Vol. 15 No. 3 (2017)

Nghiên cứu này được tiến hành nhằm đánh giá ảnh hưởng của lượng đạm bón đến sự phát triển bộ rễ được thể hiện qua tổng số chiều dài rễ, số rễ mọc từ mắt thân, chiều dài rễ mọc từ mắt và chiều dài rễ bên; lượng nước cây sử dụng và khả năng tích luỹ chất khô trong điều kiện độ ẩm đất khác nhau. Lúa được trồng trong hộp nhựa quan sát được sự phát triển của bộ rễ trong điều kiện nhà có mái che. Thí nghiệm gồm ba mức độ ẩm đất: tưới nước ngập (CWL), điều kiện thiếu nước (WD) ở 25 và 20% w/w độ ẩm đất. Thí nghiệp áp dụng 3 mức phân đạm bón: 30, 60 và 120 mg N cho mỗi hộp. Phân đạm được trộn đều với 80 mg P2O5 và 70 mg K2O và 2.5 kg đất khô trước khi gieo hạt. Kết quả thí nghiệm cho thấy, trong điều kiện thiếu nước (ở cả 25 và 20% w/w độ ẩm đất), khi tăng lượng đạm bón từ 30 lên 60 mg N đã làm tăng các chỉ tiêu về rễ, lượng nước cây sử dụng và khối lượng chất khô của cây, nhưng không có sự khác nhau về các chỉ tiêu trên khi tăng lượng đạm bón từ 60 lên 120 mg N. Tuy nhiên, trong điều kiện tưới ngập, các chỉ tiêu về rễ tăng dẫn đến cây hút được nhiều nước hơn, kết quả cây tích luỹ chất khô cao hơn khi tăng lượng đạm bón từ 30 lên 120 mg N. Hơn nữa, trong cả điều kiện tưới ngập và thiếu nước, tổng số chiều dài rễ có mối quan hệ thuận và chặt ở mức có ý nghĩa với lượng nước cây sử dụng.

Các thí nghiệm được tiến hành trong điều kiện thủy canh và đồng ruộng nhằm đánh giá ảnh hưởng của ba liều lượng đạm và hai dạng đạm bón khác nhau là urê và amon nitrat đến sinh trưởng của các giống lúa trong điều kiện mặn cao. Thí nghiệm thủy canh được tiến hành với hai giống lúa chịu mặn là Cườm và A69-1, sử dụng dung dịch dinh dưỡng Yoshida có bổ sung muối NaCl với nồng độ 113 mM, xử lý đạm ở ba nồng độ là 1,4 mM N, 2,1 mM N, và 2,8 mM N. Cây lúa được đánh giá khả năng sinh trưởng ở thời điểm 4 tuần sau xử lý mặn. Ở thí nghiệm đồng ruộng, ba giống lúa địa phương gồm Cườm, Ngoi, Hom râu, và ba giống lúa cải tiến gồm A69-1, FL478 và IR28 được sử dụng để đánh giá sinh trưởng và năng suất dưới ảnh hưởng của ba liều lượng đạm bón là 45 kg N, 68 kg N, 90 kg N/ha ở điều kiện đất nhiễm mặn cao. Kết quả thí nghiệm thu được ở điều kiện thủy canh cho thấy các dạng đạm và liều lượng đạm bón ảnh hưởng theo chiều hướng khác khau đến sinh trưởng của cây lúa. Cụ thể, khi tăng lượng đạm bón, khối lượng chất khô tích lũy, số lượng rễ, tổng chiều dài rễ và giá trị SPAD tăng ở dạng đạm amon nitrat nhưng lại giảm ở dạng đạm urê cùng với chỉ tiêu chỉ số độ dày lá và hiệu suất sử dụng đạm ở cả hai giống lúa chịu mặn. Ở thí nghiệm đồng ruộng, việc thay đổi liều lượng và dạng đạm bón không ảnh hưởng đến năng suất thực thu. Tuy nhiên, dạng đạm bón có ảnh hưởng đến khối lượng 1.000 hạt và số bông/khóm, còn liều lượng đạm làm tăng khối lượng chất khô tích lũy ở giai đoạn chín sáp khi tăng lượng đạm bón. Các giống lúa địa phương có số bông/khóm và tỉ lệ hạt chắc thấp nhất ở liều lượng đạm bón 45 kg N/ha, không có sự khác biệt ở hai liều lượng bón 68 kg N/ha và 90 kgN/ha. Trong khi đó, các giống cải tiến chịu mặn không bị ảnh hưởng bởi việc thay đổi liều lượng đạm bón, giống nhiễm mặn IR28 lại giảm về năng suất thực thu, số hạt/bông, tỉ lệ hạt chắc và khối lượng 1.000 hạt khi giảm lượng đạm bón từ 90 kg N/ha xuống 45 kg N/ha.

