Phân tích các dòng chu chuyển của lợn tại một tỉnh ở miền Bắc Việt Nam và áp dụng trong xây dựng các chiến lược giám sát bệnh truyền nhiễm

Ngày nhận bài: 02-07-2025

Ngày xuất bản: 02-07-2025

DOI: https://doi.org/10.31817/tckhnnvn.2016.14.10.

Lượt xem

0

Download

0

Số: Tập 14 Số 10 (2016)

Chuyên mục:

TỔNG QUAN

Cách trích dẫn:

Baudon, E. ., Fournie, G., Hiep, D. T., Pham, T. T. H., Duboz, R., Ly, M., … Peyre, M. (2025). Phân tích các dòng chu chuyển của lợn tại một tỉnh ở miền Bắc Việt Nam và áp dụng trong xây dựng các chiến lược giám sát bệnh truyền nhiễm. Tạp Chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, 14(10). https://doi.org/10.31817/tckhnnvn.2016.14.10.

Phân tích các dòng chu chuyển của lợn tại một tỉnh ở miền Bắc Việt Nam và áp dụng trong xây dựng các chiến lược giám sát bệnh truyền nhiễm

E. Baudon 1, 2, 3, 4 , G. Fournie 1, 2, 3, 4 , D. T. Hiep 1, 2, 3, 4 , T. T. H. Pham 1, 2, 3, 4 , R. Duboz 1, 2, 3, 4 , M. Ge Ly 1, 2, 3, 4 , M. Peiris 1, 2, 3, 4 , B. J. Cowling 1, 2, 3, 4 , V. D. Ton (*) 1, 2, 3, 4 , M. Peyre 1, 2, 3, 4

  • Tác giả liên hệ: [email protected]
  • 1 School of Public Health, The University of Hong Kong, Pokfulam, Hong Kong Special Administrative Region, China
  • 2 Animal and Integrated Risk Management Research Unit (AGIRs), French Agricultural Research Center for International Development (CIRAD), Montpellier, France
  • 3 Veterinary Epidemiology and Public Health Group, Production and Population Health Department, Royal Veterinary College, North Mymms Hatfield, Hertfordshire, UK
  • 4 Vietnam National University of Agriculture

    • Từ khóa

    Phân tích mạng lưới, chu chuyển lợn, bệnh truyền nhiễm, giám sát dịch bệnh, Đông Nam Á, Việt Nam

    Tóm tắt


    Trong khi sản lượng lơn đang tăng trưởng nhanh chóng ở khu vực Đông Nam Á, thì cơ cấu ngành chăn nuôi lợn và động thái của các dòng chu chuyển lợn chưa được được nghiên cứu nhiều. Song, sự hiểu biết về vấn đề này là một điều kiện tiên quyết cho việc lý giải động thái lây truyền bệnh trong các quần thể lợn và thiết kế các chiến lược giám sát chi phí-hiệu quả đối với các bệnh truyền nhiễm. Trong nghiên cứu này, chúng tôi đánh giá việc chăn nuôi và buôn bán lợn trong khu vực nông hộ ở Việt nam, nơi đóng vai trò quan trọng trong sản xuất và thương mại lợn ở Việt Nam, và việc giám sát dịch bệnh là một thách thức lớn. Các hộ gia đình được lựa chọn phỏng vấn từ hai xã của một tỉnh đồng bằng sông Hồng (phía Bắc Việt Nam), cùng với các thương lái tham gia vào quá trình mua bán lợn. Có sự khác biệt lớn trong cơ cấu dao dich đã quan sát được ở hai xã. Một xã thì việc buôn bán lợn chủ yếu diễn ra theo chiều ngang đó là sự mua bán giữa các nông hộ có quy mô tương đương nhau, trong khi đó ở xã kia thì giao dịch buôn bán lại theo hình tháp đó là từ trang trại lớn tới các trang trại nhỏ. Các công ty và trang trại chăn nuôi lớn sản xuất lợn con để bán có thể là nguồn lây nhiễm bệnh chính và cần phải được kiểm soát dịch bệnh. Các hộ nuôi lợn thịt có mức mua bán lợn cao cũng có mức nguy cơ lây nhiễm cao và cần được kiểm soát. Trái lại, nhiều hộ chăn nuôi khác khá độc lập hoặc ít mua bán trao đổi có thể không đòi hỏi sự giám sát cao. Tuy nhiên, một số các hộ này nuôi lợn đực giống để kinh doanh sẽ có nguy cơ lây lan bệnh cao hơn. Hầu hết các nông hộ đã và đang giết mổ lợn tại gia đinh hoặc trong các lò giết mổ nhỏ tại địa phương dẫn đến việc chỉ giám sát tại các lò mổ không hiệu quả. Liên quan đến phân bố không gian thương mại, các kết quả cho thấy rằng các tỉnh phía Bắc có giao dịch nhiều với một số tỉnh miền Trung và miền Nam. Những kết quả này là rất hữu ích cho việc xây dựng các chương trình giám sát phát hiện bệnh dịch trong khu vực chăn nuôi lợn nông hộ gia và đưa ra các khuyến nghị để kiểm soát dịch bệnh.

