Tập 10 Số 1 (2012)

Nghiên cứu được tiến hành tại vùng trồng cây ăn quả có múi huyện Chương Mỹ, Hà Nội và  Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Cây có múi vụ xuân năm 2011. Kết quả đã thu thập được 13  loài thiên địch, trong đó có 6 loài bọ rùa, 1 loài kiến vàng, 1 loài ong ký sinh, 5 loài ruồi bắt mồi.  Loài ruồi Episyrphus balteatus Larvae, Dideopsis aegrota Fabricius và bọ rùa 6 vằn Menochilus  sexmaculatus Fabricius là 3 loài thiên địch chính của rệp muội có mặt thường xuyên trên vườn  cây có múi. Loài ruồi bắt mồi Dideopsis aegrota Fabricius mới được phát hiện trên cây ăn quả có  múi ở Hà Nội có kích thước cơ thể lớn; trưởng thành dài từ 13,16 ± 0,36 mm; rộng từ 4,85 ± 0,19  mm; sải cánh từ 26,16 ± 0,68 mm; vòng đời dao động từ 24,60 - 25,30 ngày; đời 33,81 - 34,19  ngày. Pha ấu trùng, loài ruồi Dideopsis aegrota Fabricius ăn hết tất cả 214,20 - 220,70 con rệp  muội xanh Aphis citricola Van Der Goot.

Để giúp cho nông dân có cơ sở lựa chọn được loại phân bón sản xuất hữu cơ hiệu quả, nghiên cứu này được tiến hành vào hai vụ lúa xuân và vụ mùa năm 2010 trên đất phù sa sông Hồng không được bồi hàng năm tại cánh đồng số 4 trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội. Kết quả thí nghiệm đã cho thấy: Trong sản xuất lúa Bắc thơm 7, nếu cho 1 ha, chỉ bón 12 tấn phân chuồng trong vụ xuân, 10 tấn cho vụ mùa và 1500 kg phân vi sinh sông Gianh, việc phun phân bón lá đem lại hiệu quả cao hơn rõ rệt so với không phun. Trong số các loại phân bón lá được thử nghiệm bao gồm: dinh dưỡng tổng hợp, Chelax Lay O, CHELAX Sugar Express, và CHELAX Rice thì phun Chelax Lay O có ảnh hưởng tốt nhất đến sinh trưởng, năng suất lúa, tiếp theo là dinh dưỡng tổng hợp với năng suất tương ứng trong vụ xuân là 50,50 tạ ha-1 và 46,33 tạ ha-1, của vụ mùa là 38,20 tạ ha-1 và 36,10 tạ ha-1. Với giá gạo người tiêu dùng đã chấp nhận ở vụ xuân là 16000 đồng/kg và vụ mùa là 20000 đồng/kg thì tổng thu của hai vụ lúa đạt 97,3 đến 104 triệu đồng, ha-1, năm.

Mục đích của thí nghiệm nhằm phân tích đa dạng di truyền của 64 dòng/ giống lúa đang canh tác trong điều kiện nhờ nước trời thông qua sự có mặt và mức độ đa hình của các chỉ thị phân tử SSR. Bằng việc sử dụng 34 chỉ thị phân tử SSR, có 8 chỉ thị không cho xuất hiện vạch ở tất cả các dòng/ giống và 2 chỉ thị xuất hiện vạch đơn hình. Hai mươi tư chỉ thị còn lại xuất hiện đa hình với tổng số 90 allen chiếm tỷ lệ trung bình 3,75 allen trên một locus. Kết quả phân tích đa dạng di truyền với hệ số tương đồng là 0,65 đã phân chia nguồn vật liệu thành 7 nhóm chính. Số lượng lớn các dòng/ giống thuộc hai nhóm có hai giống đối chứng chịu hạn là CH5 và LC93-1. Kết quả này bước đầu cho thấy các dòng/ giống có khả năng chịu hạn tương tự như hai giống đối chứng thông qua biểu hiện ở cấp độ phân tử DNA. Thông tin các chỉ thị SSR đa hình giữa các dòng/ giống rất có giá trị trong chọn giống lúa chịu hạn nhờ chỉ thị phân tử.

