Vol. 15 No. 9 (2017)

Thí nghiệm được tiến hành trong nhà lưới có mái che tại Học viện Nông nghiệp Việt Nam nhằm đánh phản ứng của cây ngải cứu với các khoảng cách tưới khác nhau thông qua một số chỉ tiêu nông học, sinh lý. Công thức xử lý hạn thông qua khoảng cách giữa các lần tưới hạn T1 (1 tuần/lần), T2 (2 tuần/lần), T3 (3 tuần/lần). Kết quả cho thấy tăng dần khoảng cách giữa các lần tưới đã làm giảm chiều cao cây, số nhánh, diện tích lá và khả năng tích lũy chất khô. Trong điều kiện thiếu nước kéo dài, bộ rễ cây ngải cứu có xu hướng tăng số lượng rễ cấp 1, tăng chiều dài và chiều rộng bộ rễ cũng như tăng hàm lượng diệp lục b. Trong điều kiện thiếu hụt nước đã làm giảm số lượng bó mạch rễ của cây ngải cứu. Khả năng chịu hạn của các mẫu giống tham gia thí nghiệm được xếp theo thứ tự G6 > G1 > G7.

Chất kích thích miễn dịch là chất giúp tăng cường hoạt động của hàng rào miễn dịch và tác động đến các gen liên quan miễn dịch để bảo vệ của vật chủ. Ex400 được sản xuất từ vi tảo và Euglena là chất kích thích miễn dịch trên tôm được sử dụng để xác định biểu hiện của gen ALF trong tôm he Nhật Bản. ARN tổng số được chiết xuất từ các cơ quan lympho, ruột và máu của tôm tại các thời điểm 0, 3, 7 và 10 ngày sau khi cho tôm ăn Ex400. Trong ruột và cơ quan lympho của tôm, biểu hiện của gen ALF cao hơn so với lô đối chứng tại các thời điểm 3 ngày sau khi cho tôm ăn Ex400 (P< 0.01). Kết quả mức độ biểu hiện của gen ALF cho thấy chất kích thích miễn dịch có thể kích hoạt ALF trong hàng rào miễn dịch trong ruột và cơ quan lympho của tôm he Nhật Bản..

Nghiên cứu được thực hiện nhằm đánh giá việc sử dụng rong bún (Enteromorpha sp.) làm nguồn protein thay thế protein bột đậu nành trong khẩu phần ăn cho hậu ấu trùng tôm sú (Penaeus monodon). Thức ăn đối chứng không chứa bột rong bún, được so sánh với 4 thức ăn thí nghiệm, protein bột đậu nành được thay thế bằng protein bột rong bún với các mức khác nhau gồm 15, 30, 45 và 60%. Tất cả thức ăn thí nghiệm có cùng hàm lượng protein thô (40%) và lipid (7%). Thí nghiệm được bố trí trong bể nhựa 100 L ở độ mặn 10‰ và được sục khí liên tục. Khối lượng tôm ban đầu là 0,033g được thả 30 con cho mỗi bể và cho ăn thức ăn thí nghiệm trong 45 ngày. Kết quả cho thấy, tỉ lệ sống của tôm không bị ảnh hưởng bởi các nghiệm thức thức ăn, dao động từ 84,4 đến 88,9%. Nhìn chung, tốc độ tăng trưởng và hiệu quả sử dụng thức ăn của tôm ăn thức ăn có chứa protein rong bún tương đương hoặc tốt hơn so với tôm ăn thức ăn đối chứng.Thêm vào đó, khả năng chịu đựng sốc formol của tôm ở các nghiệm thức có rong bún tốt hơn so với nhóm đối chứng nhưng sự khác biệt có ý nghĩa chỉ được tìm thấy giữa nghiệm thức thay thế 30% protein rong bún và nghiệm thức đối chứng. Điều này được xem là mức thay thế tối ưu cho thức ăn của hậu ấu trùng tôm sú.