    Tài liệu tham khảo

    Bigras-Poulin, M., K. Barfod, S. Mortensen, and M. Greiner, 2007: Relationship of trade patterns of the Danish swine industry animal movements network to potential disease spread. Prev. Vet. Med. 80, 143-165.

    Buttner, K., J. Krieter, A. Traulsen, and I. Traulsen, 2013: Static network analysis of a pork supply chain in Northern Germany - characterisation of the potential spread of infectious diseases via animal movements. Prev. Vet. Med. 110, 418-428.

    Cameron, A. R., 2012: The consequences of risk-based surveil- lance: developing output-based standards for surveillance to demonstrate freedom from disease. Prev. Vet. Med. 105, 280-286.

    Cocks, P., R. Abila, A. Bouchot, C. Benigno, S. Morzaria, P. Inthavong, N. V. Long, N. Bourgeois-Luthi, A. Scoizet, and S. Sieng, 2009: FAO ADB and OIE SEAFMD Study on Cross- Border movement and market chains of large ruminants and pigs in the Greater Mekong Sub-Region. FAO ADB and OIE SEAFMD, Thailand.

    Coker, R. J., B. M. Hunter, J. W. Rudge, M. Liverani, and P. Hanvoravongchai, 2011: Emerging infectious diseases in southeast Asia: regional challenges to control. Lancet 377, 599-609.

    Csardi, G., and T. Nepusz, 2006: The igraph software package for complex network research. InterJ. Complex Syst. 1695. Available at http://igraph.sf.net (accessed December 04, 2014).

    Dorjee, S., C. W. Revie, Z. Poljak, W. B. McNab, and J. Sanchez,

    : Network analysis of swine shipments in Ontario, Canada, to support disease spread modelling and risk-based disease management. Prev. Vet. Med. 112, 118-127.

    Dube, C., C. Ribble, D. Kelton, and B. McNab, 2011: Introduc- tion to network analysis and its implications for animal dis- ease modelling. Rev. Sci. Tech. 30, 425-436.

    FAO, 2014: Food and Agriculture Organization of the United Nations. Global Livestock Production and Health Atlas. Avail- able at http://kids.fao.org/glipha/# (accessed 24 October 2014).

    Fevre, E. M., B. M. Bronsvoort, K. A. Hamilton, and S. Cleave- land, 2006: Animal movements and the spread of infectious diseases. Trends Microbiol. 14, 125-131.

    Fisher, H., and J. Gordon, 2008: Breeding and Feeding Pigs in Vietnam: Assessment of Capacity Building and an Update on Impacts. ACIAR Impact Assessment Series Report. ACIAR, Australia. 52, 56 pp.