Vừng (Sesamum indicum L.) là cây công nghiệp ngắn ngày, cây lấy dầu có giá trị dinh dưỡng và kinh tế cao. Tuy nhiên, cũng như các cây trồng khác, vừng bị nhiều loài sâu hại tấn công. Song những nghiên cứu về sự đa dạng các loài sâu hại cũng như sâu cuốn lá ở Việt Nam và trên thế giới còn rất khiêm tốn. Kết quả điều tra trong năm 2010 và 2011 cho thấy, trên cây vừng xuất hiện 16 loài năm 2010 và 15 loài sâu hại năm 2011. Số loài có mức độ phổ biến cao ở năm 2010 nhiều hơn 2011. Sâu cuốn lá vừng (Antigastra catalaunalis Dup.) là loài gây hại quan trọng trên cây vừng. Sự gây hại của chúng ảnh hưởng lớn đến năng suất. Diễn biến mật độ sâu cuốn lá năm 2010 ở điều kiện vụ vừng xuân thấp hơn vụ hè (5,6 con/m2 so với 28,6 con/m2 ở xã Thạch Bằng). Mật độ sâu cuốn lá vụ hè 2010 tại 3 xã (Thạch Mỹ, Thạch Châu và Thạch Bằng) tương tự nhau và khá cao. Chúng xuất hiện và gây hại từ đầu đến cuối vụ. Năm 2011, sâu cuốn lá xuất hiện muộn hơn so với 2010 do mùa đông rét đậm kéo dài. Mật độ sâu cuốn lá trên vừng vụ xuân hè cũng như vụ hè thu đều thấp (cao nhất ở vụ xuân hè là 5,4 con/m2 và vụ hè thu là 1,8 con/m2 ở xã Thạch Bằng). Mật độ sâu cuốn lá vụ hè thu 2011 ở xã Thạch Châu cao hơn xã Thạch Mỹ và Thạch Bằng.

Điều tra thu thập nguồn rệp sáp bị nấm ký sinh tại 3 tỉnh thuộc Tây nguyên bao gồm: Đắk Lắk, Đắk Nông và Gia Lai từ năm 2009-2011. Tổng số mẫu rệp sáp thu thập là 7000 mẫu. Từ các mẫu rệp bị bệnh điển hình, 360 mẫu đã được phân lập. Kết quả giám định và định loại bằng phương pháp hình thái học kết hợp với giải trình tự gen trên 25 mẫu nấm đại diện cho thấy có 6 loài nấm ký sinh đã được giám định bao gồm: Beauveria bassiana, Metarhizium anisopliae, Cephalosporium lanoso-niveum, Cordyceps nutans, Toxicocladosporium sp., Paecilomyces cicadae. Đánh giá độc lực các chủng nấm bằng phương pháp xác định enzyme ngoại bào cho thấy 8 chủng là MR3, MR4, MR8, MR9, BR5, BR11, BR13 và BR16 cho kết quả cao nhất. Đây là những chủng tiềm năng làm vật liệu cho sản xuất chế phẩm. Kết quả thí nghiệm sự phát triển của nấm ở các ngưỡng nhiệt độ khác nhau cho thấy: Ở ngưỡng nhiệt độ 25-280C tất cả các chủng nấm đều phát triển tốt, ở 350C nấm không phát triển, ở 300C các chủng nấm BR2, BR4, BR7, BR10, BR11, BR13 và BR16 là những chủng có khả năng phát triển tốt. Thí nghiệm lựa chọn môi trường lên men xốp cho thấy giá thể tốt nhất cho việc tách triết bào tử tinh và ứng dụng phun trên đồng ruộng là gạo. Đánh giá hiệu lực của các chế phẩm đối với rệp sáp trong phòng thí nghiệm cho thấy hiệu quả phòng trừ rệp sáp đạt cao nhất là 77,78% đối với chủng BR5 trên rệp sáp bột hại quả, chủng MR4 là 74,45% đối với rệp bột hại gốc rễ.

Stenomesius sp. (Eulophidae) là loại ong ký sinh sâu cuốn lá Omiodes indicata F. phổ biến trên sinh quần cây đậu xanh ở vùng Nghi Lộc, Nghệ An vụ xuân 2010. Loài ong ngoại ký sinh Stenomesius sp. có vòng đời ngắn, trung bình 11,11 ± 0,26 ngày ở điều kiện nhiệt-ẩm độ trung bình là 25,4 ± 1,7°C và 89,0 ± 3,5%; trong đó thời gian phát dục của trứng, ong non, nhộng và trưởng thành tương ứng là 1,1; 4,39, 4,76 và 0,86 ngày. Thức ăn thêm có ảnh hưởng rõ rệt đến thời gian sống của trưởng thành cũng như sức đẻ trứng ký sinh lên cơ thể vật chủ. Mật ong nguyên chất là thức ăn tốt nhất cho ong Stenomesius sp. so với dung dịch mật ong 50%, 10% và nước lã; Thời gian sống của trưởng thành ong ở các công thức tương ứng là 12,75; 7,75; 3,13 và 2,38 ngày; Sức sinh sản ở các công thức là 85,5; 39,3; 15,5 và 12,5 quả/cái với số vật chủ bị ký sinh tương ứng là 9,75; 5,25; 2,25 và 2,0 con/cái. Tỷ lệ vũ hóa của ong Stenomesius sp. rất cao ở điều kiện trong phòng thí nghiệm (87,8 – 94,1%) cũng như nhộng thu từ ngoài đồng về (88,5 – 92,8%) trong các tháng 3, 4, 5 năm 2010. Tỷ lệ giới tính của ong Stenomesius sp. nghiêng về tính cái, 1đực: 3,8-4,95cái từ những cá thể nuôi trong phòng thí nghiệm và 1đực: 3,3-4,4cái những cá thể thu từ ngoài đồng.

