt đăng: 14-08-2025 / Ngày xuất bản: 28-08-2025
Bệnh khảm lá là bệnh nguy hiểm nhất trên sắn ở khắp thế giới, do ít nhất 11 virus thuộc chi Begomovirus gây ra. Tại Việt Nam, bệnh khảm lá sắn được ghi nhận lần đầu tiên tại Tây Ninh năm 2017 và nhanh chóng lây lan khắp cả nước. Mục tiêu của nghiên cứu này nhằm đánh giá hiện trạng bệnh khảm lá tại các vùng trồng sắn trọng điểm, xác định được yếu tố dịch tễ ảnh hưởng đến bệnh và khẳng định nguyên nhân gây bệnh. Điều tra đồng ruộng trong năm 2022 cho thấy, bệnh khảm lá xuất hiện tại 10/12 tỉnh điều tra với mức độ phổ biến bệnh trung bình 70,4%. Tỷ lệ bệnh (TLB), chỉ số bệnh (CSB) và mật độ bọ phấn (Bemisia tabaci) trưởng thành trung bình lần lượt là 75,4%; 2,80 và 2,51 con/cây. Phân tích thống kê cho thấy (i) giống sắn có ảnh hưởng đến TLB, CSB và mật độ bọ phấn, (ii) tuổi cây cũng ảnh hưởng đến CSB, (iii) cây trồng từ hom nhiễm có CSB cao hơn cây bị nhiễm bằng bọ phấn, (iv) mật độ bọ phấn trưởng thành ảnh hưởng nhẹ đến TLB nhưng không ảnh hưởng đến CSB. Kết quả kiểm tra 507 mẫu lá sắn thu thập bằng PCR và phân tích trình tự 15 mẫu virus đã khẳng định virus khảm lá sắn Sri Lanka (Begomovirus stanleyi) là virus duy nhất gây bệnh khảm lá sắn tại Việt Nam cho đến thời điểm điều tra.
