Tập 20 Số 11 (2022)

Thí nghiệm đánh giá sinh trưởng, năng suất và chất lượng gạo của một số giống lúa chất lượng được thực hiện trong vụ mùa 2019 và vụ xuân 2020 tại Đông Hải, Quỳnh Phụ, Thái Bình. Thí nghiệm được bố trí theo kiểu khối ngẫu nhiên đầy đủ (RCBD), 3 lần nhắc lại với 6 giống lúa chất lượng (VR3, VR4, VT18, HN01, ĐHS15, Thái Thịnh) và giống đối chứng Bắc Thơm 7 (BT7). Kết quả cho thấy các giống lúa thuộc nhóm giống ngắn ngày và có chiều cao cây trung bình. Năng suất thực thu cao nhất ở các giống VNR3 (65,0 tạ/ha) và VNR4 (65,6 tạ/ha) trong vụ mùa, ĐHS15 (66,6 tạ/ha) và Thái Thịnh (64,4 tạ/ha) trong vụ xuân và đều cao hơn có ý nghĩa so với giống BT7. Tỉ lệ gạo lật và tỉ lệ gạo xát của các giống tương tự nhau, trong khi đó, tỉ lệ gạo xát nguyên biến động khá lớn giữa các giống. Các giống lúa có hàm lượng amylose thấp (13,2% đến 16,3% trong vụ mùa và 11,9% đến 14,0% trong vụ xuân), độ bền gel ở dạng mềm và nhiệt độ hóa hồ ở mức trung bình. Về chất lượng ăn uống, giống HN01 được xếp hạng chất lượng khá, các giống còn lại xếp hạng chất lượng trung bình. Căn cứ vào các chỉ tiêu theo dõi, giống Thái Thịnh là giống lúa thuần có triển vọng tại tỉnh Thái Bình.

Thí nghiệm đồng ruộng được thực hiện trên 5 mẫu giống rau đắng đất thu thập tại Tây Ninh (RĐ1), Hà Nội (RĐ2), Nam Định (RĐ3), Thái Bình (RĐ4) và Phú Yên (RĐ5) được trồng trong cùng điều kiện vụ Xuân và vụ Hè Thu tại Gia Lâm - Hà Nội nhằm tuyển chọn được mẫu giống sinh trưởng phát triển tốt phù hợp với vùng sinh thái, năng suất và chất lượng đảm bảo và con người có các biện pháp kỹ thuật tác động chính xác góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất. Thí nghiệm bố trí theo phương pháp khối ngẫu nhiên đầy đủ (RCBD), 3 lần nhắc lại. Kết quả cho thấy, 5 mẫu giống rau đắng đất gieo trồng vào vụ Xuân cây sinh trưởng, phát triển tốt, năng suất và chất lượng cao hơn vụ Hè Thu, thời gian sinh trưởng dao động từ 150 ngày đến 159 ngày. Vụ Hè Thu, cây rau đắng đất nhanh già hóa, thời gian sinh trưởng dao động từ 120 ngày đến 125 ngày. Trong cùng thời vụ, mẫu rau đắng đất RĐ3 thu thập tại Nam Định có nhiều ưu việt: cây sinh trưởng, phát triển tốt, năng suất cao và hoạt chất đảm bảo (vụ Xuân: số rễ cấp 1 đạt 14,6 rễ/cây, tổng số cành các cấp là 148,9 cành, đường kính tán tại thời điểm thu hoạch là 137,2cm và năng suất thực thu đạt 2,45 tấn/ha, hoạt chất saponin tổng số đạt 2,67%, flavonoid tổng số là 1,85%; vụ Hè Thu: số rễ cấp 1 đạt 12,33 rễ/cây, tổng số cành các cấp là 95,9 cành, đường kính tán đạt 109,01cm và năng suất thực thu đạt 1,64 tấn/ha).