Thí nghiệm tiến hành nghiên cứu ảnh hưởng của mật độ hốc (25; 35 và 45 hốc/m2) và số hạt/hốc (1; 2; 3 hạt/hốc). Bố trí theo phương pháp ô chính ô phụ. Nhân tố chính là mật độ hốc, nhân tố phụ là số hạt/hốc trong điều kiện vụ xuân tại Ý Yên Nam Định. Kết quả nghiên cứu chỉ ra Mật độ trồng và phương thức gieo hạt ảnh hưởng đến chiều cao cây, số lá/thân chính, chiều dài cành cấp 1 và LAI. Các chỉ số này tăng dần khi mật độ hộc tăng từ 25 hốc/m2 đến 45 hốc/m2 và số hạt/hốc tăng từ 1 hạt/hốc đến 3 hạt/hốc. Khả năng hình thành nốt sần, tích lũy chất khô, số cành.cây, các yêu tố cấu thành năng suất, năng suất cá thể giảm dần khi mật độ hốc và số hạt/hốc tăng. Mức độ nhiễm sâu bệnh hại tăng khi mật độ hốc và số hạt/hốc tăng. Năng suất thực thu đạt cao nhất khi gieo 2 hạt/hốc với mật độ 25 hốc/m2 (43,56 tạ/ha) và gieo 1 hạt/hốc với mật độ 35 hốc/m2 (42,15 tạ/ha), thấp nhất ở công thức gieo 1 hạt/hốc với mật độ 25 hốc/m2 (34,11 tạ/ha). Hiệu quả kinh tế cao nhất là gieo 1 hạt/hốc với mật độ 35 hốc/m2 đạt 33.985.000 đ/ha và gieo 2 hạt/hốc với mật độ 25 hốc/m2 đạt 34.227.000 đ/ha.

Sự khô hạn là nguyên nhân chính giới hạn sản lượng lúa gạo trong điều kiện canh tác nhờ nước trời. Với mục đích lựa chọn một số giống lúa thích hợp cho việc canh tác nhờ nước trời, các thí nghiệm đánh giá một số đặc điểm liên quan đến khả năng chịu hạn và năng suất của 19 mẫu giống lúa nương thu thập tại Tây Bắc và giống đối chứng CH5 được tiến hành tại Trường Đại học Tây Bắc. Khả năng chịu hạn của các giống lúa được đánh giá ở giai đoạn nảy mầm trong dung dịch KClO3 và trong điều kiện canh tác nhờ nước trời tại Thuận Châu, Sơn La. Kết quả thí nghiệm chỉ ra rằng: Ở giai đoạn nảy mầm và giai đoạn cây con, phần lớn các mẫu giống lúa nương đều có khả năng chịu hạn tốt hơn đối chứng, thể hiện qua tỷ lệ nảy mầm cao trong dung dịch KClO3 (các mẫu giống G2; G4; G6; G9; G10; G18), khả năng sinh trưởng của cây mầm và của rễ mầm tốt hơn trong điều kiện dung dịch KClO3 (các mẫu giống G2; G8; G9; G10; G14). Trong điều kiện nước trời, các giống lúa nương đều thể hiện khả năng chịu hạn từ khá đến tốt ( đạt điểm 1-3 theo thang điểm điểm của IRRI). Năng suất của các giống lúa nương đạt (từ 1,28 - 2,23 tấn/ha) giảm (từ 14,75% - 37,51%) so với điều kiện có tưới. Trong đó giống đối chứng giảm năng suất (37,06%). Các mẫu giống có khả năng cho năng suất cao hơn trong điều kiện nước trời tại Thuận Châu, Sơn La là G2; G4; G9; G10; G18.

