HIỆN TRẠNG KHAI THÁC CÁ BÔNG LAU (Pangasius krempfi) GIỐNG Ở VÙNG CỬA SÔNG TIỀN VÀ SÔNG HẬU

Ngày nhận bài: 02-07-2025

Ngày duyệt đăng: 24-10-2025

Ngày xuất bản: 31-10-2025

DOI: https://doi.org/10.31817/tckhnnvn.2025.23.10.11

Lượt xem

9

Download

3

Số: Tập 23 Số 10 (2025): Tạp chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam

Chuyên mục:

CHĂN NUÔI – THÚ Y – THỦY SẢN

Cách trích dẫn:

Phượng, Đặng, Triệu, N. P., Quyên, N., & Định, T. (2025). HIỆN TRẠNG KHAI THÁC CÁ BÔNG LAU (Pangasius krempfi) GIỐNG Ở VÙNG CỬA SÔNG TIỀN VÀ SÔNG HẬU. Tạp Chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, 23(10), 1383–1392. https://doi.org/10.31817/tckhnnvn.2025.23.10.11

HIỆN TRẠNG KHAI THÁC CÁ BÔNG LAU (Pangasius krempfi) GIỐNG Ở VÙNG CỬA SÔNG TIỀN VÀ SÔNG HẬU

Đặng Thị Phượng (*) 1 , Nguyễn Phước Triệu 2 , Nguyễn Thị Kim Quyên 1 , Trần Đắc Định 1

  • Tác giả liên hệ: [email protected]
  • 1 Trường Thủy sản, Trường Đại học Cần Thơ
  • 2 Phân viện Nghiên cứu Hải sản phía Nam, Viện nghiên cứu Hải sản

    • Từ khóa

    Đồng bằng sông Cửu Long, Pangasius krempfi, thành phố Cần Thơ, Vinh Long

    Tóm tắt


    Bài viết này tập trung vào việc đánh giá hiện trạng khai thác cá bông lau giống ở vùng cửa sông Tiền và sông Hậu. Số liệu được thu thập thông qua phỏng vấn trực tiếp 75 hộ khai thác cá bông lau giống bằng nghề lưới đáy và lưới te từ tháng 12/2024 đến tháng 4/2025. Kết quả nghiên cứu cho thấy ngư dân khai thác cá giống tập trung khoảng 4 tháng trong năm, từ tháng 9 đến tháng 12 dương lịch. Nghề lưới đáy khai thác khoảng 5.200 con/lưới/năm ở cửa sông Hậu và 8.700 con/lưới/năm ở cửa sông Tiền, trong khi nghề lưới te lần lượt là 27.800 con/tàu/năm và 27.500 con/tàu/năm. Nghề lưới te ở cửa sông Hậu có hiệu quả kinh tế cao hơn so với cửa sông Tiền, với tỷ suất lợi nhuận lần lượt là 0,54 lần và 0,17 lần. Đa số ngư dân đánh giá sản lượng cá bông lau giống bị suy giảm và số lượng hộ tham gia khai thác cũng biến động đáng kể theo khu vực khai thác. Một số giải pháp để quản lý và bảo vệ nguồn cá bông lau giống như tiếp tục nâng cao nhận thức của ngư dân về việc bảo vệ nguồn lợi thủy sản, thúc đẩy và hỗ trợ điều kiện sinh kế cho ngư dân vùng cửa sông và tăng cường nghiên cứu và phát triển sản xuất giống cá bông lau.

    Tài liệu tham khảo

    Blaber S.J.M. (2000). Tropical estuarine fishes: Ecology exploitation and conservation. Fish and Aquatic ources Series 7. London Blackwell Science. 372p.

    Đinh Trang Điểm, Nguyễn Nguyễn Du, Trần Thúy Vy & Huỳnh Hoàng Huy (2020). Đánh giá hiện trạng các loài cá thuộc họ Pangasiidae khu vực hạ lưu sông Mekong giai đoạn 2017-2019. Tạp chí Nghề cá sông Cửu Long. 17: 70-81.

    Dương Thúy Yên, Nguyễn Kiệt, Bùi Sơn Nên, Nguyễn Văn Thường, Nguyễn Bạch Loan & Trần Đắc Định (2016). DNA mã vạch và đặc điểm hình thái của cá bông lau (Pangasius krempfi), cá tra bần (P. mekongensis) và cá dứa (P. elongatus). Tạp chí Công nghệ Sinh học. 14(1): 29-37.

    Hà Phước Hùng & Võ Lê Khánh Quỳnh (2020). Hiện trạng khai thác và nhận thức về tác động của biến đổi khí hậu đến nghề lưới đáy ven bờ, tỉnh Sóc Trăng. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ. 56(2): 184-190. doi: 10.22144/ctu.jsi.2020.054.

    Hogan Z., Baird I.G., Radtke R. & Vander Zanden M.J. (2007). Long distance migration and marine habitation in the tropical Asian catfish, Pangasius krempfi. Journal of Fish Biology. 71(3): 818-832.