Quần thể F2 của tổ hợp lai giữa Berken và ĐX92-1 và bố mẹ được trồng trên đồng ruộng, đánh giá và nghiên cứu sự biểu hiện và di truyền các tính trạng chất lượng và số lượng. Các tính trạng đánh giá đều phân ly. Các tính trạng chất lượng liên quan đến hình thái, quả và hạt được xác định do 1 hay 2 gen quy định, như màu sắc lá, hoa, hạt và rốn hạt, và độ bóng của hạt được do 1 gen điều khiển; hình dạng hạt, màu sắc quả, màu sắc thân do 2 gen điều khiển. Các đặc điểm về thời gian sinh trưởng không có sự biến động lớn ở F2. Tổng thời gian sinh trưởng của quần thể F2 dao động từ 71 - 76 ngày, chứng tỏ thời gian sinh trưởng ngắn. Giá trị trung bình đối với hầu hết các tính trạng số lượng về sinh trưởng, phát triển và năng suất cao hơn trung bình của bố mẹ. Một số cá thể có sự phân ly tăng tiến vượt ra ngoài khoảng của bố mẹ như kích thước lá, kích thước quả, năng suất cá thể, tổng khối lượng quả. CV% biến động từ 0.9 - 40.5%. Hệ số di truyền nghĩa rộng cho hầu hết các tính trạng thấp, 2.2 - 59.8%, cho thấy môi trường có ảnh hưởng lớn. Một số trường hợp đặc biệt bao gồm chiều rộng lá và quả có hệ số di truyền nghĩa rộng cao tương ứng với 90.4% và 97%; năng suất cá thể và khối lượng sinh khối khô có hệ số di truyền nghĩa rộng ở mức trung bình tương ứng với 64.9% và 66.8%. Năng suất cá thể trung bình của F2 tương đương với Berken. Một số cá thể có năng suất cao hơn Berken có thể được lựa chọn để nhân thế hệ và đánh giá tiếp.

Chất kích thích miễn dịch là chất giúp tăng cường hoạt động của hàng rào miễn dịch và cung cấp sức đề kháng với bệnh. Ex400 được sản xuất từ vi tảo và Euglena là chất kích thích miễn dịch trên tôm được sử dụng để xác định biểu hiện gen của lysozyme trong tôm he Nhật Bản. ARN tổng số được chiết xuất từ các cơ quan lympho, ruột và máu của tôm tại các thời điểm 0, 3, 7 và 10 ngày sau khi cho tôm ăn Ex400. Trong ruột và cơ quan lympho của tôm, biểu hiện gen của lysozyme cao hơn so với lô đối chứng tại các thời điểm 7 và 10 ngày sau khi cho tôm ăn Ex400 (P< 0,01). Biểu hiện lysozyme trong máu của tôm cũng được xác định ở mức độ cao hơn so với lô đối chứng tại thời điểm 3 và 10 ngày sau khi cho ăn Ex400 (P < 0,01). Kết quả mức độ biểu hiện gen của lysozyme cho thấy chất kích thích miễn dịch có thể kích hoạt lysozyme trong hệ thống miễn dịch của tôm he Nhật Bản..