Sự phát triển cấu trúc vi thể ruột non của lợn chịu ảnh hưởng bởi thức ăn tiêu thụ. Chúng tôi tiến hành thí nghiệm trên 12 lợn Mường và 9 lợn rừng Việt Nam nhằm so sánh cấu trúc vi thể của ruột non. Lớp áo cơ đoạn tá tràng ruột non của lợn Mường dày hơn so với của lợn rừng. Ở đoạn không (hổng) tràng, sự khác biệt có ý nghĩa (p<0.05) được tìm thấy ở lớp tổ chức liên kết hạ niêm mạc và độ sâu của ống tuyến ruột. Tại hồi tràng, lớp hạ niêm mạc và niêm mạc của lợn Mường dày hơn so với ở lợn rừng, chiều cao lông nhung và độ sâu của ống tuyến ruột ở lợn rừng có giá trị cao hơn (p < 0.05). Tỷ lệ chiều cao lông nhung/độ sâu ống ruột tại tá tràng và không tràng của lợn Mường cao hơn so với tỷ lệ này của lợn rừng. Tuy nhiên, ở hồi tràng, tỷ lệ này ở lợn rừng lại đạt cao hơn. Số lượng tế bào Goblet tại tá tràng ruột lợn mường cao hơn 2.8 lần so với ở lợn rừng. Kết quả cho thấy sự khác biệt trong nguồn dinh dưỡng có thể là môt yếu tố quyết định sự khác biệt trong cấu trúc vi thể ruột non của hai nhóm lợn trong nghiên cứu này..

Bệnh hoại tử gan tuỵ cấp (AHPND) đã và đang được xem là một bệnh tôm nguy hiểm mới xuất hiện gần đây ảnh hưởng đến nghề nuôi tôm nước lợ ở khu vực Đông Nam Á trong đó có Việt Nam. Bệnh được ghi nhận đầu tiên tại các trang trại nuôi tôm ở Trung Quốc vào năm 2009, sau đó lần lượt được phát hiện thấy ở Việt Nam và Malaysia năm 2011, Thái Lan năm 2012 và Mexico năm 2013. Các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng AHPND bị gây ra bởi các chủng vi khuẩn thuộc nhóm Vibrio. Các chủng vi khuẩn gây bệnh AHPND có chứa Plasmid mang các gen độc lực Pir A/B mã hoá cho các protein gây ra hiện tượng hoại tử cấp ở gan tuỵ tôm. Bài viết này sẽ cập nhật tất cả các thông tin về AHPND, bao gồm các thông tin về dịch tễ học và các yếu tố nguy cơ, tác nhân gây bệnh, chẩn đoán bệnh, và biện pháp phòng trị bệnh. Đây sẽ là nguồn thông tin hữu ích cho các nhà nghiên cứu quan tâm đến AHPND cũng như khuyến khích các nhà khoa học tiếp tục nghiên cứu để góp phần ngăn ngừa, giảm thiểu ảnh hưởng của AHPND đối với nghề nuôi tôm nước lợ.