Nghiên cứu nhằm đánh giá đặc điểm nông sinh học, năng suất, chất lượng, khả năng kết hợp của các dòng tự phối và tuyển chọn tổ hợp bí xanh lai F1 thông qua thí nghiệm khảo sát và so sánh giống tại Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm, tỉnh Hải Dương. Kết quả từ 31 dòng tự phối thế hệ I4 bằng khả năng kết hợp đã chọn được 6 dòng bí xanh là BA6-3-7, BB3-4-5, BB5-6-4, BB7-3-6, BF5-6-4 và BF9-3-2 có khả năng kết hợp chung cao về năng suất thực thu. Đồng thời đã chọn được tổ hợp bí xanh lai ký hiệu D5/D2 (BF5-6-4/BB3-4-5; đặt tên là VC21). Giống VC21 sinh trưởng phát triển khỏe, chống chịu tốt với bệnh giả sương mai, phấn trắng ở cả hai vụ Xuân Hè và Thu Đông. Thời gian thu quả sau trồng khoảng 70-75 ngày, kết thúc thu hoạch 105-110 ngày, chiều cao cây từ 370,9-405,2cm. Khối lượng quả đạt từ 1,45-1,51kg, năng suất đạt từ 50,04-57,76 tấn/ha. Quả có chiều dài từ 39,7-42,8cm, đường kính quả 7,5-7,8cm, thịt quả dày 2,3-2,5cm, vỏ quả xanh đậm, thịt quả màu xanh nhạt, hàm lượng chất khô đạt 4,8%, chất xơ 17,30%, đường tổng số 2,45% và hàm lượng vitamin C là 4,75mg. Giống bí xanh VC21 có dạng quả, khối lượng quả và chất lượng rất phù hợp với thị hiếu của người tiêu dùng.

Nghiên cứu nhằm xác định giá thể và chế độ tưới nước phù hợp cho cây đơn trồng chậu. Hai thí nghiệm độc lập tiến hành trên cây đơn đỏ và được thiết kế theo khối ngẫu nhiên hoàn chỉnh gồm 04 công thức và 03 lần lặp lại. Công thức giá thể gồm: CT1 (100% đất), CT2 (đất - trấu hun, tỉ lệ 1:1, v/v), CT3 (đất - mụn xơ dừa, tỉ lệ 1:1, v/v) và CT4 (đất - trấu hun - mụn xơ dừa, tỉ lệ 1:1:1, v/v). Công thức tưới nước gồm: CT1 (đối chứng, tưới 3 ngày/lần), CT2 (điều chỉnh tưới theo mùa), CT3 (tưới 1 ngày/lần) và CT4 (tưới 02 ngày/lần), nền giá thể chung đất - trấu hun - mụn xơ dừa, tỉ lệ 1:1:1, v/v. Kết quả chỉ ra, sau trồng 230 ngày, giá thể CT4 cho chiều cao cây (55,4cm), diện tích lá (1.144,7 cm2/cây), tổng chất khô (35,85 g/cây), số hoa/chùm (43,6 hoa) và độ bền chùm hoa (28,1 ngày) cao hơn đáng kể so với ba giá thể còn lại. Với chế độ tưới, công thức CT4 cho chiều cao cây (49,7cm), diện tích lá (1.118,8 cm2/cây), tổng chất khô (29,3 g/cây), số chùm hoa/cây (4,0 chùm) và độ bền chùm hoa (29,6 ngày) cao nhất ở giai đoạn sau trồng 230 ngày. Vậy, giá thể đất - trấu hun - mụn xơ dừa (tỉ lệ 1:1:1, v/v) và tưới 02 ngày/lần phù hợp với đơn đỏ trồng chậu.

Trong nghiên cứu này, chúng tôi tiến hành phân lập vi khuẩn Listeria monocytogenes (L. monocytogenes) để xác định được tỉ lệ nhiễm và tình trạng kháng kháng sinh của vi khuẩn với 12 kháng sinh ceftriaxone, cefoxitin, cefepime, ciprofloxacin, ampicillin, meropenem, gentamicin, trimethoprim/sulfamethoxazole, tetracycline, vancomycin, azithromycin, florfenicol. 130 mẫu thịt gà được thu thập tại 5 siêu thị trên địa bàn huyện Gia Lâm và quận Long Biên, thành phố Hà Nội. Kết quả cho thấy 25,4% (33/130) mẫu thịt gà phát hiện dương tính với vi khuẩn L. monocytogenes. Trong số các chủng phân lập được có 63,3% số chủng thuộc serotype 1/2b và 36,4% thuộc serotype 1/2a. Các chủng vi khuẩn L. monocytogenes phân lập được có tỉ lệ kháng kháng sinh dao động từ 0-69,7%. Trong đó, tỉ lệ kháng cao nhất của vi khuẩn là với cefoxitin (69,7%), tiếp theo là tetracycline (66,7%), ampicillin (60,6%). Không có chủng vi khuẩn nào kháng lại các kháng sinh meropenem, cefepime, azithromycin và florfenicol. Đáng lưu ý, 66,7% (22/33) số chủng L. monocytogenes phân lập được xác định là các chủng đa kháng. Trong đó, 15 chủng kháng lại 3-4 kháng sinh chiếm tỉ lệ 45,5%, 7 chủng kháng 6-7 kháng sinh chiếm tỉ lệ 21,2%.