    Fournie, G., J. Guitian, S. Desvaux, V. C. Cuong, H. Dung do, D. U. Pfeiffer, P. Mangtani, and A. C. Ghani, 2013: Interven- tions for avian influenza A (H5N1) risk management in live bird market networks. Proc. Natl Acad. Sci. USA, 110, 9177-9182.

    GSO, 2011a: General Statistics Office of Vietnam. Number of pigs by province in 2011. Available at http://www.gso.gov.vn/ (accessed October 24, 2014).

    GSO, 2011b: General Statistics Office of Vietnam. Number of poultry by province in 2011. Available at: http:// www.gso.gov.vn/ (accessed October 24, 2014).

    GSO, 2012: General Statistics Office of Vietnam. Area, popula- tion and population density in 2012 by province. Available at: http://www.gso.gov.vn/ (accessed October 24, 2014).

    GSO, 2014: Vietnamese government information portal. Avail- able at: http://gis.chinhphu.vn/vbdmap.aspx# (accessed Octo- ber 24, 2014).

    ILRI, 2014: Improving the competitiveness of pig producers in an adjusting Vietnam market. Available at: http://www.viet- pigs.com.vn/ (accessed October 23, 2014).

    Jones, K. E., N. G. Patel, M. A. Levy, A. Storeygard, D. Balk, J. L. Gittleman, and P. Daszak, 2008: Global trends in emerging infectious diseases. Nature 451, 990-993.

    Jones, B. A., D. Grace, R. Kock, S. Alonso, J. Rushton, M. Y. Said, D. McKeever, F. Mutua, J. Young, J. McDermott, and D. U. Pfeiffer, 2013: Zoonosis emergence linked to agricultural intensification and environmental change. Proc. Natl Acad. Sci. USA 110, 8399-8404.

    Jost, C. C., S. Nzietchueng, S. Kihu, B. Bett, G. Njogu, E. S. Swai, and J. C. Mariner, 2010: Epidemiological assessment of the Rift Valley fever outbreak in Kenya and Tanzania in 2006 and 2007. Am. J. Trop. Med. Hyg. 83, 65-72.

    Kamakawa, A., T. V. Ho, and S. Yamada, 2006: Epidemio- logical survey of viral diseases of pigs in the Mekong delta of Vietnam between 1999 and 2003. Vet. Microbiol. 118, 47-56.

    Lapar, L., T. B. Vu, and S. Ehui, 2003: Identifying barriers to entry to livestock input and output markets in Southeast Asia. FAO Livestock sector report, FAO, Vietnam.

    Martin, V., X. Zhou, E. Marshall, B. Jia, G. Fusheng, M. A. Fran- codixon, N. Dehaan, D. U. Pfeiffer, R. J. Soares Magalhaes, and M. Gilbert, 2011: Risk-based surveillance for avian influ- enza control along poultry market chains in South China: the value of social network analysis. Prev. Vet. Med. 102, 196-205.

    Martinez-Lopez, B., A. M. Perez, and J. M. Sanchez-Vizcaino, 2009a: Combined application of social network and cluster detection analyses for temporal-spatial characterization of animal movements in Salamanca, Spain. Prev. Vet. Med. 91, 29-38.

    Martinez-Lopez, B., A. M. Perez, and J. M. Sanchez-Vizcaino, 2009b: Social network analysis. Review of general concepts and use in preventive veterinary medicine. Transbound Emerg. Dis. 56, 109-120.

    Ngo, L. T., Y. Hiromoto, V. P. Pham, H. T. Le, H. T. Nguyen, V. T. Le, N. Takemae, and T. Saito, 2012: Isolation of novel tri- ple-reassortant swine H3N2 influenza viruses possessing the hemagglutinin and neuraminidase genes of a seasonal influ- enza virus in Vietnam in 2010. Influenza Other Respir. Viruses 6, 6-10.