Nghiên cứu được tiến hành tại Khoa Nông - Lâm, Trường Đại học Tây Bắc nhằm xác định liều lượng bón phân NPK (15:10:15) thích hợp cho sản xuất giống dưa chuột bản địa vùng Tây Bắc đạt năng suất cao, chất lượng tốt. Thí nghiệm gồm 6 công thức bón phân NPK (15:10:15) với liều lượng khác nhau và công thức đối chứng không bón. Thí nghiệm được bố trí trên khu đất thí nghiệm của Khoa Nông - Lâm, Trường Đại học Tây Bắc theo khối ngẫu nhiên hoàn chỉnh với ba lần nhắc lại. Các chỉ tiêu nghiên cứu gồm thời gian sinh trưởng, khả năng sinh trưởng, phát triển, tình hình nhiễm sâu bệnh hại trên đồng ruộng, các yếu tố cấu thành năng suất, năng suất, chất lượng, hiệu lực phân bón và hiệu quả kinh tế. Kết quả nghiên cứu cho thấy, bón 800 kg NPK (15:10:15)/ha (tương ứng với 120N: 80P2O5: 120K2O) là thích hợp nhất cho cây dưa chuột bản địa sinh trưởng, phát triển tốt, cho năng suất cá thể cao nhất (4,34 kg/cây), cho năng suất thực thu cao nhất (90,12 tấn/ha), chất lượng quả tốt, hiệu quả bón phân cao nhất và hiệu quả kinh tế thu được là rất cao (296,22 triệu đồng/ha).

Nghiên cứu tìm hiểu ảnh hưởng đến cường độ quang hợp, năng suất và hiệu suất sử dụng nước của ngô nếp thông qua thí nghiệm chậu vại, trong điều kiện 3 giai đoạn sinh trưởng khác nhau của cây ngô gồm: cây con, vươn cao và nở hoa. Nghiên cứu 4 mức độ đất thiếu hụt nước gồm: thiếu hụt nước trầm trọng (SD, 35%~45%θf, θf: sức giữ ẩm tối đa đồng ruộng); thiếu hụt nước trung bình (MD, 45%~55%θf); thiếu hụt nước nhẹ (LD, 55%~65%θf) và đối chứng tưới đủ nước (CK, 65%~80%θf). Kết quả nghiên cứu cho thấy ở các giai đoạn sinh trưởng khác nhau bị thiếu hụt nước đều làm giảm cường độ quang hợp, giảm cường độ thoát hơi nước, tích luỹ chất khô và năng suất. So sánh với đối chứng tưới nước đầy đủ, công thức SD ở các giai đoạn đều làm giảm tích luỹ chất khô và năng suất hạt khô ở mức sai khác có ý nghĩa; nhưng công thức MD và LD có năng suất hạt khô sai khác không có ý nghĩa, đồng thời đã giảm được tổng lượng nước tiêu thụ từ 10,75%~19,85% so với đối chứng.

Nghiên cứu được tiến hành tại Nghĩa Đàn, Nghệ An nhằm lựa chọn một số giống cỏ làm thức ăn thô xanh cho chăn nuôi bò sữa. 15 giống cỏ thí nghiệm trong đó có 8 giống họ hòa thảo là Brachiaria Mulato II, Panicum maximum TD58, Panicum maximum cv., Panicum maximum Mombasa, Pennisetum purpureum cv., Paspalum atratum, Sorghum bicolor cv., giống ngô C919 và 7 giống cỏ họ đậu là: Stylosanthes guianensis Ubon, Stylosanthes guianensis CIAT184, Croatalaria; Burgady bean; Sardy Ten, Ebody Cowpean và Leucaena leucocephala cv. được bố trí theo phương pháp phân lô ngẫu nhiên hoàn chỉnh và gieo trồng lặp lại 3 lần trên nền đất đỏ bazan thuộc loại đất chua trung bình, giàu lân và có lượng mưa trung bình trong khu vực là 1600mm/năm. Kết quả sau 1 năm theo dõi cho thấy 6 giống cỏ hòa thảo là: Mulato II, P. maximu Mombasa, P.maximum TD58, P.maximum cv., P. purpureum cv., Paspalum atratum, đạt năng suất vật chất khô (VCK) từ 43,7 -61,1 tấn/ha/năm, tỷ lệ phân bố năng suất xanh đạt 37-41% trong mùa khô, năng suất protein đạt từ 2,3 đến 7,7 tấn/ha/năm. 2 giống cỏ Stylosanthes Ubon và Stylosanthes Guianensis CIAT 184 đạt NS VCK từ 27,05-28 tấn/ha/năm, năng suất protein đạt 3,9 - 4,5 tấn/ha/năm. Như vậy, 7 giống cỏ nổi trội trong 15 giống thí nghiệm đều cho năng suất, hàm lượng dinh dưỡng cao và đảm bảo tiêu chí sử dụng làm thức ăn cho chăn nuôi bò sữa vùng Nghĩa Đàn, Nghệ An.

