Tạp chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam

Sản xuất cải bắp trái vụ là trồng cải bắp vào các tháng mùa hè ở miền Bắc, Việt Nam, vì thế, nghiên cứu nhằm lựa chọn được giống và thời vụ trồng cải bắp trái vụ để tận dụng được lợi thế khí hậu vùng cao. Thí nghiệm hai nhân tố được bố trí theo kiểu Spit-plot với nhân tố ô lớn là thời vụ trái vụ với ba thời vụ trồng: thời vụ 1 (25/3/2023), thời vụ 2 (14/4/2023), thời vụ 3 (7/5/2023) và nhân tố ô nhỏ là ba giống cải bắp: giống Grand KK cross, giống Green Helmet và giống HMT34 với 3 lần nhắc lại được tiến hành. Kết quả nghiên cứu chỉ ra thời vụ 1 và 2 đều thích hợp đối với sinh trưởng, sinh lý, năng suất và chất lượng của cải bắp với năng suất thực thu đạt 22,48 tấn/ha và 21,54 tấn/ha tương ứng. Giống cải bắp Grand KK cross là phù hợp nhất đối với sản xuất cải bắp trái vụ với khối lượng trung bình bắp, năng suất thực thu đạt cao nhất (23,06 tấn/ha). Kết hợp thời gian trồng trái vụ và giống, thời vụ 1, 2 và giống Grand KK cross là phù hợp nhất với xã vùng cao Vân Sơn bởi vì các đặc điểm sinh trưởng, sinh lý, năng suất và chất lượng cao hơn so với các giống và thời vụ còn lại với năng suất thực thu đạt 26,67 tấn/ha và 24,57 tấn/ha tương ứng.

Cây Củ mài (Dioscorea persimilis Prain et Burkill), thuộc chi Dioscorea, là một loài thực vật có giá trị kinh tế và dược liệu quan trọng, đặc biệt phổ biến ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới, trong đó có Việt Nam. Kết quả nghiên cứu về loài củ mài tại khu vực Chùa Hương, xã Hương Sơn, huyện Mỹ Đức, Việt Nam, đã đánh giá đặc điểm nông học, chất lượng dinh dưỡng và dược liệu, cũng như sự đa dạng di truyền của nguồn gen loài này. Củ mài là cây dược liệu quan trọng, có giá trị kinh tế và tiềm năng ứng dụng trong y học cổ truyền và ngành công nghiệp thực phẩm. Nghiên cứu chỉ ra rằng các điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng tại Chùa Hương có ảnh hưởng tích cực đến chất lượng củ mài, đồng thời, năng suất và chất lượng dược liệu của loài này khá cao với hàm lượng tinh bột, protein, canxi, và chất chiết cao. Để đánh giá đa dạng di truyền, nghiên cứu đã áp dụng phương pháp phân tích gen, bao gồm khuếch đại và giải trình tự các đoạn gen matK, rbcL và psbA. Kết quả cho thấy sự tương đồng cao giữa các mẫu củ mài thu thập và loài Dioscorea persimilis, đồng thời tạo ra cơ sở khoa học cho việc bảo tồn và phát triển giống cây củ mài tại khu vực này. Các kết quả này có thể đóng góp vào việc xây dựng thương hiệu và phát triển sản phẩm đặc sản củ mài Chùa Hương, góp phần thúc đẩy kinh tế và bảo tồn đa dạng sinh học.