Nghiên cứu nhằm xác định mối liên hệ giữa đa hình gen RNF4, RBP4 và IGF2 với các tính trạng sinh sản của lợn nái Landrace và Yorkshire. Tổng số 393 nái (188 Landrace và 205 Yorkshire) được sử dụng để phân tích đa hình các gen bằng phương pháp PCR - RFLP. Kết quả cho thấy, cả 3 kiểu gen của RNF4 (TT, TC và CC), RBP4 (AA, AB và BB) được tìm thấy ở cả 2 giống lợn. Gen IGF2 có 3 kiểu gen AA, AB và BB xuất hiện ở quần thể lợn Landrace, nhưng chỉ 2 kiểu gen AB và BB được tìm thấy trong quần thể lợn Yorkshire. Đa hình gen RNF4 có ảnh hưởng rõ rệt với các tính trạng số con sơ sinh/ổ, số con sơ sinh sống/ổ ở cả 2 giống lợn Landrace và Yorkshire (P < 0,05). Lợn nái mang kiểu gen CC có số con sơ sinh/ổ, số con sơ sinh sống/ổ cao hơn những lợn nái mang kiểu kiên TT. Riêng ở lợn nái Landrace, khối lượng sơ sinh/ổ giữa các lợn nái mang kiểu gen khác nhau có sự sai khác có ý nghĩa thống kê. Lợn nái CC có khối lượng sơ sinh/ổ cao hơn lợn nái mang kiểu gen TT. Ở gen RBP4, sự sai khác rõ rệt về số con sơ sinh/ổ, số con sơ sinh sống/ổ giữa giữa các kiểu gen chỉ quan sát được ở lợn nái Landrace. Lợn nái Landrace BB có số con sơ sinh/ổ, số con sơ sinh sống/ổ và khối lượng sơ sinh/ổ cao hơn rõ rệt lợn nái mang kiểu gen AA (P < 0,05). Đa hình gen IGF2 không ảnh hưởng đến các tính trạng sinh sản của cả 2 giống lợn nghiên cứu (P > 0,05). Như vậy, gen RNF4 và RBP4 có thể được sử dụng như những gen ứng cử viên nhằm nâng cao tính trạng sinh sản ở lợn.

Dịch tả lợn là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm trên lợn do virus gây ra, bệnh gây thiệt hại kinh tế nghiêm trọng cho ngành chăn nuôi lợn trên toàn thế giới. Các nghiên cứu trước đây cho thấy virus gây bệnh dịch tả lợn ở đồng bằng sông Cửu Long trong giai đoạn 2002 - 2003 thuộc nhóm 2. Trong nghiên cứu này, để xác định được các chủng virus dịch tả lợn đang lưu hành phổ biến ở miền bắc Việt Nam hiện nay, toàn bộ trình tự gene E2 của 5 chủng virus dịch tả lợn VNUA/HD1, VNUA/ND2, VNUA/ND9, VNUA/ND20 và VNUA/ND21 thu thập được tại tỉnh Nam Định và Hải Dương của Việt Nam năm 2014 đã được giải trình tự và phân tích trình tự gene. Kết quả so sánh trình tự nucleotide (nt) và acid amin (aa) cho thấy 5 chủng virus có tỷ lệ tương đồng với nhau về nt là 85,5 - 99,7% và về aa là 92,7 - 99,7% aa. Kết quả phân tích về mối quan hệ di truyền cho thấy, chủng virus thu thập ở Mỹ Xá - Nam Định và Ninh Giang - Hải Dương thuộc nhóm 2.1, trong khi đó các chủng virus thu thập ở Xuân Trường - Nam Định được xếp vào nhóm 2.2.

Nghiên cứu nhằm đánh giá tình hình quản lý sử dụng đất và tác động của chúng đến hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp tại thị xã Sơn Tây. Sử dụng phương pháp lấy mẫu ngẫu nhiên phân tầng để chọn 160 hộ từ 4 xã đại diện cho hai vùng. Số liệu sơ cấp được thu thập từ phỏng vấn trực tiếp và từ các nguồn thứ cấp. Số liệu được xử lý bằng thang đo Likert 5 mức để đánh giá tình hình quản lý sử dụng đất. Sử dụng Phân tích phương sai ANOVA và Post-hoc để so sánh sự khác biệt về giá trị trung bình trong một số chỉ tiêu giữa các đối tượng sử dụng đất, giữa 2 vùng. Hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp được đánh giá theo các chỉ tiêu kinh tế và xã hội. Đó là giá trị gia tăng (VA) trên mỗi ha, công lao động trên mỗi ha và giá trị gia tăng trên mỗi lao động. Tác động của quản lý sử dụng đất đến hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp được đánh giá bằng cách sử dụng hệ số tương quan Spearman Rank trong SPSS 17.0 với mức ý nghĩa 0,05. Kết quả nghiên cứu cho thấy người dân đã nhận ra một sự thay đổi đáng kể trong quản lý sử dụng đất thời gian qua. Quản lý sử dụng đất có tác động thuận ở mức trung bình đến hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp trong các nội dung tổ chức thực hiện các văn bản về quản lý sử dụng đất; quy hoạch sử dụng đất, quản lý quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất; giao và quản lý việc thực hiện quyền sử dụng đất. Mặt khác, quản lý sử dụng đất có tác động nghịch ở mức trung bình đến hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp trong nội dung thông tin bất động sản.