Nghiên cứu áp dụng chế phẩm CP2, CP3, CP4 sản xuất nấm đối kháng Tricoderma viride để phòng trừ các bệnh nấm Rhizoctonia solani gây bệnh lở cổ rễ, nấm, Sclerotium rolfsii gây bệnh héo gốc mốc trắng cây khoai tây, lạc, đậu tương.  Nấm Trichoderma viride được phân lập từ mẫu đất trồng đậu tương ở Phú Thị - Gia Lâm và một số địa điểm khác. Đối với bệnh héo gốc mốc trắng hại cây khoai tây: Xử lý giống bằng 50 g chế phẩm CP2: 1lít nước: 10kg củ kết hợp với trộn 200g chế phẩm CP4 vào 100 kg phân chuồng cho hiệu quả phòng trừ cao nhất đạt 58,3%, cây đậu tương được phun chế phẩm CP3 liều lượng 15g/3 lít nước/30m2 ở giai đoạn cây con cho hiệu lực phòng trừ bệnh sau 21 ngày đạt 75,5% đối với bệnh lở cổ rễ và 67,7% đối với bệnh héo gốc mốc trắng. Cây lạc được xử lí hạt giống bằng chế phẩm CP3 với lượng 5g/ 1kg hạt hoặc chế phẩm CP2 với lượng 5g/ 1kg hạt giống trước khi gieo cho hiệu lực phòng trừ bệnh đạt là 80,8%; 79,4%. Trên ruộng mô hình khoai tây, lạc, đậu tương, tỷ lệ cây bị bệnh LCR, HGMT đều thấp hơn đối chứng (ruộng nông dân), năng suất khoai tây tăng 9,7%. Năng suất đậu tương tăng 12,2%. Năng suất lạc tăng 15,6% so với ruộng không xử lý chế phẩm.

Nghiên cứu bón phân đạm cho cây mạch môn nhằm xác định được liều lượng bón đạm hợp lí  để đạt năng suất  rễ củ cao  trên đất xám feralit tại Phú Thọ. Liều lượng bón đạm thay đổi từ 30 đến 50kgN trên nền bón 10 tấn phân chuồng + 30KgP2O5 + 30kgK2O/ha. Cây mạch môn được nghiên cứu các chỉ tiêu về sinh trưởng của tán lá, rễ và năng suất củ.  Kết quả đã xác định được liều lượng bón 30 kgN +10 tấn phân chuồng + 30KgP2O5 + 30kgK2O/ha cho năng suất rễ củ và hiệu quả kinh tế đạt cao nhất. Năng suất củ đạt 33,08 tấn/ha.  Thu nhập đạt 850,792 triệu đồng/ ha/ 3 năm và hiệu quả đầu  tư  bón phân đạm đạt 38,52 lần.

Nghiên cứu này nhằm làm rõ vị trí phân loại loài châu chấu thuộc giống Hieroglyphus Krauss (1873), một loài gây hại nghiêm trọng tại tỉnh Hòa Bình từ năm 1997 đến nay. Kết quả nuôi sinh học 50 cá thể ở điều kiện nhiệt độ 250C, theo dõi các đặc điểm hình thái và đối chiếu với khóa định loại của Mistshenko (1952) đã khẳng định đây là loài Hieroglyphus tonkinensis Bolivar (1912). Kết quả điều tra thành phần các loài châu chấu trong 2 năm 2010-2011 tại 3 ổ dịch châu chấu ở tỉnh Hòa Bình ở các tọa độ: 20053’34”N, 105014’56”E; 20045’53”N, 105015’49”E và 20041’39”N, 105013’44”E đã chỉ ra rằng loài châu chấu phổ biến ở tỉnh Hòa Bình đó là loài H.tonkinensis Bolivar (1912); trong những tháng điều tra chúng xuất hiện với tần suất cao, có thể đạt trên 40% và chiếm tỷ lệ tới 87% quần thể.

Các giống lúa lai hai dòng mới do Việt Nam chọn tạo đã mở rộng diện tích khá nhanh trong vụ Mùa, vụ Xuân muộn và hè - thu vì đã biểu hiện ưu thế vượt trội so với lúa thuần. Để góp phần đa dạng hóa bộ giống lúa lai, Phòng Công  nghệ lúa lai đã cải tiến các dòng bố mẹ theo hướng nâng cao  chất lượng gạo, cải tiến kiểu hình và khả năng chống đổ. Giống lúa lai hai dòng thơm mới TH7-5, có TGST ngắn (vụ mùa 107-110 ngày, vụ Xuân 120-125 ngày), thân mập cứng, chống đổ tốt, bản lá to dài xanh đậm, bông to nhiều hạt, tỷ lệ mẩy cao, năng suất cao (50-75 tạ/ha), chất lượng gạo tốt, cơm thơm ngon, chống chịu sâu bệnh  khá (nhiễm rất nhẹ đạo ôn, bạc lá, nhiễm trung bình khô vằn, rầy nâu). TH7-5 thích hợp với vụ xuân muộn mùa sớm ở các tỉnh miền Bắc. Dòng  mẹ T7S được chọn từ tổ hợp lai giừa hai dòng bất dục mẫn cảm nhiệt độ (T1S-96/Hương125S), có kiểu cây thâm canh, cứng khỏe, nhận phấn ngoài khá, nhậy cảm GA3 trung bình. Dòng bố R5 là dòng lúa thơm được chọn từ tổ hợp lai R3/ Hương cốm. Quy trình sản xuất hạt lai F1 đã được thiết lập và ứng dụng sản xuất thử đạt năng suất từ 18,3-26,8 tạ/ha trong vụ mùa ở trà mùa trung.