Cây Bina chaya (Cnidoscolus aconitifolius) là cây trồng có giá trị dinh dưỡng và mới được du nhập vào Việt Nam. Tuy nhiên, việc nhân giống cây Bina chaya bằng hạt không thuận lợi do cây Bina chaya khó đậu quả và khả năng nảy mầm của hạt rất thấp. Nghiên cứu được tiến hành nhằm xác định ảnh hưởng của chất kích thích ra rễ, vị trí đoạn cắt cành và giá thể cho nhân giống cây Bina chaya bằng phương pháp giâm hom. Nghiên cứu gồm 3 thí nghiệm, các thí nghiệm được bố trí theo khối ngẫu nhiên hoàn chỉnh (RCBD), 3 lần nhắc lại. Kết quả cho thấy, hom giâm ngọn hoặc hom gốc của cành bánh tẻ Bina chaya khi xử lý α-NAA 1.000ppm trong 30 giây, được giâm vào giá thể trấu hun : xơ dừa : cát với tỉ lệ 2:1:1 là tối ưu. Hom giâm cây Bina sinh trưởng tốt, cho tỉ lệ ra rễ lớn, từ 95 đến 97%, số lượng rễ hình thành nhiều (15,17 rễ/hom), chiều dài rễ lớn nhất 6,62cm, khả năng bật chồi tốt, trung bình chiều dài chồi đạt giá trị lớn nhất là 8,6cm và số lá trung bình 9,76 lá/hom; lá chồi xanh, chỉ số SPAD; Fv/Fm của lá đạt giá trị cao nhất lần lượt là 40,21 và 0,87.

Nghiên cứu được thực hiện nhằm phân lập, sàng lọc các chủng vi khuẩn có lợi có khả năng xử lý môi trường nước và kháng vi khuẩn Flavorbacterium columnare gây bệnh trên một số loài cá nước ngọt. Tổng số 11 chủng Bacillus sp. và 08 chủng Lactobacillus sp. được phân lập từ 15 mẫu bùn ao nuôi tôm, cá nước ngọt và hồ tự nhiên. Kết quả đánh giá khả năng phân giải protein, cellulose, tinh bột của Bacillus sp. và CaCO3 của Lactobacillus sp. cho thấy 04/19 chủng có khả năng phân giải cao. Quá trình định danh 4 chủng thông qua giải trình tự gene 16S rRNA cho kết quả 2 chủng là B. subtilis, 1 chủng là B. amyloliquefaciens và 1 chủng là L. plantarum. Kết quả đánh giá khả năng đối kháng của 4 chủng với 6 chủng vi khuẩn F. columnare phân lập từ cá nước ngọt ghi nhận đường kính vòng vô khuẩn dao động 9,9-11,5mm với B. subtilis, 13,1-14,9mm với chủng B. amyloliquefaciens, 24,8-28,4mm với chủng L. plantarum. Kết quả của thử nghiệm cho thấy 4 chủng vi sinh phân lập trong nghiên cứu này có tiềm năng sử dụng để sản xuất chế phẩm xử lý môi trường và phòng bệnh do vi khuẩn F. columnare gây ra trên cá nước ngọt.

Nghiên cứu nhằm đánh giá thành phần và mức độ đa dạng sinh học vi tảo các ao nuôi cá nước ngọt tại xã Hồng Đức, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương. Thành phần và mật độ vi tảo được xác định trong 8 ao, trong đó có 5 ao nuôi ghép thương phẩm, 1 ao rô phi và trắm cỏ giống, 1 ao rô phi giống và 1 ao rô phi hương. Các chỉ số đa dạng sinh học được tính cho các ao. Kết quả xác định được 173 loài vi tảo, trong đó ngành Chlorophyta chiếm 37%, Euglenophyta và Cyanobacteria chiếm 20-21%, Heterokontophyta chiếm 14%, Charophyta chiếm 6%, còn lại Dinoflagellta. Tổng 10 lớp, 23 bộ, 35 họ và 57 chi thuộc 6 ngành trên đã được ghi nhận. Số lượng loài vi tảo xác định được trong mỗi ao dao động từ 72 tới 92 loài. Chỉ số đa dạng sinh học (H’) của các ao dao động từ 2,6 tới 4,2, trong đó các ao cá giống có chỉ số H’ cao hơn các ao cá thương phẩm. Chỉ số mức độ chiếm ưu thế (D) của các ao dao động từ 0,02 đến 0,22, do vậy không có loài tảo ưu thế nào có trong các ao này. Ngoài ra, không có sự khác biệt về chỉ số đa dạng sinh học Wilson-Shmida giữa các ao. Mật độ tảo trong các ao thu mẫu dao động từ 1 × 105 tới 4,5 × 105 tế bào/ml. 