Thiết kế hệ thống xử lý nước thải từ ao nuôi hiệu quả và tái sử dụng nguồn nước sau khi xử lý là yêu cầu cấp thiết, đặc biệt đối với hệ thống nuôi tôm công nghiệp do những mỗi quan tâm tăng lên về ô nhiễm môi trường và giới hạn nguồn nước sạch cho nuôi trồng thủy sản. Nghiên cứu được thực hiện nhằm xem xét sự tích lũy nitrogen trong nước thải từ hệ thống nuôi tôm công nghiệp và đánh giá khả năng làm sạch của hệ thống xử lý nước thải với quy mô xử lý cho trại sản xuất công nghiệp. Hệ thống xử lý nước thải sử dụng trong nghiên cứu gồm ba bước xử lý: (1) xử lý lắng, (2) lọc cát, và (3) khả năng làm sạch sinh học của ao nuôi rong biển hiệu suất cao (HRAP) với quy mô xử lý cho trại sản xuất công nghiệp. Kết quả nghiên cứu cho thấy, nước thải từ ao nuôi tôm thâm canh về cuối chu kỳ nuôi đã có sự tích lũy ở mức độ cao của hầu hết các hợp chất chứa nitơ. So với nước đầu vào (nước ao chứa) giá trị tổng nitơ (TN) đã tăng từ 0,26 mgN/l lên 6,23 mgN/l với thành phần bao gồm: 25% nitơ ở dạng hạt (total particle nitrogen - TPN), 42% ở dạng tổng ammonia (total ammonia nitrogen - TAN), 30% ở dạng nitơ hữu cơ hòa tan (dissolved organic nitrogen - DON) và tỷ lệ rất nhỏ (khoảng 3%) thành phần nitơ đã được oxi hóa (NOx). Hệ thống xử lý nước thải kết hợp đã loại bỏ được 78% TN trong nước thải, làm giảm lượng từ 6,23 xuống 1,33 mgN/l với khả năng làm sạch của 3 bước xử lý bằng ao lắng, ao lọc cát, và rong biển tương ứng là 47%, 15% và 16% TN. Hệ thống ao lắng cho thấy hiệu quả đặc biệt trong việc làm sạch nhóm hợp chất nitơ dạng hạt (TPN), hệ thống lọc cát có tác dụng chủ yếu lên việc chuyển hóa ammonia sang dạng NOx nhờ chức năng là nơi cư trú cho nhóm vi khuẩn nitrate hóa, trong khi bước xử lý bằng rong biển cho thấy đặc biệt hiệu quả trong việc làm sạch cả 2 nhóm nitơ vô cơ dạng hòa tan TAN và NOx. Như vậy, hệ thống xử lý kết hợp rong biển cho thấy hiệu quả rất cao trong việc xử lý các nhóm hợp chất nitơ trong nước thải.

Huyện Gia Lâm là cửa ngõ vào thủ đô Hà Nội đang trong quá trình đô thị hóa. Trong những năm gần đây, thị trường đất đai ở Gia Lâm trở nên sôi động nên công tác quản lý đất đai cần được đẩy mạnh nhằm tránh tổn thất về tài chính đất đai. Với sự trợ giúp của công nghệ GIS, các nhà nghiên cứu đã xây dựng cơ sở dữ liệu, bao gồm cơ sở dữ liệu dữ liệu không gian (bản đồ thửa đất) và dữ liệu thuộc tính bao gồm các thông tin về chủ sử dụng đất, loại đất, giá đất và tình trạng pháp lý cho 3494 thửa đất. Dữ liệu không gian và dữ liệu thuộc tính của thửa đất đã được xây dựng một cách đầy đủ,chi tiết, đồng nhất, trung thực và có một liên kết Web tốt. Sau khi hoàn thành cơ sở dữ liệu, cơ sở dữ liệu có thể hiển thị các thông tin thuộc tính như: tình trạng sử dụng đất, mã thửa đất và diện tích, cũng như tình trạng của các nghĩa vụ tài chính; cho phép Tìm kiếm, tổng hợp thông tin tài chính về đất đai; Hỗ trợ thủ tục kê khai các nghĩa vụ tài chính về đất đai; Xây dựng bản đồ giá đất; Để cập nhật cơ sở dữ liệu của bất kỳ thay đổi một cách kịp thời. Nghiên cứu cũng sử dụng công nghệ WebGIS để đưa toàn bộ thông tin về cơ sở dữ liệu trên internet (có phân quyền bảo mật) để cung cấp thông tin về cơ sở dữ liệu và sử dụng điện thoại thông minh là một công cụ phổ biến để có thể truy cập cơ sở dữ liệu. Đây là một nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong kỷ nguyên phát triển công nghệ thông tin cho tất cả các ngành nói chung và quản lý đất đai nói riêng.