Mục tiêu của nghiên cứu là đánh giá sự thay đổi sử dụng đất, tác động của nó đối với tài nguyên đất, nước và sinh kế người dân tại tỉnh Hoà Bình, Tây Bắc Việt Nam. Thay đổi sử dụng đất được điều tra trong ba giai đoạn sử dụng dữ liệu viễn thám thu thập được trong năm 1995, 2005, và 2010. Kết quả của nghiên cứu cho thấy các kiểu sử dụng đất chính có sự thay đổi lớn nhất xuất hiện trong năm lớp sử dụng đất: đất trống (BRNL), rừng trồng (DTFR), đất trồng cây hang năm (FCRP), đất lúa (PDDY), rừng nguyên sinh (UDFR), đất đô thị (URBN). Từ năm 1995 đến năm 2005, tỷ lệ tỷ lệ thay đổi của FCRP, PDDY và URBN lần lượt tăng từ 5,36% đến 11,89%, 10,91 đến 15,66 và 5,98 đến 8,48%. Ngược lại, tỷ lệ DTFR và UDFR giảm đáng kể từ 22,92% xuống 14,32% và 30,61% xuống 24,43%. Các yếu tố chính ảnh hưởng đến quyết định sử dụng đất và hệ thống cây trồng là chính sách của chính phủ và giá cả hàng hóa. Xét về khía cạnh xói mòn đất và các tác động liên quan đến tài nguyên nước, việc mở rộng hoạt động nông nghiệp cũng như tình trạng phá rừng là nguyên nhân gia tăng dòng chảy bề mặt góp phần tăng lượng xói mòn đất, mất chất dinh dưỡng đất. Chỉ số sinh kế bình quân là 0,514 cho thấy sinh kế của các hộ gia đình trong khu vực nghiên cứu ở mức trung bình khá và không có sự khác biệt đáng kể giữa các nhóm; tuy nhiên, chỉ số sinh kế cho thấy những hộ nông dân ở huyện Cao Phong có chỉ số sinh kế cao hơn so với các hộ khác trong khu vực.

Bệnh đốm sọc vi khuẩn (BLS) trên cây lúa do vi khuẩn Xanthomonas oryzae pv. oryzicola (Xoc) gây ra, cùng với bệnh bạc lá (BLB) đã trở thành dịch hại phổ biến và nghiêm trọng ở các vùng nhiệt đới. Phát triển các giống lúa mang các gen kháng là một chiến lược hiệu quả và thân thiện nhất với môi trường. Các giống lúa địa phương sở hữu nguồn gen kháng đa dạng và phong phú, giữ vai trò quan trọng trong việc tạo ra các giống lúa chống chịu tốt. Tiến hành khảo sát tính kháng nhiễm với vi khuẩn Xoc bằng phương pháp lây nhiễm nhân tạo trên 50 mẫu giống lúa địa phương được cung cấp bởi Trung tâm bảo tồn và phát triển nguồn gen cây trồng (CCD-CGR). Kết quả xác định được có 3 mẫu giống có khả năng kháng cao(HR) và 15 mẫu giống thể hiện khả năng kháng (R) với cả hai isolate TB4 và TN158. Đồng thời, 4 cặp chỉ thị SSR đặc hiệu RM587, RM510, RM153 và RM159 được sử dụng để xác định 2 gene kháng làbls1 và qBlsr5a. Kết quả khảo sát xác định được 6 mẫu giống mang gen bls1 và 6 mẫu giống mang gen qBlsr5a, đặc biệt mẫu giống 11189 mang đồng thời cả hai gen. Kết quả đánh giá mối tương quan giữa khả năng kháng của các mẫu giống và kết quả xác định kiểu gen đã chỉ ra tính kháng hữu hiệu của gen bls1, trong khi gen qBlsr5a không thể hiện rõ tính kháng. Với kết quả này, các mẫu giống có khả năng kháng và kháng cao đồng thời mang gen bls1 có thể sử dụng như là nguồn gene trong công tác chọn tạo giống lúa mới kháng bệnh đốm sọc.