Thảo dược đang ngày càng được nghiên cứu và ứng dụng rộng rãi trong nuôi trồng thuỷ sản, tuy nhiên, thảo dược cũng có độc tính nhất định. Nghiên cứu được thực hiện nhằm đánh giá độc tính của dịch chiết từ cây dây gắm và xác định nồng độ/liều gây chết 50% (LC50/LD50) trên cá tra giống theo phương pháp ngâm và cho uống. Cá tra (~ 10g) được ngâm trong nước có pha dịch chiết ở các nồng độ khác nhau (800, 1.000, 1.200, 1.400 và 1.600 mg/l) hoặc uống cưỡng bức (350, 450, 550, 650 và 750 mg/kg). Tỷ lệ chết được theo dõi sau 12, 24, 48, 72 và 96h. Kết quả cho thấy dịch chiết cây dây gắm có khả năng gây độc trên cá tra giống. LC50 sau 24, 48 và 72/96h lần lượt là 1.114,81; 1.100,56 và 1.046,62 mg/l. LD50 là 562,83 mg/kg cá sau 48h và 518,23 mg/kg cá sau 72/96h. Nồng độ an toàn dưới 111,48; 110,06 và 104,66 mg/l sau 24, 48 và 72/96h; liều an toàn dưới 56,28 mg/kg cá sau 48h và 51,82 mg/kg cá sau 72/96h. Cá có biểu hiện trúng độc cho thấy sự thay đổi rõ rệt về hình thái và màu sắc của các cơ quan nội tạng như túi mật, gan, lách, thận và tim; bao gồm hiện tượng sung huyết, đổi màu và biến dạng, cho thấy tác động tiêu cực của chất độc đến chức năng sinh lý cơ thể.

Nghiên cứu được thực hiện nhằm đánh giá một số chỉ tiêu huyết học, sự duy trì của kháng thể kháng virus dịch tả lợn châu Phi (DTLCP) và khả năng sinh trưởng của lợn lai D × DLY sinh ra từ đực Duroc và nái Duroc × (Landrace × Yorkshire) mắc bệnh DTLCP sống sót. Lợn được xăm số tai tại thời điểm sơ sinh và đeo số nhựa vào thời điểm cai sữa. Khối lượng của từng cá thể được cân và lấy mẫu máu để phân tích các chỉ tiêu huyết học và miễn dịch tại các thời điểm 2, 3, 4, 5, 6 và 7 tháng tuổi. Kết quả cho thấy, kháng thể tồn tại trong thời gian dài (từ 2 đến 7 tháng tuổi) ở mức cao trong cơ thể lợn. Số lượng hồng cầu dao động trong khoảng 6,07-7,82 T/L, lượng huyết sắc tố đạt 9,77-11,26 g/dL, số lượng tiểu cầu đạt 284,71-344,70 G/L và số lượng bạch cầu từ 17,43 đến 23,78 G/L. Đa số các chỉ tiêu huyết học của lợn sinh ra từ nái mắc bệnh DTLCP sống sót trong giới hạn bình thường, nhưng nằm gần giá trị cận dưới của khoảng tham chiếu. Khối lượng của lợn ở các giai đoạn từ 2 đến 7 tháng tuổi đạt lần lượt 13,5; 30,88; 43,86; 65,33; 81,94; 99,33kg. Lợn được sinh ra từ nái mắc bệnh DTLCP sống sót có khả năng sinh trưởng thấp so với lợn bình thường