Mục tiêu của nghiên cứu này là ứng dụng mô hình hồi quy tuyến tính đa biến để phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến giá đất ở trên thị trường của thành phố Điện Biên Phủ, tỉnh Điện Biên. Kết quả nghiên cứu cho thấy, có 4 nhóm yếu tố tác động đến giá đất ở tại thành phố Điện Biên Phủ gồm: nhóm yếu tố khu vực, nhóm yếu tố cá biệt, nhóm yếu tố xã hội và nhóm yếu tố kinh tế. Số liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS, kiểm định thang đo bằng hệ số Cronbach's Alpha và mô hình phân tích nhân tố khám phá EFA. Kết quả phân tích hồi quy tuyến tính đa biến cho thấy 61,1% sự biến động của giá đất bị ảnh hưởng bởi các nhóm yếu tố đưa vào mô hình nghiên cứu, còn lại 38,9% sự biến động của giá đất là do các yếu tố khác. Phương trình hồi quy tuyến tính về các yếu tố ảnh hưởng đến giá đất có dạng Y = 0,644 + 0,185X1 + 0,261X2 + 0,493X3 + 0,327X4, trong đó, yếu tố khu vực được xác định là yếu tố ảnh hưởng lớn nhất đến sự biến động của giá đất với sự đóng góp là 23,9%, tiếp đến là yếu tố cá biệt (15,78%), yếu tố kinh tế (12,6%) và cuối cùng là yếu tố xã hội (8.93%).

Cà chua là một loại rau ăn quả được sử dụng rất phổ biến để ăn tươi cũng như làm nguyên liệu cho công nghiệp chế biến. Tuy nhiên tổn thất sau thu hoạch của cà chua khá cao do kỹ thuật thu hái và độ chín của cà chua khi thu hái chưa được tối ưu hóa. Vấn đề này có thể giải quyết nếu thông tin về dao động sinh học của quả cà chua được định lượng. Trong nghiên cứu này mô hình toán học được thiết lập nhằm xác định tuổi sinh học cho quả cà chua giống Savior trồng vụ đông. Tiếp theo, mô hình đã được kiểm định bằng phương pháp ước lượng điểm đơn và cho kết quả tốt. Các thông số của mô hình ước lượng trong nghiên cứu này có thể được dùng để dự đoán tuổi sinh học của giống cà chua này khi trồng ở các địa điểm và thời điểm khác nhau. Dữ liệu này đóng vai trò quan trọng trong nghiên cứu tiếp theo, cho phép xác định thời điểm thu hái tối ưu cho giống cà chua Savior trồng vụ đông.

Ở Việt Nam, rễ cây xáo tam phân (Paramignya trimera) được biết là dược liệu quý được sử dụng để điều trị nhiều dạng ung thư khác nhau. Tuy nhiên, do khai thác liên tục trong thời gian dài nên số lượng cây trong tự nhiên ngày càng suy giảm đến mức hầu như không tìm thấy trong tự nhiên. Cho đến nay các công trình nghiên cứu về nhân nhanh giống cây xáo tam phân còn rất hạn chế. Đối với cây xáo tam phân, hệ số nhân giống tự nhiên từ hạt rất thấp, do đó cần tìm ra phương pháp hiệu quả hơn để nhân nhanh giống cây này là rất cần thiết để cung cấp đủ cây giống cho quy mô lớn. Trong nghiên cứu này, quy trình nhân nhanh cây xáo tam phân đã được thực hiện. Kết quả cho thấy đã xác định được môi trường nền thích hợp cho nhân nhanh in vitro xáo tam phân là Woody plant medium (WPM). Các đoạn thân mang chồi ngủ sau khi khử trùng được chuyển sang môi trường nền thích hợp có bổ sung BA, TDZ, IBA, α-NAA trong 8 tuần. Môi trường thích hợp để nhân nhanh chồi từ đoạn thân mang chồi ngủ là WPM có bổ sung 3,0 mg/l BA và 0,2 mg/l TDZ cho tỷ lệ mẫu phát sinh chồi đạt 94,07%, hệ số nhân chồi là 3,5 chồi/mẫu. Để cảm ứng tạo rễ, các chồi in vitro từ 2 - 3 cm được cắt nhỏ sau đó được chuyển vào môi trường WPM có bổ sung 1,5 mg/l IBA. Kết quả cho thấy, tỷ lệ ra rễ cao nhất đạt 92,7% và số lượng rễ đạt 2,31/chồi. Kết quả thu được cho phép nhân nhanh cây xáo tam phân trong điều kiện in vitro.