Mục đích của nghiên cứu này là đánh giá ảnh hưởng của mật độ nuôi lên sinh trưởng, tỉ lệ sống và stress của cá nâu (Scatophagus argus Linnaeus, 1766). Thí nghiệm tiến hành với ba nghiệm thức mật độ được bố trí lặp lại 3 lần bằng phương pháp bố trí ngẫu nhiên hoàn toàn (CRD). Kết quả cho thấy, sinh trưởng và hệ số chuyển hóa thức ăn của cá khi nuôi ở các mật độ khác nhau thì khác nhau (P <0,05). Tốc độ tăng trưởng của cá cao nhất ở mật độ nuôi 15 con/m3, tiếp đến là mật độ nuôi 30 con/m3 và thấp nhất ở mật độ nuôi 60 con/m3 (P <0,05). Phân tích các chỉ số stress của cá khi nuôi ở các mật độ khác nhau cho thấy, mật độ nuôi càng cao dẫn tới nồng độ glucose, cortisol, mật độ hồng cầu càng cao và bạch cầu càng giảm (P <0,05). Mật độ nuôi càng cao thì hệ số thức ăn (FCR) càng cao (P <0,05), tuy nhiên, mật độ lại không ảnh hưởng đến tỉ lệ sống của cá nâu (P >0,05). Nghiên cứu này đã chỉ ra rằng, khi nuôi cá nâu với mật độ càng cao thì không những ảnh hưởng đến sinh trưởng của cá, hệ số thức ăn mà còn tác động gây stress cho cá.

Mục đích của nghiên cứu nhằm đánh giá ảnh hưởng của một số yếu tố đến công tác phát triển quỹ đất của tỉnh Cao Bằng. Phương pháp nhân tố khám phá (EFA) và mô hình hồi quy đa biến được sử dụng để phân tích số liệu phỏng vấn 390 tổ chức, hộ gia đình và cá nhân. Nghiên cứu đã xác định 21 yếu tố được chia thành 4 nhóm có ảnh hưởng đến công tác phát triển quỹ đất, theo thứ tự: nhóm yếu tố liên quan đến Nhà nước có ảnh hưởng lớn nhất với hệ số b = 0,381 (chiếm 37,29%), sau đó là nhóm yếu tố liên quan đến nhà đầu tư với hệ số b = 0,233 (chiếm 33,15%), tiếp theo là nhóm yếu tố liên quan đến người dân có đất bị thu hồi phục vụ phát triển quỹ đất có ảnh hưởng thứ 3 với hệ số b = 0,133 (chiếm 15,18%), nhóm yếu tố về điều kiện tự nhiên và cơ sở hạ tầng là ảnh hưởng ít nhất với hệ số b = 0,122 (chiếm 14,38%). Một số giải pháp nhằm tăng cường công tác phát triển quỹ đất: sửa đổi chính sách thu hút đầu tư, chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, phân bổ hợp lý nguồn vốn, khẩn trương xây dựng phương án quy hoạch ngành, hoàn thiện CSHT, xác định giá thuê đất hợp lý, tăng cường công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật…