Nấm đầu khỉ (Hericium erinaceus) là loài nấm có giá trị dược liệu cao, tuy nhiên nghiên cứu về nuôi trồng và chế biến nấm này ở Việt Nam còn tương đối hạn chế so với các loài nấm khác như nấm linh chi hay nấm mộc nhĩ. Nghiên cứu này được thực hiện nhằm đánh giá ảnh hưởng của loại cơ chất, thành phần nguyên liệu và chế độ sấy đến năng suất và chất lượng của nấm đầu khỉ, từ đó lựa chọn điều kiện sản xuất phù hợp. Kết quả cho thấy, thành phần nguyên liệu có ảnh hưởng đáng kể đến tốc độ sinh trưởng hệ sợi và sự hình thành quả thể. Nấm đầu khỉ chủng He-2 không thể hình thành mầm quả thể khi nuôi trồng trên nguyên liệu không chứa mùn cưa. Nguyên liệu gồm 89% mùn cưa, 10% cám gạo và 1% CaCO3 cho hiệu suất sinh học cao nhất (51,80%), tiếp theo là công thức với 20% bông + 69% mùn cưa + 10% cám gạo + 1% CaCO3 (51,28%). Về chế độ sấy, ở 35°C kết hợp với thông gió 75% trong 12 giờ đầu và 25% trong các giờ tiếp theo là điều kiện phù hợp để bảo toàn đáng kể hàm lượng polysaccharide và axit amin tổng số trong sản phẩm. Kết quả này góp phần hoàn thiện quy trình nuôi trồng và sơ chế nấm đầu khỉ theo hướng nâng cao hiệu quả sản xuất và chất lượng dược liệu

Kinh tế ban đêm đóng góp không nhỏ cho sự phát triển kinh tế của quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội. Chính quyền quận đã chú trọng tới việc phát triển loại hình kinh tế này bằng việc quy hoạch, đa dạng hoá loại hình, tăng thời gian hoạt động và tối ưu hoá việc sử dụng cơ sở hạ tầng kinh tế ban đêm. Tuy nhiên quá trình khai thác loại hình kinh tế này, vẫn còn nhiều bất cập và hạn chế. Dựa trên kết quả khảo sát 120 người tiêu dùng và 72 cơ sở kinh doanh, kết hợp với việc sử dụng phương pháp thống kê mô tả và thông kê so sánh, nghiên cứu đã phân tích các thực trạng các giải pháp phát triển kinh tế ban đêm và các yếu tố ảnh hưởng tới phát triển kinh tế ban đêm tại quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội. Các giải pháp nhằm thúc đẩy kinh tế ban đêm như nâng cao chất lượng dịch vụ, cải thiện hạ tầng giao thông và đẩy mạnh hoạt động truyền thông quảng bá sản phẩm đã được đề cập trong nghiên cứu.

Bài viết tập trung thảo luận một số vấn đề lý luận về đầu tư công cho phát triển hạ tầng nông nghiệp. Nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích tổng quan mô tả, kết hợp phân tích nội dung và chủ đề từ 57 tài liệu khoa học. Tổng quan các nghiên cứu cho thấy, hạ tầng nông nghiệp bao gồm hệ thống thủy lợi, giao thông nông thôn, kho chứa và các cơ sở chế biến, hệ thống điện cho sản xuất và kinh doanh nông nghiệp, các công trình phòng chống thiên tai và cơ sở hỗ trợ khác. Đầu tư công cho phát triển hạ tầng nông nghiệp có tác động tích cực đến năng suất lao động, giảm chi phí sản xuất, tăng khả năng cạnh tranh và tạo hiệu ứng lan tỏa thu hút đầu tư tư nhân. Nội hàm của đầu tư công cho phát triển hạ tầng nông nghiệp bao gồm vấn đề từ xác định nhu cầu, lựa chọn và bố trí nguồn vốn, tổ chức đấu thầu, lựa chọn nhà thầu, triển khai thi công, nghiệm thu, khai thác và bảo trì đến giám sát, đánh giá và kết quả, hiệu quả đầu tư. Bên cạnh đó, cơ chế chính sách, năng lực cán bộ, nhà thầu, nguồn lực tài chính và phương thức huy động vốn của địa phương và tính chất dự án là những yếu tố chính ảnh hưởng đến đầu tư công cho phát triển hạ tầng nông nghiệp.