    Huỳnh Hữu Ngãi, Trịnh Quốc Trọng, Thi Thanh Vinh, Đặng Văn Trường, Nguyễn Thanh Phương & Nguyễn Văn Hảo (2014). Nghiên cứu ứng dụng kích dục tố để kích thích sinh sản nhân tạo cá bông lau (Pangasius krempfi). Tạp chí Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. 19:105-110.

    Huỳnh Văn Hiền, Đặng Thị Phượng & Trần Đắc Định (2019). Khía cạnh kinh tế - xã hội của các nghề khai thác thủy sản vùng cửa sông Cửu Long. Tạp chí Khoa học Công nghệ Nông nghiệp Việt Nam. 8 (105): 122-128.

    Lê Dương Ngọc Quyền & Dương Thúy Yên (2018). Hiện trạng khai thác cá bông lau Pangasius krempfi) và cá tra bần (Pangasius mekongensis) ở cửa sông Tiền. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ. 54: 82-87.

    Nguyễn Nguyễn Du, Claire Smallwood, Nguyễn Văn Hảo, Nguyễn Xuân Trinh & Nguyễn Trọng Tín (2006). Bộ sưu tập ngư cụ nội địa vùng Đồng bằng sông Cửu Long. 352tr.

    Nguyễn Phước Triệu, Phạm Xuân Thái & Đặng Thị Phượng (2023). Hiện trạng khai thác con giống cá bông lau (Pangasius krempfi Fang & Chaux, 1949) ở vùng cửa sông tỉnh Bến Tre. Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản, Trường Đại học Nha Trang. 03: 121-130. https://doi.org/10.53818/jfst.03. 2023.135

    Nguyễn Thanh Long, Trần Đắc Định, Mai Viết Văn, Tojo.N, Đặng Thị Phượng & Huỳnh Văn Hiền (2019). Hoạt động khai thác thủy sản ở Đồng bằng sông Cửu Long. Nhà xuất bản Nông Nghiệp.

    Nguyễn Văn Thường, Tô Công Tâm, Nguyễn Văn Lành & Nguyễn Bạch Loan (2009). Khảo sát thành phần loài cá da trơn họ Pangasidae ở đồng bằng sông Cửu Long. Báo cáo tổng kết đề tài cấp bộ. Bộ Giáo dục và Đào tạo.

    Phạm Lê Thông, Khổng Tiến Dũng, Nguyễn Hữu Tâm, Huỳnh Thị Đan Xuân, Vũ Thùy Dương & Đỗ Thị Hoài Giang (2022). Phương pháp nghiên cứu kinh tế. Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam.

    Poulsen A.F., Hortle K., Valbo-Jorgensen J., Chan S., Chhuon C., Viravong S., Bouakhamvongsa K., Suntornratana, U., Yoorong N., Nguyen T.T & Tran B.Q. (2004). Distribution and ecology of some important riverine fish species of the Mekong River Basin. Mekong River Commission.

    Rainboth W.J. (1996). Fishes of the cambodian mekong. FAO Species Identification Field Guide for Fishery Purposes. Food and Agriculture Organization, Rome.

    Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bạc Liêu (2020). Kế hoạch Phát triển nông nghiệp, nông thôn 5 năm 2021-2025 và Chương trình hành động thực hiện Kế hoạch phát triển nông nghiệp, nông thôn 5 năm 2021-2025. Số 01/KH-CCTS ngày 25/12/2020.

    Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Sóc Trăng (2019). Báo cáo Kết quả hoạt động, sản xuất năm 2019, phương hướng nhiệm vụ năm 2020. Số 677/BC-CCTS ngày 12/12/2019.

    Trần Đắc Định, Shibukawa Koichi, Nguyễn Thanh Phương, Hà Phước Hùng, Trần Xuân Lợi, Mai Văn Hiếu & Utsugi Kenzo (2013). Mô tả định loại cá Đồng bằng sông Cửu Long, Việt Nam. Nhà xuất bản Đại học Cần Thơ.

    Tran N.T., Labonne M., Hoang H.D. & Panfili J. (2019). Changes in environmental salinity during the life of Pangasius krempfi in the Mekong Delta (Vietnam) estimated from otolith Sr: Ca ratios. Marine and Freshwater Research. 70(12): 1734-1746. https://doi.org/10.1071/MF18269

    Trinh T., Huynh N., Thi V., Nguyen T. & Hoang B. (2005). Preliminary results of domestication of Pangasius krempfi. Proceedings of 7th Technical Symposium on Mekong Fisheries. Ubon Ratchathani, Thailand. pp. 217-221.

    Ủy ban sông Mê Kông Việt Nam (2025). Lưu vực sông Cửu Long. Truy cập từ https://vnmc.gov.vn/? page_id=1878 ngày 15/4/2025

    Võ Thành Toàn (2019). Đánh giá hiện trạng nguồn lợi cá bông lau giống (Pangasius krempfi Fang & Chaux, 1949) phân bố ở vùng cửa sông Trần Đề, tỉnh Sóc Trăng. Báo cáo tổng kết đề tài khoa học kỹ thuật, Trường Đại học Cần Thơ.

    Võ Văn Nhịn & Trần Đắc Định (2021). Hiện trạng khai thác thủy sản vùng cửa sông ven biển tỉnh Sóc Trăng. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ. 57: 74-79. doi:10.22144/ctu.jvn.2021.066.