Nghiên cứu này nhằm xác định thời điểm bón phân viên nén hữu cơ khoáng chậm tan thích hợp cho ngô trên đất cát Quảng Bình góp phần tăng năng suất canh tác ngô trên đất cát nói chung và ở Quảng Bình nói riêng. Phân viên nén hữu cơ khoáng chậm tan có khối lượng 1,8 g/viên, kết hợp những ưu điểm vượt trội của cả phân vô cơ và phân hữu cơ được thử nghiệm bón cho ngô MX4 trồng trên đất cát Quảng Bình với mật độ 7 cây/m2 trong vụ xuân 2010. Thí nghiệm được bố trí theo khối ngẫu nhiên đầy đủ với 3 lần nhắc lại, gồm 6 công thức với số lần bón và thời gian bón khác nhau. Kết quả thí nghiệm cho thấy, số lần bón phân viên nén hữu cơ vô cơ khoáng chậm tan được chia làm 3 lần bao gồm bón lót, bón thúc khi ngô 3-4 lá và khi ngô 6-7 lá cho các chỉ tiêu sinh trưởng và năng suất ngô cao nhất.

MyoG là một trong những gen có ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng thịt lợn. Dựa trên kết quả đo lường các chỉ tiêu về thành phần hóa học, giá trị pH và mức độ rỉ dịch của thịt thăn và thịt đùi cũng như kiểu gen MyoG (3’-UTR, MspI) đã được đánh giá trên quần thể Yorkshire x Landrace, mối quan hệ đa hình di truyền gen với các tính trạng được phân tích. Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê được tìm thấy giữa các kiểu gen MyoG với các chỉ số về khoáng tổng số (tro) và pH60 của thịt thăn (P£0,05). Không có sự liên kết giữa kiểu gen MyoG với các thành phần hóa học khác (protein thô, vật chất khô, béo thô) và mức độ rỉ dịch của thịt thăn và thịt đùi.

Nghiên cứu được tiến hành tại 5 huyện thuộc 3 tỉnh Hà Nội, Hải Dương, Nam Định. Bằng phương pháp xét nghiệm phân thấy tỉ lệ nhiễm sán lá gan nhỏ ở chó là 8,53%, ở mèo là 16,66%. Bằng phương pháp mổ khám phi toàn diện thấy chó nhiễm sán lá gan nhỏ 14,76%, mèo nhiễm 23,59%. Chó và mèo đều nhiễm tăng theo tuổi, chó và mèo nuôi nhốt nhiễm thấp hơn nuôi thả tự do. Bằng phương pháp ép cơ xác định có 7 loài cá nhiễm ấu trùng của sán lá gan nhỏ, trong đó cá mè nhiễm cao nhất 53,33% và ấu trùng phân bố cao nhất là ở cơ 72,05%. Cường độ nhiễm ấu trùng cao nhất ở cá mè là 45,5 ấu trùng/ con. Qua phỏng vấn vẫn có 19,39% người dân có ăn gỏi cá.

So sánh hiệu qủa sử dụng bột vừng, cám gạo và bột ngô trong sản xuất thức ăn cho cá chép được thực hiện với cá có kích cỡ ban đầu 60g/con. Nghiên cứu sử dụng 3 loại thức ăn thí nghiệm (TAvừng, TAcám gạo, TAngô) có hàm lượng protein và năng lượng xấp xỉ nhau (31% protein và 15,5 MJ/kg). Tốc độ tăng trưởng bình quân ngày (ADG) dao động từ 3,1 đến 3,8 g/con/ngày, hiệu quả sử dụng protein PER dao động từ 1,61 đến 1,95 và hiệu quả tích lũy protein PR từ 31,11 đến 38,76. Cả 3 chỉ tiêu ADG, PER, PR đều đạt cao nhất ở cá cho ăn thức ăn bổ sung bột vừng, tiếp đến là thức ăn sử dụng bột ngô và thấp nhất ở thức ăn sử dụng cám gạo. Hệ số chuyển hóa thức ăn FCR dao động từ 1,63-1,92, chi phí nguyên liệu cho 1 kg cá tăng trọng từ 22 đến 26,5 nghìn đồng/kg. FCR và chi phí thấp nhất đạt được đối với cá sử dụng thức ăn có bột vừng, cao nhất ở cá sử dụng thức ăn có cám gạo. Như vậy, bột vừng mang lại hiệu quả cao nhất, tiếp đến là bột ngô và kém nhất là cám gạo. Kết luận này có ý nghĩa thực tế quan trong trong việc lựa chọn nguyên liệu sản xuất thức ăn cá chép nhằm hạ chi phí sản xuất, nâng cao hiệu quả kinh tế.