Bài viết sử dụng phương pháp khảo cứu, tổng quan và phân tích dữ liệu từ các bài báo khoa học, báo cáo nghiên cứu, website chính thức và một số tài liệu liên quan nhằm mục tiêu: (i) Tổng hợp và phân tích kinh nghiệm của một số quốc gia và khu vực trên thế giới trong việc phát triển nông nghiệp đa chức năng; (ii) Rút ra bài học kinh nghiệm nhằm thúc đẩy phát triển nông nghiệp đa chức năng ở Việt Nam trong bối cảnh hiện tại. Kết quả nghiên cứu tổng quan chỉ ra rằng phát triển nông nghiệp đa chức năng ở hầu hết các nước trên thế giới góp phần khai thác giá trị nhiều mặt của nông nghiệp, không chỉ giới hạn ở cung cấp lương thực thực phẩm mà còn tạo ra các dịch vụ hệ sinh thái, bảo tồn tài nguyên thiên nhiên và đóng góp vào phát triển kinh tế - xã hội nông thôn.

Phát triển du lịch sinh thái có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế xã hội của Việt Nam. Bài viết này, vì vậy nhằm hệ thống một số vấn đề lý thuyết và quan điểm cơ bản về phát triển du lịch sinh thái, gợi ý một số nội dung nghiên cứu phát triển du lịch sinh thái là: phát triển thị trường và sản phẩm du lịch sinh thái; phát triển cơ sở vật chất kỹ thuật trong du lịch; phát triển các tua tuyến du lịch sinh thái; phát triển nguồn nhân lực; tăng cường xúc tiến quảng bá thương hiệu; đặc biệt là nội dung bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu trong phát triển du lịch sinh thái. Một số yếu tố ảnh hưởng đến phát triển du lịch sinh thái cũng được chỉ ra như là: cơ chế chính sách phát triển du lịch; công tác quy hoạch phát triển du lịch; tài nguyên du lịch; nhận thức xã hội và sự tham gia của cộng đồng địa phương vào du lịch; cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch; liên kết phát triển du lịch giữa các địa phương; phát triển kinh tế - xã hội của địa phương; công nghệ số và hội nhập quốc tế.

Lúa (Oryza sativa L.) là cây trồng quan trọng cung cấp lương thực cho hơn một nửa dân số toàn cầu. Tuy vậy, canh tác lúa tiêu tốn đáng kể lượng nước tưới và phát thải nhiều khí nhà kính, đặc biệt là mê-tan (CH4). Trước ảnh hưởng của biến đổi khí hậu và mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính, việc nghiên cứu và áp dụng công nghệ tưới tiết kiệm nước cho lúa ngày càng được quan tâm nhiều hơn. Bài báo phân tích cơ chế phát thải khí CH4 và những lợi ích của công nghệ tưới ướt khô xen kẽ (AWD) nhằm thúc đẩy việc áp dụng công nghệ này trong sản xuất lúa bền vững. Các kết quả nghiên cứu cho thấy bên cạnh giảm lượng nước sử dụng và chi phí tưới, AWD còn mang lại nhiều lợi ích đối với sinh trưởng và năng suất lúa, chất lượng gạo, hoạt động của sinh vật đất, giảm sâu bệnh hại và thuốc bảo vệ thực vật sử dụng. Hơn nữa, AWD giảm đáng kể lượng khí CH4 phát thải và có thể được chuyển đổi thành tín chỉ các-bon, có tiềm năng tăng thu nhập cho người sản xuất. Do đó, áp dụng AWD trong trồng lúa đóng vai trò quan trọng trong việc đáp ứng các mục tiêu về khí hậu toàn cầu, đảm bảo an ninh lương thực và thúc đẩy các hoạt động nông nghiệp bền vững.