Công tác tạo quỹ đất tại thành phố Thái Nguyên từ 2004 - 2015 đã được thực hiện thông qua 2 hình thức đó là Nhà nước thu hồi đất theo quy định, sau đó Nhà nước giao đất hay cho thuê đất trực tiếp, hoặc thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất để đầu tư xây dựng các dự án và thỏa thuận trực tiếp giữa nhà đầu tư và người sử dụng đất, với tổng diện tích là 9,061,339.96 m2 cho 624 dự án. Hình thức tạo quỹ đất do Nhà nước thu hồi đất theo quy định chiếm 93,75% tổng số dự án và 97% tổng diện tích quỹ đất tạo ra. Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến việc tạo quỹ đất tại thành phố Thái Nguyên đã xác định được 22 yếu tố, được chia thành 5 nhóm yếu tố (các biến độc lập): kinh tế xã hội; điều kiện tự nhiên và cơ sở hạ tầng; chính sách pháp luật; tài chính và lập kế hoạch, ba nhóm yếu tố đánh giá kết quả tạo quỹ đất (các biến phụ thuộc). Năm trăm (công chức, viên chức, tổ chức, hộ gia đình và cá nhân) liên quan đến công tác tạo quỹ đất đã được phỏng vấn với các câu hỏi được thiết kế sẵn để thu thập thông tin về ảnh hưởng của các yếu tố đến công tác tạo quỹ đất. Các số liệu thu thập được xử lý bằng phần mền SPSS để kiểm định thang đo (Cronbach's Alpha) và phân tích nhân tố khám phá (EFA). Trong các yếu tố ảnh hưởng đến công tác tạo quỹ đất thì giá đất, chính sách thu hút đầu tư có ảnh hưởng lớn nhất. Một số giải pháp để tăng cường công tác tạo quỹ đất của thành phố Thái Nguyên trong thời gian tới đã được đề xuất: Ủy ban nhân dân tỉnh Thái Nguyên cần quyết định giá đất cụ thể phù hợp với điều kiện tự nhiên kinh tế và xã hội của thành phố Thái Nguyên giúp thu hồi đất được thực hiện đúng tiến độ. Ủy ban nhân dân thành phố Thái Nguyên cần quan tâm đến chính sách thu hút đầu tư, đặc biệt là các dự án đầu tư có liên quan đến sử dụng đất phù hợp với phát triển kinh tế xã hội trong thành phố.

Cây mã đề (Plantago major L.) có nguồn gốc từ miền Viễn Đông, là loại dược liệu được sử dụng từ xa xưa. Kỹ thuật tạo và nuôi cấy mô sẹo cũng như tái sinh chồi từ cuống lá và lá non cây mã đề P. major L. đã được thực hiện. Kết quả nghiên cứu cho thấy: (i) môi trường thích hợp cho sự tạo mô sẹo là môi trường MS bổ sung 2,4-D 1 mg/L kết hợp với BA 0,5 mg/L; (ii) Từ các mô sẹo hình thành, có thể tái sinh chồi cây mã đề trên môi trường MS bổ sung TDZ 1 mg/L hoặc TDZ 1 mg/L kết hợp với NAA 0,5 mg/L sẽ cho hiệu quả cao (tương ứng 100 và 96%); (iii) Từ các chồi tái sinh có thể cấy truyền trên môi trường MS bổ sung BA nồng độ từ 5 mg/L nhằm gia tăng số chồi; (iv) Trong giai đoạn tạo rễ in vitro, có thể sử dụng môi trường MS bổ sung NAA nồng độ 2 mg/L. Cây con sau khi tạo rễ đều sinh trưởng, phát triển tốt và có hình thái như cây mẹ trên các loại giá thể: phân rơm mục + tro trấu (tỷ lệ 1:1), cát + đất (1:1); đất hoặc cát khi thuần dưỡng trong nhà lưới.