Một thí nghiệm nuôi dưỡng được tiến hành nhằm đánh giá ảnh hưởng của việc thay thế thức ăn viên hỗn hợp bằng thức ăn xanh giàu đạm ở các mức khác nhau đến khả năng sử dụng thức ăn và sinh trưởng của thỏ ngoại. Tổng số 30 thỏ đực New Zealand 1,5 tháng tuổi được phân ngẫu nhiên đều vào 5 lô để cho ăn các khẩu phần ăn với mức thay thế 0, 25, 50, 75 và 100% thức ăn viên hỗn hợp bằng rau muống. Kết quả cho thấy rằng tổng lượng thu nhận và tỷ lệ tiêu hoá thức ăn không thay đổi đáng kể (P>0,05) khi thay thế thức ăn viên bằng rau muống ở các mức khác nhau. Tuy nhiên, càng giảm thức ăn viên hỗn hợp thì tăng trọng của thỏ càng giảm và hệ số chuyển hoá thức ăn (FCR) càng tăng, đặc biệt là ở lô cho ăn hoàn toàn bằng rau muống. Mặc dầu vậy, nếu chỉ thay thế 25% thức ăn viên bằng rau muống thì hầu như không làm giảm đáng kể đến tăng trọng và chuyển hoá thức ăn của thỏ (P>0,05). Tỷ lệ thịt xẻ và các phần quan trọng trong thân thịt (đùi trước, đùi sau, thăn lườn) không thay đổi đáng kể (P>0,05) theo tỷ lệ thức ăn viên hỗn hợp, mặc dù tỷ lệ nội tạng so với khối lượng hơi tăng theo tỷ lệ tăng thức ăn thô xanh trong khẩu phần (P<0,05). Như vậy, không nên nuôi thỏ thịt New Zealand hoàn toàn bằng rau muống, nhưng có thể thay thế đến 25% thức ăn viên hỗn hợp hoàn chỉnh trong khẩu phần của chúng vì mức thay thế này tỏ ra đem lại hiệu quả kinh tế hơn so với chỉ cho ăn hoàn toàn bằng thức ăn viên hỗn hợp.

Canh tác lúa nước là một trong những nguyên nhân gây phát thải khí CH4, một loại khí gây hiệu ứng nhà kính. Nghiên cứu này tập trung về tình hình phát thải khí metan trên đất lúa (thời kỳ lúa đẻ nhánh rộ) tại các tỉnh vùng đồng bằng sông Hồng: Hải Phòng, Thái Bình, Nam Định, Hải Dương và Hà Nội, với số lượng 10 mẫu/tỉnh vào vụ mùa năm 2010. Kết quả cho thấy tốc độ phát thải metan trung bình tại 5 tỉnh của vùng nghiên cứu có giá trị nhỏ nhất tại Thái Bình, 39,5 mgCH4/m2/giờ và cao nhất tại Nam Định, 61,3 mgCH4/m2/giờ. Tốc độ phát thải khí CH4 tại các điểm nghiên cứu tại Hải Phòng dao động từ 31,4 đến 69,9 mgCH4/m2/giờ, Thái Bình từ 32,1 đến 60,3 mgCH4/m2/giờ, Nam Định từ 40,7 đến 94,2 mg/m2/giờ, Hải Dương từ 30,9 đến 84,3 mg CH4/m2/giờ, Hà Nội, từ 33,1 đến 57,9 mg/m2/giờ. Nghiên cứu cũng chỉ ra động thái phát thải khí CH4 vụ mùa 2010 và vụ xuân 2011 ở đất lúa Viện Cây lương thực và cây thực phẩm, Hải Dương và đất lúa trường ĐH Nông nghiệp Hà Nội. Vụ mùa 2010, cường độ phát thải khí CH4 đạt cao nhất ở 5 tuần sau cấy (thời kỳ đẻ nhánh rộ) tương ứng là 72,3 và 66,0 mgCH4/m2/giờ, sau đó giảm dần tới cuối vụ. Vụ xuân năm 2011, cường độ phát thải cao nhất vào 9 tuần sau cấy, tương ứng đạt 53,6 và 44,7 mgCH4/m2/giờ, thấp hơn cường độ phát thải trong vụ mùa 2010. Kết quả nghiên cứu tương quan giữa tốc độ phát thải khí CH4 với một số tính chất đất cho thấy tốc độ phát thải metan tương quan nghịch chặt với pHKCl ở đất Hải Phòng (r = -0,82), với Mn dễ tiêu và Eh ở đất Thái Bình, Hải Dương và Nam Định (r từ -0,55 đến -0,85) và có tương quan thuận với hàm lượng chất hữu cơ trong đất ở Hà Nội (r=0,6).