Sesquiterpene được tìm thấy chủ yếu ở thực vật, nấm và một số động vật không xương sống. Gần đây, sinh tổng tổng hợp sesquiterpene ở một số vi khuẩn thuộc nhóm myxobacteria đã được phát hiện. Myxobacteria là một nhóm vi khuẩn tiềm năng được nhiều nhóm nghiên cứu trên thế giới quan tâm nhằm  khai thác các hợp chất thứ cấp mới ứng dụng trong y dược. Tuy nhiên cho đến nay ở Việt Nam hầu như chưa có nghiên cứu về phân lập và xác định đặc điểm của các vi khuẩn này. Trong nghiên cứu này, bằng cách sử dụng các kỹ thuật phân lập, quan sát mô tả hình thái, đặc điểm sinh lý hóa và so sánh trình tự 16S rRNA, 3 chủng vi khuẩn thuộc nhóm myxobacteria đã được phân lập từ các mẫu đất thu thập ở nhiều địa phương khác nhau ở Việt Nam. Khảo sát khả năng tổng hợp sesquiterpene từ các mẫu vi khuẩn phân lập cho thấy chủng DL1 có khả năng sinh thể quả và tổng hợp một sesquiterpene giống như eremophilene.

Quá trình sinh tổng hợp porphyrin đóng vai trò quan trọng trong các hoạt động trao đổi chất diễn ra trong cơ thể sinh vật. Nghiên cứu của chúng tôi tập trung vào quá trình sinh tổng hợp porphyrin trong điều kiện hạn trên cây lúa. Kết quả cho thấy hàm lượng các chất trung gian trong quá trình sinh tổng hợp porphyrin giảm mạnh sau 36 h ngừng tưới nước, trong khi đó hàm lượng hai sản phẩm cuối của quá trình sinh tổng hợp porphyrin là diệp lục và heme thì chỉ giảm ít sau 60 h xử lý hạn. Hoạt động của các enzyme chìa khóa trong con đường này bao gồm khả năng sinh tổng hợp ALA, hoạt động của PPO, Mg-chelatase, Fe-chelatase cũng giảm cùng với sự giảm biểu hiện của các gen trong quá trình sinh tổng hợp porphyrin và một số gen liên quan tới hoạt động quang hợp được mã hóa trong nhân, đặc biệt ở 48 và 60 h sau khi xử lý hạn. Từ những kết quả thu được cho thấy quá trình sinh tổng hợp porphyrin bị ảnh hưởng rất lớn trong điều kiện hạn. Kết quả nghiên cứu cũng chứng tỏ rằng có một cơ chế phối hợp điều khiển chặt chẽ để ngăn ngừa sự tích lũy các sản phẩm trung gian trong quá trình sinh tổng hợp porphyrin trong điều kiện hạn.

Trong nghiên cứu này, gene mã hóa cho enzyme endochitinase của vi khuẩn gram dương Bacillus licheniformis DSM13 (ATCC 14580) được chuyển vào vectơ biểu hiện và biểu hiện trong tế bào E. coli T7. Mức độ biểu hiện cao của enzyme được thể hiện qua SDS-PAGE và hoạt tính của enzyme khi sử dụng pNP-(GlcNAc)2 0,18 mM là cơ chất. Hoạt tính của enzyme được biểu hiện trong E.coli T7 là cao khoảng gấp 8 lần so với enzyme biểu hiện ở Lactobacillus plantarum (nghiên cứu trước). Chitinase tái tổ hợp được tinh sạch và xác định đặc tính bằng cách sử dụng chitin 2% là cơ chất. Kết quả chỉ ra rằng, enzyme tái tổ hợp bền nhiệt (enzyme còn lại một nửa hoạt tính sau 15 và 8 ngày ủ ở 37 và 50°C tương ứng), bền ở giải pH từ 5 - 9. Sản phẩm chính thủy phân chitin huyền phù được xác định bằng phương pháp sắc ký bản mỏng là diacetyl glucucosamine. Các kết quả nghiên cứu này chỉ ra rằng enzyme tái tổ hợp này có tiềm năng trong việc ứng dụng sản xuất chitin-oligosaccharide, như là diacetyl glucucosamine chức năng từ việc chuyển hóa phế phụ phẩm chitin.

