Tập 16 Số 10 (2018)

Bệnh sưng vòi trên tu hài nuôi đã và đang là mối nguy ảnh hưởng nghiêm trọng đến nghề nuôi tu hải ở nước ta. Tác nhân chính gây bệnh được xác định là visinh vật có cấu trúc giống virus (Virus-like particles, VLPs), tuy nhiên con đường lây lan của VLPs và nguyên nhân phát sinh bệnh vẫn chưa được làm rõ. Trong nghiên cứu này, bằng việc áp dụng phương pháp hiển vi điện tử, một số nguồn vật chủ như tu hài giống cấp 1, ngao hoa đã được kiểm tra xác định sự có mặt của VLPs. Sau đó,VLPs được phân tích đặc điểm hình dạng, kích thước, cấu trúc và vị trí ký sinh bên trong tế bào. Kết quả cho thấy VLPs có mặt ở nguồn giống tu hài cấp 1 thutừ trại sản xuất. Điều này khẳng định nguồn giống là một nguyên nhân làm lây lanbệnh sưng vòi ở tu hài nuôi. VLPs có dạng hình que dài, kích thước khoảng 70-90 nm x 600-1.000 nm, cấu trúc gồm vỏ bọc ngoài, màng ngoài, màng trong và lõi. VLPs ký sinh trong bào tương của tế bào vật chủ. Kết quả nghiên cứu này là cơ sở khoa học cho việc định hướng nghiên cứu phân loại, định danh VLPs và xây dựng biện pháp kiểm soát, phòng trị bệnh sưng vòi trên tu hài nuôi.

Nghiên cứu nhằm đánh giá sự biến động nguồn lợi hải sản ở vùng biển vịnh Bắc Bộ. Các phương pháp điều tra nguồn lợi hải sản cơ bảnđược sử dụng gồm: phương pháp diện tích để điều tra đối với nhóm hải sản tầng đáy và gần đáy, phương pháp thủy âm đối với nhóm cá nổi nhỏ. Tổng hợp kết quả nghiên cứu từ các chuyến điều tra nguồn lợi hải sản ở vùng biển vịnh Bắc Bộ từ năm 2000 đến 2015 đã xác định tổng số 568loài/nhóm loài, thuộc 321giống và 145họ. Trong đó, cá đáyđượcxác định là 197 loài, cá nổi 70 loài; giáp xác bắt gặp 47 loài; chân đầu 30 loài. Tổng trữ lượng nguồn lợi hải sản ở vùng biển vịnh Bắc Bộ giai đoạn 2000-2005 ước tính khoảng 453 nghìn tấn,khả năng khai thác cho phép khoảng 225 nghìn tấn. Trong giai đoạn 2010-2015 ước tính khoảng 752 nghìn tấntrong mùa gió Đông Bắc và 719 nghìn tấntrong mùa gió Tây Nam, khả năng khai thác cho phép khoảng 350 nghìn tấn. Đáng lưu ý trong cả hai giai đoạn sản lượng khai thác tối ưu nhóm cá nổi đều chiếm khoảng 70-80% và nhóm hải sản tầng đáy chiếm khoảng 20%.