Nghiên cứu này được tiến hành nhằm xác định tính chất và xây dựng bản đồ đất của vùng với phương pháp nghiên cứu chính được áp dụng là điều tra lấy mẫu đất, phân tích đất và phân loại đất theo FAO. Kết quả nghiên cứu cho thấy đất của vùng cửa Ba Lạt huyện Giao Thủy được chia thành 3 nhóm đất với 5 đơn vị đất, bao gồm 5 đơn vị phụ đất. Nhóm đất mặn có diện tích lớn nhất 7.498,01 ha, chiếm 77,61% tổng diện tích đất điều tra (DTĐT) với đặc trưng là đất mặn clorua, hàm lượng các chất tổng số từ trung bình đến giàu, đa số có độ mặn cao TSMT >0,5% (71% diện tích đất mặn) còn lại có độ mặn trung bình và ít TSMT <0,5% (29% diện tích đất mặn). Đất phù sa của vùng chỉ có 1859,16 ha chiếm 19,24% DTĐT đặc trưng bởi sự biến động của thành phần cơ giới từ nhẹ đến trung bình, hàm lượng đạm và lân tổng số giàu, kali trung bình, phản ứng của đất biến động từ trung tính ít chua đến kiềm nhẹ, toàn bộ diện tích đất phù sa bị nhiễm mặn nhẹ. Nhóm đất cát có diện tích thấp nhất với 303,71 ha chiếm 3,14 % DTĐT, đất có thành phần cơ giới rất nhẹ (chủ yếu là cát), có phản ứng trung tính, nghèo dinh dưỡng và dung tích trao đổi cation thấp, CEC thường <3 lđl/100g đất.

Vấn đề tắc màng lọc là một trong những trở ngại lớn gây cản trở ứng dụng công nghệ sinh học kết hợp lọc màng cho xử lý nước thải. Hệ thống sục khí đóng vai trò quyết định đến việc ngăn ngừa cặn bám trên bề mặt màng lọc. Nghiên cứu đã xác định được ảnh hưởng của cường độ sục khí đến tốc độ các dòng chảy trong bể phản ứng và ảnh hưởng của nó đến hiện tượng tắc màng lọc. Cụ thể, tốc độ dòng chảy tăng lên khi tăng cường độ sục khí. Khi cường độ sục khí tăng từ 0,014 đến 0,069 L/cm2/phút, tốc độ dòng chảy tăng lên với tốc độ khá lớn. Khi cường độ sục khí lớn hơn 0,069 L/cm2/phút, tốc độ dòng tăng không đáng kể. Trở lực màng lọc tăng nhanh khi tốc độ dòng chảy thấp hơn tốc độ dòng tới hạn (30,5 cm/s). Khi tốc độ dòng chảy lớn hơn 30,5 cm/s, trở lực màng lọc tăng không đáng kể. Do vậy, để hạn chế hiện tượng tắc màng lọc và nhằm kéo dài thời gian vận hành, lưu lượng sục khí cần được điều chỉnh để đảm bảo tốc độ dòng lớn hơn giá trị tới hạn.

Nghiên cứu này nhằm ước tính lượng khí thải vào môi trường do tình trạng đốt rơm rạ ngoài đồng ruộng của các hộ nông dân sau mỗi vụ thu hoạch lúa ở vùng đồng bằng sông Hồng. Kết quả nghiên cứu cho thấy lượng khí thải CO2 phát thải vào môi trường do đốt rơm rạ ngoài đồng ruộng là lớn nhất, từ 1,2 đến 4,7 triệu tấn/năm nếu tỷ lệ rơm rạ đốt giao động trong khoảng từ 20 - 80%. Lượng phát thải các loại khí thải khác như CH4 sẽ là 1,0 - 3,9 ngàn tấn/năm, CO là 28,3 - 113,2 ngàn tấn/năm... Lượng khí nhà kính phát thải vào môi trường do đốt rơm rạ vùng đồng bằng sông Hồng có thể gây thiệt hại về môi trường tương đương từ 19,05 - 200,3 triệu USD/năm tùy thuộc vào tỷ lệ đốt rơm rạ (20-80%) và tùy thuộc vào sự biến động giá mua bán quyền phát thải CO2 trên thị trường thế giới. Sử dụng rơm rạ để phát triển ngành trồng nấm, để sản xuất phân hữu cơ vi sinh, sản xuất năng lượng... là những hướng đi thích hợp cần được nghiên cứu để giảm thiểu tình trạng đốt rơm rạ ngoài đồng ruộng của các hộ nông dân trong vùng đồng bằng sông Hồng trong thời gian tới.