Trong nghiên cứu này, xúc tác MnO2/Al2O3 được tổng hợp từ mangan axetat và nhôm hydroxit bằng phương pháp sol-gel ở nhiệt độ thường, sau đó được nung ở 300°C. Các đặc trưng cấu trúc sản phẩm được đo bằng phương pháp nhiễu xạ tia X (XRD), phổ tán xạ năng lượng điện tử (EDX), kính hiển vi điện tử quét (SEM), kính hiển vi điện tử truyền qua (TEM), diện tích bề mặt riêng (BET). Phản ứng ozon hóa chất màu xanh metylen (MB) được khảo sát trong phòng thí nghiệm. Nghiên cứu ảnh hưởng của pH trong khoảng 2 - 12, ảnh hưởng của thời gian phản ứng từ 0 - 60 phút, ảnh hưởng của hàm lượng xúc tác từ 0 - 5 g/l đến khả năng xử lý MB. Kết quả cho thấy các phản ứng có xúc tác MnO2/Al2O3 thời gian phản ứng xảy ra nhanh hơn, hiệu quả tốt hơn so với phản ứng ozon hóa thông thường. Ở pH = 8, hàm lượng xúc tác 1g/l cho kết quả xử lý tốt nhất. Kết quả xử lý của xúc tác với mẫu nước thải dệt nhuộm cho kết quả độ màu giảm từ 7693,89 Pt-Co xuống còn 28,40 Pt-Co và hàm lượng COD giảm từ 387,60 mg/l xuống 52,35 mg/l. Do vậy phản ứng ozon hóa chất hữu cơ với xúc tác MnO2/Al2O3 là một phương pháp có hiệu quả để xử lý chất hữu cơ trong nước thải dệt nhuộm.

Phytase là một họ enzyme thủy phân cơ chất phytate để giải phóng ra phosphate vô cơ cùng các sản phẩm trung gian myo-inositol phosphate. Gene mã hóa enzyme phytase (phyL) ở Bacillus licheniformis DSM13 cảm ứng biểu hiện mạnh trong các điều kiện thiếu hụt phosphate. Trong nghiên cứu này, chúng tôi thiết kế vector biểu hiện sử dụng promoter của gene phyL để điều khiển sự biểu hiện của gen xynA (mã hóa enzyme xylanase). Hoạt tính promoter phyL được xác định thông qua mức độ biểu hiện của protein XynA. Chủng tái tổ hợp được nuôi cấy trong điều kiện môi trường không có hoặc có bổ sung phytate ở các nồng độ khác nhau. Kết quả cho thấy hoạt động của promoter phyL được cảm ứng mạnh khi nồng độ cơ chất phytate bổ sung vào ở giá trị £ 5 mM. Ngoài ra, thí nghiệm phân tích sinh trưởng của vi khuẩn trong môi trường có bổ sung phytate chỉ ra rằng phytate là một nguồn phosphate thay thế quan trọng giúp cho vi khuẩn B. licheniformis vượt qua các điều kiện đói phosphate.

Bài báo trình bày kết quả nghiên cứu, chế tạo và khảo nghiệm một hệ thống giám sát không dây các thông số môi trường. Trong nghiên cứu này, chúng tôi đề xuất một hệ thống giám sát không dây các thông số nhiệt độ và độ ẩm không khí có giá thành thấp, thuận lợi cho người Việt Nam sử dụng. Hệ thống gồm một vi điều khiển ATmega8 làm hạt nhân, module truyền nhận sóng vô tuyến nRF24L01, cảm biến nhiệt độ độ ẩm không khí DHT11. Giao diện giám sát được thiết kế bằng phần mềm Visual Studio. Để đánh giá độ chính xác của thiết bị đo, chúng tôi sử dụng đồng hồ đo nhiệt độ và độ ẩm DC107 làm chuẩn. Các dữ liệu nhiệt độ và độ ẩm do hệ thống thu thập được khá chính xác so với các giá trị do mẫu thu thập. Giải pháp tiết kiệm năng lượng cho thiết bị ở xa cũng được đề cập đến trong nghiên cứu này.