Nghiên cứu này nhằm phân lập, tuyển chọn và định tên Aspergillus oryzae từ một số thực phẩm lên men truyền thống có khả năng sinh protease trung tính và chịu mặn cao, có tiềm năng ứng dụng trong lên men thực phẩm và các ứng dụng khác ở điều kiện muối cao. Mười hai trong 23 chủng được định danh sơ bộ là Aspergillus oryzae bằng phương pháp quan sát hình thái. Trong đó, chủng TB1 phân lập từ tương bần sinh protease cao nhất với 49,26 U/l, tương ứng với đường kính 17mm của vòng phân giải trên đĩa thạch chứa BCG được định danh bằng phương pháp sinh học phân tử và đặt tên là Aspergillus oryzae TB1. Protease của chủng này có hoạt độ cao trong khoảng pH 5,0 - 8,0 và tối ưu ở pH 7,0. Hoạt độ enzyme vẫn còn 70% sau 8 giờ ủ ở pH 7,0 và 37oC. Nhìn chung, hoạt độ protease giảm khi nồng độ muối natri clorua tăng từ 0 đến 16%, hoạt độ tương đối là 51,8% ở 16% NaCl và nồng độ muối này được sử dụng để xác định khả năng chịu mặn của protease. Kết quả cho thấy hoạt độ enzyme còn lại là 49,2% sau 9 giờ ủ ở 37oC.

Cellulase là enzyme được sinh ra từ nhiều loại vi sinh vật khác nhau. Tiềm năng sinh học của những enzyme này thể hiện bởi sự ứng dụng đa dạng của nó trong các ngành công nghiệp khác nhau như thực phẩm, thức ăn chăn nuôi, bia và rượu vang, bột giấy và giấy. Tong nghiên cứu này, 100 chủng Bacillus sp. được ủ trong môi trường MT1 để xác định khả năng thủy phân cellulose thông qua đo đường kính vòng phân giải. Ba chủng (A1.2, A1.8 và B6.4) có đường kính vòng phân giải lớn nhất 24 mm được lựa chọn cho nghiên cứu tiếp theo. Hoạt độ cellulase được xác định gián tiếp thông qua định lượng đường khử bằng phương pháp acid dinitro-salicylic (DNS). Tên loài vi khuẩn sinh cellulase cao được xác định bằng cách giải trình tự gen 16S rRNA và sử dụng cây tiến hóa để hiển thị mối quan hệ giữa các chủng được chọn với các chủng khác trong cơ sở dữ liệu. Các chủng này được xác định là Bacillus cereus (A1.2 và A1.8) và Bacillus pumilus (B6.4). Cellulase tạo ra từ Bacillus pumilus B6.4, một vi khuẩn được xếp vào nhóm an toàn (GRAS), cho kết quả là cao nhất khi nuôi cấy trong môi trường lỏng sẽ bước đầu được tinh sạch và xác định đặc điểm. Enzyme cellulase hoạt động tốt nhất ở 55°C với pH 6.5. Thời gian bán rã (tiến hành ở pH 5.0) của enzyme ở nhiệt độ 55, 65, 75 và 85°C tương ứng là 180, 180, 30 và 20 phút. Tương tự, thời gian bán rã (tiến hành ở 37°C) của enzyme ở pH 5,5, 6,5, 7,5 và 8,5 lần lượt là là 130, 135, 80 và 70 phút. Phạm vi rộng của nhiệt độ tác động và sự ổn định trong điều kiện acid nhẹ cho thấy cellulase của Bacillus pumilus B6.4 có thể là ứng cử viên tốt sử dụng trong ngành công nghiệp nhiên liệu sinh học