Mục đích của nghiên cứu nhằm xác định các yếu tố ảnh hưởng đến công tác định giá đất ở và đề xuất giải pháp góp phần hoàn thiện công tác định giá đất tại thành phố Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh. Nghiên cứu điều tra 148 người liên quan trực tiếp đến công tác định giá đất qua hai bước để thu thập số liệu xây dựng mô hình các yếu tố ảnh hưởng. Số liệu được đánh giá thông qua các tiêu chí kiểm định bằng phần mềm SPSS 24.0. Có 20 yếu tố trong tổng số 22 yếu tố giả định thuộc 6 nhóm yếu tố thỏa mãn các tiêu chí kiểm định. Tỉ lệ tác động của các nhóm yếu tố từ 8,42% đến 26,59%. Nhóm yếu tố thông tin về loại giá đất tác động mạnh nhất, nhóm yếu tố thửa đất tác động nhỏ nhất. Các giải pháp đề xuất bao gồm: bỏ khung giá đất; áp dụng quyền tiên mãi quyền sử dụng đất của Nhà nước; công khai giá đất; nâng cao năng lực của nhân viên định giá, tổ chức thẩm định giá độc lập và trách nhiệm của người ký phê duyệt giá đất; hoàn thiện hệ thống thông tin giá đất; quan tâm đến một số yếu tố của thửa đất khi định giá.

Resveratrol là một hợp chất có khả năng chống oxy hoá cao được tìm thấy trong một số loại quả mọng và trong rễ cây lạc. Nghiên cứu này được tiến hành nhằm cảm ứng tạo rễ bất định cây lạc và bước đầu khảo sát một số yếu tố ảnh hưởng đến sự sinh trưởng rễ bất định làm nguồn nguyên liệu thu nhận hợp chất resveratrol. Mô lá cây lạc được nuôi cấy trên môi trường MS chứa a-NAA, IBA và IAA (1-10 mg/l), đường sucrose (20-50 g/l) ở điều kiện chiếu sáng và điều kiện tối hoàn toàn nhằm cảm ứng tạo rễ bất định. Rễ bất định tái sinh trực tiếp từ mô lá tốt nhất trên môi trường MS bổ sung 5 mg/l a-NAA, 30 g/l đường, nuôi cấy trong tối hoàn toàn, với tỉ lệ mẫu tạo rễ đạt 87,5% và số rễ/mẫu đạt 5,5 rễ sau 6 tuần nuôi cấy. Sự tăng trưởng của đoạn rễ bất định cây lạc (có chiều dài 1,0cm) khi nuôi cấy trên môi trường MS tốt hơn so với môi trường 1/2 MS, B5 và 1/2 B5. Bổ sung a-NAA, IBA và IAA có tác dụng tích cực thúc đẩy sự sinh trưởng rễ bất định cây lạc. Tỉ lệ đoạn rễ phân nhánh và số nhánh/rễ đạt cao nhất, tương ứng đạt 100% và 4,9 rễ, khi nuôi cấy trên môi trường MS + 1 mg/l a-NAA sau 6 tuần nuôi cấy.

Nghiên cứu nhằmphân tích thực trạng và đề xuất giải pháp phát triển sản xuất chè Shan tuyết tại huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La. Nghiên cứu đã khảo sát 90 tác nhân là hộ sản xuất chè Shan tuyết, 15 cán bộ quản lý nhà nước và 5 đơn vị cung ứng đầu vào và tiêu thụ chè Shan tuyết tại huyện Bắc Yên. Phương pháp thống kê mô tả, so sánh và hạch toán chi phí và kết quả sản xuất được sử dụng nhằm đánh giá thực trạng phát triển sản xuất chè Shan tuyết tại huyện Bắc Yên. Kết quả cho thấy, năng suất chè Shan tuyết của huyện còn thấp, công nghệ chế biến và bảo quản chủ yếu là thủ công và còn lạc hậu. Bên cạnh đó, các hỗ trợ thời gian qua còn chưa kịp thời và định mức còn thấp, hạ tầng vùng chè còn thiếu và yếu, kết nối thị trường yếu nên hiệu quả sản xuất chè Shan tuyết còn thấp so với tiềm năng. Một số giải pháp thúc đẩy phát triển sản xuất chè Shan tuyết ở huyện Bắc Yên được đề xuất gồm: quy hoạch vùng chè, đầu tư cho hạ tầng, tăng cường khuyến nông và chuyển giao cộng nghệ, hỗ trợ vốn, xúc tiến thương mại và phát triển chè gắn với phát triển du lịch.