    Noremark, M., N. Hakansson, S. S. Lewerin, A. Lindberg, and A. Jonsson, 2011: Network analysis of cattle and pig movements in Sweden: measures relevant for disease control and risk based surveillance. Prev. Vet. Med. 99, 78-90.

    R Core Team, 2013: R: A Language and Environment for Statis- tical Computing. R Foundation for Statistical Computing, Vienna, Austria. Available at: http://www.R-project.org/ (accessed November 26, 2014).

    Rasamoelina-Andriamanivo, H., R. Duboz, R. Lancelot, O. F. Maminiaina, M. Jourdan, T. M. Rakotondramaro, S. N. Rak- otonjanahary, R. S. de Almeida, Rakotondravao, B. Durand, and V. Chevalier, 2014: Description and analysis of the poul- try trading network in the Lake Alaotra region, Madagascar: implications for the surveillance and control of Newcastle dis- ease. Acta Trop., 135, 10-18.

    Rautureau, S., B. Dufour, and B. Durand, 2012: Structural vul- nerability of the French swine industry trade network to the spread of infectious diseases. Animal, 6, 1152-1162.

    Smith, T. C., A. L. Harper, R. Nair, S. E. Wardyn, B. M. Hanson, D. D. Ferguson, and A. E. Dressler, 2011: Emerging swine zoonoses. Vector Borne Zoonotic Dis. 11, 1225-1234.

    Smith, R. P., A. J. Cook, and R. M. Christley, 2013: Descriptive and social network analysis of pig transport data recorded by quality assured pig farms in the UK. Prev. Vet. Med. 108, 167-177.

    Smoot, M. E., K. Ono, J. Ruscheinski, P. L. Wang, and T. Ideker, 2011: Cytoscape 2.8: new features for data integration and network visualization. Bioinformatics 27, 431-432.

    Soares Magalhaes, R. J., A. Ortiz-Pelaez, K. L. Thi, Q. H. Dinh, J. Otte, and D. U. Pfeiffer, 2010: Associations between attributes of live poultry trade and HPAI H5N1 outbreaks: a descriptive and network analysis study in northern Vietnam. BMC Vet. Res. 6, 10.

    Soares Magalhaes, R. J., X. Zhou, B. Jia, F. Guo, D. U. Pfeiffer, and V. Martin, 2012: Live poultry trade in Southern China provinces and HPAIV H5N1 infection in humans and poul- try: the role of Chinese New Year festivities. PLoS One 7, e49712.

    Thakur, K. K., C. W. Revie, D. Hurnik, Z. Poljak, and J. Sanchez, 2014: Analysis of swine movement in four Canadian regions: network structure and implications for disease spread. Trans- bound Emerg. Dis. doi: 10.1111/tbed.12225.

    Trevennec, K., L. Leger, F. Lyazrhi, E. Baudon, C. Y. Che- ung, F. Roger, M. Peiris, and J. M. Garcia, 2012: Trans- mission of pandemic influenza H1N1 (2009) in Vietnamese swine in 2009-2010. Influenza Other Respir. Viruses 6, 348-357.

    Van Kerkhove, M. D., S. Vong, J. Guitian, D. Holl, P. Mangtani, S. San, and A. C. Ghani, 2009: Poultry movement networks in Cambodia: implications for surveillance and control of highly pathogenic avian influenza (HPAI/H5N1). Vaccine 27, 6345-6352.

    Vijaykrishna, D., G. J. Smith, O. G. Pybus, H. Zhu, S. Bhatt, L. L. Poon, S. Riley, J. Bahl, S. K. Ma, C. L. Cheung, R. A. Perera, H. Chen, K. F. Shortridge, R. J. Webby, R. G. Webster, Y. Guan, and J. S. Peiris, 2011: Long-term evolution and trans- mission dynamics of swine influenza A virus. Nature 473, 519-522.