Nghiên cứu tập trung phân tích tác động của mô hình tiết kiệm và vay vốn thôn bản đến các điều kiện sống của phụ nữ nông thôn cũng như đánh giá khả năng nhân rộng của mô hình từ đó đưa ra các đề xuất phát triển mô hình tại các địa phương có điều kiện phù hợp. Nghiên cứu sử dụng số liệu điều tra 453 thành viên và nhóm đối chứng không phải thành viên của các mô hình tiết kiệm và vay vốn thôn bản tại 5 huyện của tỉnh Quảng Bình và Quảng Trị. Các phương pháp quan sát kết hợp với phương pháp đánh giá tác động khác biệt trong khác biệt là các phương pháp chính sử dụng trong nghiên cứu. Kết quả nghiên cứu cho thấy, tác động riêng rẽ của mô hình đến nhận thức về bình đẳng giới, cụ thể phụ nữ nông thôn có thể di chuyển tự do ra khỏi nhà mà không cần một người bạn đồng hành nam, gần 90% số quan sát đồng ý với quan điểm này, tác động của mô hình tăng 6%. Bên cạnh đó, nhóm thành viên tham gia mô hình có tỷ lệ nghèo 27% thấp hơn so với nhóm đối chứng là 34%.  Mô hình có khả năng nhân rộng ra các địa phương khác trong cả nước. Hội phụ nữ cần nâng cao vai trò trong truyền thông nhân rộng mô hình bằng các cuộc tham quan học hỏi của các hội viên với các vùng có mô hình.

Ngành chăn nuôi nói chung và chăn nuôi lợn nói riêng ở Việt Nam có vai trò quan trọng không chỉ cung cấp thực phẩm cho người tiêu dùng với quy mô ngày càng gia tăng, mà còn quan trọng bởi sự đóng góp đáng kể vào nền kinh tế quốc gia. Các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ phổ biến và cung cấp khoảng 80% lượng thịt lợn cho thị trường. Bài báo này mô tả tình hình chăn nuôi lợn của các hộ chăn nuôi nhỏ tỉnh Hưng Yên và Nghệ An, sử dụng số liệu điều tra của ILRI-VNUA trong chuỗi giá trị. Kết quả cho thấy thu nhập từ chăn nuôi lợn của hộ là 765 nghìn đồng cho 100 kg thịt lợn hơi và có sự khác nhau lớn giữa 2 tỉnh. Dịch bệnh, sử dụng thức ăn, các biện pháp phòng trừ dịch bệnh có ảnh hưởng đến thu nhập từ chăn nuôi lợn. Tuy nhiên, thu nhập của các nhóm hộ có nhận thức về vệ sinh an toàn thực phẩm với thịt lợn không khác nhau. Do đó để thay đổi ý thức của người dân đối với vấn đê an toàn thực phẩm sẽ đòi hỏi thời gian dài hơi hơn.

Nghiên cứu tập trung phân tích chuỗi giá trị ngô tại tại tỉnh Lào Cai cũng như đề xuất một số giải pháp nâng cấp chuỗi giá trị ngô từ đó nâng cao sinh kế cho đồng bào dân tộc thiểu số ở Lào Cai. Nghiên cứu sử dụng số liệu điều tra 120 hộ đồng bào dân tộc thiểu số trồng ngô và các tác nhân tham gia chuỗi giá trị ngô tại Lào Cai năm 2016. Các phương pháp thống kê mô tả, thống kê so sánh, phân tích chuỗi giá trị là các phương pháp chính sử dụng trong nghiên cứu. Kết quả nghiên cứu cho thấy Sự hiểu biết không đồng đều và thấp, đặc biệt là các hộ gia đình dân tộc thiểu số ở các xã miền núi thường sản xuất ngô theo các phương pháp canh tác rộng rãi (không phân bón hoặc phân bón rất ít) với các quy trình kỹ thuật không đảm bảo. Kênh phân phối sản phẩm dài với nhiều bên liên quan. Gần 75% hộ sản xuất ngô bán sản phẩm của họ cho các thương nhân tại xã của họ và sau đó bán lại cho 3 tác nhân khác (quận, huyện, tỉnh) trước khi đến với người tiêu dùng.