Cây hoa cúc chi đang là cây trồng chủ lực của làng dược liệu Nghĩa Trai, xã Tân Quang, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên. Thông qua việc tổng hợp, so sánh các số liệu thứ cấp từ báo cáo của Ủy ban nhân dân xã Tân Quang cũng như số liệu khảo sát 45 hộ trồng hoa trên địa bàn. Bài viết nhằm đánh giá thực trạng phát triển sản xuất cây hoa cúc chi tại làng dược liệu trong thời gian qua. Kết quả phân tích cho thấy, cây hoa cúc chi đem lại thu nhập hỗn hợp bình quân cao hơn so với nhiều cây trồng truyền thống khác. Cây hoa cúc chi có tiềm năng phát triển rất lớn nhưng còn đối mặt với một số rào cản như đất đai sản xuất manh mún, kinh nghiệm sản xuất thủ công và nhỏ lẻ, giá bán nhiều dao động. Do vậy, trong thời gian tới, chính quyền các cấp và các tác nhân liên quan cần sớm thực hiện một số giải pháp cụ thể để thúc đẩy phát triển sản xuất hoa cúc chi bền vững hơn.

Thực tế đã chứng minh, nghiên cứu khoa học giúp sinh viên trau dồi tri thức, rèn luyện tư duy sáng tạo và mở ra những cơ hội nghề nghiệp tốt. Tuy nhiên, sự tham gia nghiên cứu khoa học của sinh viên đại học vẫn còn rất khiêm tốn cả về số lượng lẫn chất lượng. Bài viết này phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến ý định tham gia nghiên cứu của sinh viên trên cơ sở số liệu được thu thập từ 350 sinh viên đang học tập tại Học viện Nông nghiệp Việt Nam. Kiểm định Cronbach’s Alpha và phân tích nhân tố khám phá (EFA) chỉ ra bốn yếu tố cơ bản ảnh hưởng tích cực đến hoạt động này, bao gồm: Thái độ của sinh viên, Năng lực của sinh viên; Sự khuyến khích của Học viện, Khoa chuyên môn, giảng viên và Điều kiện thực hiện NCKH tại Học viện. Điều đặc biệt, môi trường bên ngoài có tác động mạnh mẽ hơn cả các yếu tố nội tại của sinh viên. Những kết quả này là cơ sở quan trọng để đề xuất các kiến nghị nhằm tạo môi trường nghiên cứu phù hợp và động lực tham gia nghiên cứu của sinh viên.

Nghiên cứu này nhằm làm rõ những yếu tố ảnh hưởng đến lựa chọn áp dụng giải pháp sản xuất bền vững của nông dân ở vùng có phát thải khí nhà kính cao. Dữ liệu khảo sát được phân tích theo mô hình hồi quy nhị thức (SPSS 24.0). Kết quả chỉ ra ba yếu tố có thể quyết định đến sự lựa chọn các chiến lược thích ứng của nông dân là “khả năng tiếp cận thị trường”, “sự ổn định sinh kế hiện tại” và “tác động của các hiện tượng thời tiết cực đoan” (P <0,05). Kết quả này cho thấy sự khác biệt với kết quả công bố của nhiều nghiên cứu khác, bởi các yếu tố về giới, độ tuổi, trình độ học vấn, nguồn vốn, diện tích... không thể hiện sự ảnh hưởng trong mô hình phân tích. Trên cơ sở đó, chúng tôi khuyến nghị rằng việc đổi mới sản xuất nông nghiệp cần bắt đầu từ các giải pháp chứng minh hiệu quả thị trường và có tính ổn định cao hơn so với mô hình sinh kế hiện tại của nông dân. Đồng thời, cần tăng cường giáo dục nhận thức về biến đổi khí hậu và phát triển bền vững để khuyến khích nông dân chuyển dịch sản xuất “zero carbon” ở địa phương.

Giai tầng xã hội là một thuật ngữ cơ bản của lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn, đang được vận dụng hiện nay trong nghiên cứu phát triển ở Việt Nam. Nghiên cứu này, trước hết tóm lược tổng thuật về giai tầng xã hội, tập trung vào một số thuật ngữ cơ bản ‘giai tầng xã hội’, ‘tầng xã hội’, ‘giai cấp xã hội’ và ‘phân tầng xã hội’; sau đó tổng quan về thực trạng, tiến trình, xu hướng vận dụng các khái niệm giai tầng xã hội trong các nghiên cứu phát triển ở Việt Nam thời kỳ kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; từ đó kiến nghị định hướng nghiên cứu hướng tới một cơ cấu giai tầng xã hội hợp lý theo mục tiêu phát triển kinh tế xã hội đến 2030 của nước ta.