Nghiên cứu này nhằm đánh giá hiện trạng nghề nuôi ngao ven biển tại xã Nam Thịnh, huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình làm cơ sở đề xuất giải pháp phát triển nghề nuôi ngao ở đây. Cùng với việc thu thập các số liệu thứ cấp, các số liệu sơ cấp về hoạt động nuôi ngao tại xã Nam Thịnh cũng được thu thập thông qua phỏng vấn người nuôi bằng bộ phiếu câu hỏi chuẩn bị sẵn. Kết quả điều tra cho thấy diện tích ương, nuôi ngao toàn xã ổn định ở mức 1.152 ha từ năm 2014 đến nay, tuy nhiên diện tích ương và sản lượng ngao giống có xu hướng tăng lên (đạt 576 ha, 4.250 tấn năm 2017) trong khi diện tích và sản lượng ngao thương phẩm giảm (576 ha, 13.200 tấn năm 2017). Giá trị sản xuất từ ương, nuôi ngao năm 2017 đạt hơn 220 tỷ đồng, chiếm 42% tổng giá trị sản xuất kinh doanh trên địa bàn xã. Dựa trên ma trận về những điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức (SWOT) của nghề nuôi ngao ở đây, một số giải pháp phát triển nghề nuôi ngao tại Nam Thịnh được đề xuất như: hoàn thiện quy hoạch, phân vùng nuôi ngao; đầu tư nâng cấp, cải tạo cơ sở hạ tầng; có chính sách hỗ trợ người dân trong vay vốn đầu tư; nâng cao trình độ kỹ thuật ương, nuôi ngao và ứng phó với thiên tai thông qua các lớp tập huấn, hội thảo, chia sẻ kinh nghiệm; tăng cường, phối hợp trong kiểm soát chất lượng nguồn giống, môi trường, dịch bệnh và xây dựng chuỗi liên kết sản xuất - chế biến - tiêu thụ ngao.

Nghiên cứu này được thực hiện tại tỉnh Hòa Bình nhằm đánh giá một số yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý, sử dụng đất rừng dựa vào cộng đồng (QLSDĐRDVCĐ). Nghiên cứu sử dụng phương pháp nhân tố khám khá (EFA) và mô hình hồi quy đa biến với 5 cộng đồng được lựa chọn và 219 hộ được phỏng vấn trực tiếp. Kết quả nghiên cứu đã xác định 29 yếu tố, được chia làm 4 nhóm có ảnh hưởng đáng kể đến QLSDĐRDVCĐ bao gồm: nhóm yếu tố liên quan đến pháp luật có ảnh hưởng lớn nhất với hệ số b = 0,314; tiếp đến là nhóm yếu tố điều kiện tự nhiên, cơ sở hạ tầng với hệ số b = 0,303; nhóm yếu tố xã hội với hệ số b = 0,236 và nhóm yếu tố kinh tế với hệ số b = 0,086. Từ kết quả phân tích này, nghiên cứu đã đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác QLSDĐRDVCĐ bao gồm: hoàn thiện những quy định của pháp luật (QĐPL) liên quan đến QLSDĐRDVCĐ; khắc phục những khó khăn về điều kiện tự nhiên, cơ sở hạ tầng; nâng cao vai trò của các tổ chức trong cộng đồng và tăng cường các hoạt động làm thay đổi điều kiện kinh tế có liên quan đến QLSDĐRDVCĐ.

Nghiên cứu này nhằm đánh giá sự biến đổi hàm lượng tanin, vitamin C, polyphenol và khả năng kháng oxy hóa của dịch ép quả điều ở từng giai đoạn chínkhác nhau. Quả điều thuhoạch tại Bình Phước được phân thành 4 nhóm theo độ chín quả bao gồm: xanh già (X), vừa chín (VC), chín vàng (CV), chín mềm (CM). Kết quả cho thấy hàm lượng tanin giảm rõ rệt từ quả xanh (X) 470±0,02 mg/100ml xuốngquả chín mềm (CM) 130±0,01 mg/100l, vitamin C giảm gần một nửa từ 334±3,7 mg/100l đối với quả xanh (X) xuống176±3,1 mg/100l ở quả chín mềm (CM). Hàm lượng polyphenol ở quả xanh (X) có giá trị rất cao đạt 1.873,3±5,2mg/100l và giảm mạnh gần 7 lần ở quả chín mềm (CM) với 280,6±3,5 mg/100l. Khả năng kháng oxy hóa xác định theo phương pháp bắt gốc tự do DPPH cao nhất ở quả X (IC50= 32,3±2,3 µg chất khô/ml),tiếp đến ở quả VC (IC50= 172,4±2,5 µg chất khô/ml), CV (IC50= 239,6±2,1 µg chất khô/ml) và thấp nhất ở quả CM (IC50= 407,1±2,1 µg chất khô/ml). Năng lực khử giảm dần trong quá trình chín ở quả điều. Hàm lượng tanin, vitamin C, polyphenol và khả năng kháng oxy hóa giảm dần theo thứ tự độ chín quả điều như sau: X > VC > CV > CM. Như vậy, dịch ép quả điều giàu dinh dưỡng và có tính kháng oxy hóa cao;Quả điều ở độ chín vàng (CV) và chín mềm (CM) thích hợp cho việc dùng làm nguyên liệu chế biến rượu vang điều, nước ép điều.