Cà phê và hồ tiêu là hai loại cây trồng chủ lực, tạo thu nhập và việc làm cho nông dân vùng Tây Nguyên. Xen canh cà phê với hồ tiêu là phương pháp đã được áp dụng gần đây và cũng đã chứng tỏ một mô hình sản xuất tốt. Nghiên cứu này nhằm đánh giá hiệu quả kinh tế của mô hình trồng xen canh cây cà phê và hồ tiêu tại xã Quảng Hiệp, huyện CuMgar, tỉnh Đắc Lắk và đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế của mô hình này trong thời gian tới. Nghiên cứu này được thực hiện qua điều tra 50 hộ nông dân và phỏng vấn sâu với một số tác nhân. Các phương pháp chủ yếu sử dụng là thống kê mô tả, thống kê so sánh. Kết quả cho thấy quy mô sản xuất trung bình mỗi hộ khoảng 1,5 ha. Mỗi hec-ta trồng xen canh cho sản lượng 2,76 tấn cà phê và 1,51 tấn hồ tiêu, mang lại thu nhập khoảng 203 triệu đồng/ha cho hộ nông dân trong niên vụ 2014 - 2015. Mô hình trồng xen cà phê và hô tiêu cũng chứng tỏ là có hiệu quả kinh tế hơn là các mô hình trồng độc canh. Hiệu quả kinh tế của mô hình trồng xen canh cà phê và hồ tiêu khác nhau giữa các loại hộ và phụ thuộc vào quy mô sản xuất, điều kiện nước tưới, chất lượng hạt giống, giới và dân tộc của chủ hộ, cũng như hiểu biết kỹ thuật của nông dân. Mô hình trồng xen canh cũng chịu ảnh hưởng của các yếu tố bên ngoài khác như dịch bệnh cây trồng, thay đổi thời tiết, biến động thị trường đầu vào, đầu ra, thông tin thị trường. Trên cơ sở đó, các giải pháp đã được đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế của mô hình xen canh cà phê và hồ tiêu.

Mục tiêu chính của nghiên cứu là đo lường an ninh lương thực cấp hộ ở khu bảo tồn thiên nhiên Tây Yên Tử, huyện Sơn Động, tỉnh Bắc Giang dựa trên thang đo tiếp cận mất an ninh lương thực cấp hộ (HFIAS).Các hộ nghèo điều tra ở Khu bảo tồn được phân loại thành 4 cấp độ bao gồm: an ninh lương thực, không đảm bảo an ninh lương thực ở mức độ nhẹ, mức độ trung bình và mức độ trầm trọng, với tỉ lệ lần lượt là 25,28%, 20,80%, 32,50% và 20,8%. Xem xét mối quan hệ giữa an ninh lương thực cấp hộ và chiến lược sinh kế, nghiên cứu phát hiện ra rằng việc đa dạng hóa sản phẩm và nơi bán giúp cho hộ cải thiện tình trạng an ninh lương thực. Bên cạnh đó, sử dụng phương pháp phân tích thành phần chính (PCA) và phân tích cụm (CA), nghiên cứu chỉ ra rằng chiến lược sinh kế của các hộ an ninhlương thực thường sử dụng là dựa vào các hoạt động nông nghiệp và rừng tự nhiên. Trong khi đó, các hộ mất an ninh lương thực thì dựa vào thu nhập từ rừng sản xuất và thu nhập phi nông nghiệp. Từ đó, nghiên cứu đề xuất khuyến nghị chính sách như: hỗ trợ phát triển các mô hình trình diễn trong nông nghiệp; hỗ trợ cho hộ nghèo canh tác cây trồng sử dụng ít nước như ngô và cây trồng họ đậu; chuyển đổi sản xuất từ kết hợp cây ngũ cốc - chăn nuôi sang mô hình đa dạng hóa thu nhập; cải tạo vườn tạp và phát triển hạ tầng bao gồm: giao thông, thủy lợi, điện và phát triển thị trường.