Bài báo này giới thiệu một bộ cơ sở dưc liệu (CSDL) và module tra cứu thông tin hình ảnh nảy mầm của một số giống lúa phổ biến ở Việt Nam. Để thực hiện được module đó chúng tôi đã tiến hành thu thập dữ liệu, tập hợp thông tin hình ảnh thóc nảy mầm từ các chuyên gia, các cán bộ kỹ thuật,… để tạo ra bộ CSDL gồm rất nhiều giống lúa trong đó có 7 giống lúa đem thử nghiệm với khoảng 2.800 hình ảnh nảy mầm cho các kết quả khác nhau về cây mầm phát triển bình thường, cây mầm phát triển không bình thường và hạt chết. Từ đó chúng tôi thiết kế một module tra cứu hình ảnh nảy mầm của các giống lúa nhằm đáp ứng nhu cầu của người dùng có thể khai thác, tìm kiếm, tra cứu thông tin một cách có hệ thống, đầy đủ và linh hoạt.

Mục đích của nghiên cứu này là xác định hàm lượng polyphenol tổng số và khả năng kháng oxi hóa các phần vỏ, thịt, hạt của quả chuối hột ở 5 độ chín, thu hái tại Nam Định bằng phương pháp Folin-Ciocalteu và 2,2-diphenyl-1-picrylhydrazyl (DPPH). Kết quả cho thấy, hàm lượng polyphenol và khả năng kháng oxi hóa của hạt cao nhất. Trong quá trình chín, hàm lượng polyphenol và khả năng kháng oxi hóa của cả ba bộ phận giảm dần. Hơn nữa, mối tương quan chặt giữa hàm lượng polyphenol tổng số và khả năng kháng oxi hóa (r = 0,98-0,99) cho thấy polyphenol đóng góp chính cho khả năng kháng oxi hóa của quả chuối hột. Tuy nhiên, khả năng kháng oxi hóa cao của thịt quả chuối so với hàm lượng polyphenol thấp gợi ý sự có mặt của các chất kháng oxi hóa khác không thuộc nhóm polyphenol trong thịt quả và sự khác nhau về thành phần polyphenol trong các bộ phận của quả chuối hột.

Bài báo trình bày thực trạng chăn nuôi lợn theo hướng an toàn thực phẩm ở huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh. Nghiên cứusử dụng phương pháp truyền thống gồm thống kê mô tả, phân tổ, so sánh và kiểm định thống kê. Kết quả nghiên cứu cho thấy việc thiết kế chuồng nuôi, xử lý chất thải, quản lý con giống và quản lý thức ăn của các hộ chăn nuôi tương đối tốt. Các thực hành có nguy cơ ảnh hưởng đến việc lây lan dịch bệnh và an toàn vệ sinh thực phẩm bao gồm xử lý chất thải vô cơ trong chăn nuôi lợn chung với rác thải sinh hoạt, thải nước thải chăn nuôi trực tiếp ra kênh mương công cộng, sử dụng nước giếng khoan trong chăn nuôi, bán và mổ thịt lợn bệnh. Các biện pháp nhằm phát triển chăn nuôi lợn theo hướng an toàn thực phẩm như nâng cao nhận thức của người dân về xử lý rác thải chăn nuôi, kiểm tra và nâng cao chất lượng nguồn nước và thay đổi hành vi ứng xử với lợn bệnh cũng đã được đề xuất.